«Είμαστε σε μια κατάσταση όπου ό,τι συμβαίνει στη Βόρεια Αφρική, την Ερυθραία, τη Σομαλία, τη Συρία, μας δημιουργεί πραγματικά μια έκτακτη ανάγκη» δηλώνει ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, Ενρίκο Λέτα

Του Δημήτρη Σ. Φαναριώτη

^{[1] [2]}Δεν έχουν τέλος οι ναυτικές τραγωδίες και οι μαζικοί πνιγμοί μεταναστών στη Μεσόγειο, η οποία -όπως επισήμανε το βράδυ του Σαββάτου ο Ιταλός πρωθυπουργός Ενρίκο Λέτα- έχει καταστεί «ένα απέραντο νεκροταφείο». Ετσι πριν ακόμη στεγνώσουν τα δάκρυα της μιας τραγωδίας ακολουθεί δεύτερη, τρίτη, τέταρτη, με τις εικόνες των μικρών προσφυγόπουλων, που καταπαγωμένα και πεινασμένα κοιτάζουν τουρτουρίζοντας τις κάμερες των τηλεοπτικών συνεργείων στη Λαμπεντούζα, να προκαλούν μόνο θλίψη και οργή για την άθλια μοίρα που τους επιφυλάσσει το μέλλον.

Συμμορίες διακινητών

Μετά το νέο, πολύνεκρο ναυάγιο της Παρασκευής, σε απόσταση περίπου 60 ναυτικών μιλίων νότια της Σικελίας, σκάφη του ιταλικού και του μαλτέζικου ναυτικού περισυνέλεξαν 35 πτώματα και διέσωσαν 206 μετανάστες. Ορισμένοι από τους επιζήσαντες, στην πλειονότητά τους Σύροι πρόσφυγες, αφηγήθηκαν σε δημοσιογράφους και εκπροσώπους μη κυβερνητικών οργανώσεων ότι δέχθηκαν πυκνά πυρά κατά τον απόπλου τους από τις λιβυκές ακτές. Μάλιστα σύμφωνα με μαρτυρία 22χρονου Σύρου στην εφημερίδα La Stampa, «τουλάχιστον τρεις νέοι τραυματίστηκαν» από τους πυροβολισμούς.

Ο 22χρονος άφησε ανοιχτό το συγκεκριμένο επεισόδιο να συνδέεται με διένεξη μεταξύ αντίπαλων ομάδων δουλεμπόρων. «Εγινε ένας λυσσαλέος καβγάς, με φωνές στον ασύρματο και στο τηλέφωνο, με κάποιον που απαιτούσε να επιστρέψουμε, όμως ο καπετάνιος δεν σταμάτησε», πρόσθεσε. Ανάλογες πληροφορίες δημοσιεύει και η Repubblica, επισημαίνοντας ότι οι πυροβολισμοί προήλθαν πιθανότατα από άνδρες που ανήκαν σε άλλη εγκληματική οργάνωση, στο πλαίσιο ενός ανηλεούς πόλεμου ανάμεσα σε συμμορίες διακινητών.

Χαρακτηριστική των σκηνών απαράμιλλης φρίκης και πόνου που βίωσαν οι επιζήσαντες είναι η περιγραφή ενός νεαρού ζευγαριού Σύρων που κατάφερε να βγει σώο από τα νερά της Μεσογείου, με τον πατέρα να σώζει την εννέα μηνών κόρη του κρατώντας τη σφιχτά στο στήθος του, μη μπορώντας ωστόσο να κάνει το ίδιο για τον μικρό του γιο, ο οποίος πνίγηκε αβοήθητος μπροστά στα μάτια τους. Σε άλλο ναυάγιο ανοιχτά της Αλεξάνδρειας τουλάχιστον 16 μετανάστες πνίγηκαν. Σύμφωνα με τις αφηγήσεις τους που δημοσιεύονται στον ιταλικό Τύπο, στο πλοίο είχαν επιβιβαστεί εκατοντάδες παράνομοι μετανάστες, στην πλειονότητά τους Σύροι πρόσφυγες.

