Της Ελενας Γαλανοπούλου

^[1]Συνιστούν δημοφιλέστατα αναγνώσματα. Διείσδυσαν με μεγάλη επιτυχία στον κινηματογράφο. Τα αστυνομικά μυθιστορήματα ανεβαίνουν και στο θέατρο. Φέτος, τα συναντάμε σε τουλάχιστον δύο αθηναϊκές σκηνές, το «Αμιράλ» και το «Από Μηχανής». Εκεί οι σκηνοθέτες Γιώργος Οικονόμου και Κατερίνα Μπερδέκα, αντίστοιχα, επιχειρούν να μεταφέρουν από τις σελίδες στο σανίδι του θεάτρου τη νουάρ ατμόσφαιρα, το σασπένς και το μυστήριο, αλλά και να «αναστήσουν» δύο από τους πιο αγαπημένους ήρωες του είδους: τον Σέρλοκ Χολμς αλλά και τον δικό μας αστυνόμο Μπέκα.

Ο Γιώργος Οικονόμου σκηνοθετεί το «Ο Σέρλοκ Χολμς και ο σκύλος των Μπάσκερβιλ» των Στίβεν Κάνι – Τζον Νίκολσον στο «Αμιράλ» και η Κατερίνα Μπερδέκα το «Εγκλημα στα παρασκήνια» του Γιάννη Μαρή στο «Από Μηχανής θέατρο». Μιλήσαμε μαζί τους για την πρόκληση, τη γοητεία και τις δυσκολίες που κρύβει το εγχείρημά τους.

-Ποιος είναι άραγε ο λόγος που ο αστυνόμος Μπέκας άργησε να βρει τον δρόμο του στη σκηνή, παρά την εκτεταμένη επιτυχία που γνώρισε στον κινηματογράφο και την τηλεόραση (ιδιωτική και δημόσια);

«Νομίζω πως φόβιζε η «νουάρ» ατμόσφαιρα. Δεν είναι καθόλου εύκολο να την αποδόσεις στο θέατρο. Η κάμερα σου λύνει τα χέρια. Σε βοηθά, για παράδειγμα, να εστιάσεις στη δράση ή στον δολοφόνο», εκτιμά η Κατερίνα Μπερδέκα. «Μέχρι κάποια στιγμή οι άνθρωποι δυσκολεύονταν να δημιουργήσουν την ψευδαίσθηση στο θέατρο», προσθέτει και ο Γιώργος Οικονόμου.

«Τώρα πια η γλώσσα του θεάτρου έχει εξελιχθεί. Και σε συνεργασία με τον θεατή μπορεί με λιτά μέσα να τη δημιουργήσει.» Γι' αυτό και η Κατερίνα Μπερδέκα βρίσκει το εγχείρημα ως μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να «ξαναβρούμε τη δράση στο θέατρο. Οχι τον χαρακτήρα ή την ιστορία».

-Πώς εξηγούν τη δημοτικότητα των αστυνομικών μυθιστορημάτων;

Και οι δύο σκηνοθέτες την αποδίδουν κυρίως στους ελκυστικούς και διάσημους ήρωές τους. «Ο Σέρλοκ Χολμς είναι ένας από τους πιο καλά κατασκευασμένους ήρωες», αναγνωρίζει το πλεονέκτημα του έργου που επέλεξε να ανεβάσει ο Γιώργος Οικονόμου. «Απέναντι στη δεισιδαιμονία της εποχής, πρότεινε τη λογική και επιστημονική μέθοδο.

Πίσω από μια ατσαλάκωτη εξωτερική εικόνα, όμως, κρύβεται ένας ήρωας με ρωγμές, που έχει κι αυτός τα «θέματά» του, τα ανθρώπινα ελαττώματά του, δηλαδή… Μπορεί να μην είναι απαραίτητα η πιο ενδιαφέρουσα φιγούρα, αλλά δίνει τη συνέχεια από τη μια ιστορία στην άλλη». Τον Σέρλοκ Χολμς επωμίζεται ο Ζήσης Ρούμπος.

Μαζί με δύο άλλους ηθοποιούς (Νικόλας Αγγελής και Αργύρης Γκαγάνης) αναλαμβάνουν τους δεκαοκτώ(!) ρόλους του έργου. Αυτό ακριβώς είναι και το σκηνοθετικό στοίχημα της παράστασης, σύμφωνα με τον Γιώργο Οικονόμου. «Είναι απελευθερωτικό αφηγηματικά», λέει.

«Ακριβώς επειδή ο Μαρής διατηρεί κοινούς ήρωες σε όλα του τα έργα, μου ήταν πολύ εύκολο να περάσω από το ένα μυθιστόρημα στο άλλο», προσθέτει και η Κατερίνα Μπερδέκα. Πριν αποφασίσει να τον ανεβάσει στο θέατρο, είχε εθιστεί στην ανάγνωσή του. Διάβασε σχεδόν πενήντα βιβλία του.

-Η ατμόσφαιρα ενός αστυνομικού μυθιστορήματος πώς αποδίδεται επί σκηνής;

«Το μεγαλύτερο βάρος πέφτει στη δουλειά του ηθοποιού, που καλείται με ενίσχυση φωτιστική και ηχητική να πειθαρχήσει σε ένα συγκεκριμένο στιλ», λέει ο Γιώργος Οικονόμου, ξεκαθαρίζοντας παράλληλα πως στη δική τους περίπτωση πρόκειται για παρωδία. «Παρ' όλα αυτά προσπαθούμε με ό,τι θεατρικά και υποκριτικά μέσα έχουμε να αποδώσουμε το κλίμα του μυστηρίου και να είμαστε ανυποχώρητοι στην κλιμάκωσή του!».

Μια… «νουάρ θεατρική παράσταση» προσπαθεί να στήσει και η Κατερίνα Μπερδέκα με την ομάδα των δέκα ηθοποιών της: Γιώργος Βουβάκης, Μαριάνθη Μπαϊρακτάρη, Αθηνά Μπερδέκα, Γωγώ Μπρέμπου, Κωνσταντίνος Μωραΐτης, Τάκης Σακελλαρίου, Στράτος Σωπύλης, Καλλιόπη Τζερμάνη, Αννα Ψαρρά και επικεφαλής βεβαίως ο εξαιρετικς Μπέκας του Ερρίκου Λίτση.

«Ο τρόπος που έχω στήσει την παράσταση αποδίδεται και ως «ένα κείμενο που 'τρέχει' για να βρει τον δολοφόνο»», λέει. «Παράλληλα, μεταφέρουμε το «σασπένς» και στο αισθητικό κομμάτι της. Ολοι οι ηθοποιοί είναι παρόντες επί σκηνής ανεξάρτητα με το αν συμμετέχουν ή όχι και σχολιάζουν υπαινικτικά τη δράση.

Δημιουργείται έτσι ατμόσφαιρα ακόμη κι όταν δεν μιλούν. «Μεγάλο όπλο» του θεάτρου είναι «το φως», το οποίο ενέχει θέση κάμερας. Θα επιχειρήσουμε κάτι δύσκολο: «να κάνουμε γκρο πλαν στο θέατρο!»».

«Η παράστασή μας έχει πολύ χιούμορ», προσθέτει. «Το διέθετε από μόνο του το έργο κι εγώ απλώς το αναδεικνύω». Και καταλήγει: «Νομίζω πως σε αυτή τη μεταβατική εποχή, που όλοι ψάχνουμε να βρούμε το ποιος φταίει για όλα αυτά που μας συμβαίνουν, η «ελαφράδα» ενός αστυνομικού είναι ό,τι πρέπει!».

[email protected]