Με στόχο να δοθεί ένα τέλος ή τουλάχιστον να περιοριστεί δραστικά ο άδικος χαμός χιλιάδων ανθρώπων, πολλοί από τους οποίους είναι γυναίκες και παιδιά, ο Ιταλός πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι από σήμερα η χώρα του θα τριπλασιάσει τις ναυτικές και αεροπορικές «ανθρωπιστικές» περιπολίες, προκειμένου να καλύψει όσο το δυνατόν καλύτερα τα στενά μεταξύ Βόρειας Αφρικής και Σικελίας.

Φύλαξη και διάσωση

Διευκρίνισε πάντως ότι πρόκειται για ένα προσωρινό μέτρο εν όψει μιας ευρύτερης παρέμβασης από την Ευρωπαϊκή Ενωση καθώς το μεταναστευτικό αναμένεται να είναι από τα κυρίαρχα θέματα της συνόδου κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις 24 και 25 Οκτωβρίου. Αλλωστε για τον λόγο αυτό η Ιταλία και η Μάλτα άσκησαν έντονες πιέσεις στους Ευρωπαίους εταίρους τους να κάνουν περισσότερα προκειμένου να διευθετήσουν το μείζον όσο και περίπλοκο θέμα της μεταναστευτικής κρίσης.

«Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι», δήλωσε ο Λέτα σε συνέντευξή του στον γαλλικό ραδιοφωνικό σταθμό Europe 1. «Είμαστε σε μια κατάσταση όπου ό,τι συμβαίνει στη Βόρεια Αφρική, την Ερυθραία, τη Σομαλία, τη Συρία, μας δημιουργεί πραγματικά μια έκτακτη ανάγκη». Και σίγουρα έχει δίκιο αφού μόνο φέτος, σύμφωνα με υπολογισμούς της Υπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, περίπου 32.000 μετανάστες έχουν φτάσει στη νότια Ιταλία και στη Μάλτα μέχρι τώρα, με τα δύο τρίτα να έχουν υποβάλει αιτήσεις ασύλου. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο πρωθυπουργός της Μάλτας Τζόζεφ Μουσκάτ, ο οποίος μιλώντας στο BBC τόνισε: «Δεν ξέρω πόσοι ακόμα άνθρωποι πρέπει να πεθάνουν στη θάλασσα προτού γίνει κάτι (…). Η Μάλτα αισθάνεται εγκαταλειμμένη από την υπόλοιπη Ευρώπη».

Ενίσχυση της Frontex

Από πλευράς Ευρωπαϊκής Ενωσης η επίτροπος Ευρωπαϊκών Εσωτερικών Υποθέσεων Σεσίλια Μάελστρεμ, αφού επαίνεσε τις ιταλικές και μαλτέζικες αρχές, δήλωσε ότι παρακολουθεί καθημερινά τις επιχειρήσεις διάσωσης με «θλίψη και αγωνία». Παράλληλα απηύθυνε την εβδομάδα αυτή έκκληση να ενισχυθεί η συνοριακή δύναμη Frontex, της οποίας ο προϋπολογισμός υπέστη περικοπή 33 εκατομμυρίων ευρώ την τελευταία διετία, ώστε να μπορεί να πραγματοποιεί επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης σε μια περιοχή που θα εκτείνεται από την Κύπρο μέχρι την Ισπανία.

Πάντως με περισσότερους από 30.000 πρόσφυγες να έχουν φτάσει στην Ιταλία και τη Μάλτα, μόνο το πρώτο εννιάμηνο του 2013, συγκριτικά με 15.000 καθ’ όλο το 2012, το μόνο σίγουρο είναι ότι το όλο εγχείρημα αποτελεί άθλο αλλά και πρόκληση για την Ευρώπη να δείξει ένα λιγότερο απάνθρωπο πρόσωπο.