Εκατό αντιπροσωπευτικά έργα τους αλλά και ντοκουμέντα (φωτογραφίες, βίντεο, αντικείμενα) κάνουν τους Παριζιάνους να συρρέουν σε μια έκθεση που αποθεώνει τη διάσημη Κάλο και συστήνει τον Ριβέρα, λιγότερο γνωστό στο ευρύ κοινό

Της Ηρας Φελουκατζή

^{[1] [2]}Η καλλιτεχνική αντιπαράθεση και η ερωτική ώσμωση δύο βιρτουόζων ζωγράφων είναι το θέμα της μεγάλης έκθεσης «Η τέχνη σε συγχώνευση – Φρίντα Κάλο/Ντιέγκο Ριβέρα» που παρουσιάζεται στο παρισινό «Μουσείο Ορανζερί». Πολιτιστικό γεγονός στο Παρίσι, προκαλεί συρροή επισκεπτών. Φιλοδοξία του μουσείου ήταν να προβάλει ένα διπλό πορτρέτο, με τη συνύπαρξη σε κοινό εκθεσιακό χώρο 100 αντιπροσωπευτικών έργων της Φρίντα και του Ντιέγκο. Πολυάριθμα ντοκουμέντα, φωτογραφίες, βίντεο, ζωντανεύουν τον μύθο του μεγάλου έρωτα που ένωσε το ηφαιστειώδες ζευγάρι και γονιμοποίησε τη δημιουργική του δύναμη.

Αν η Φρίντα Κάλο είναι σήμερα μια από τις πιο προβεβλημένες ζωγράφους της μεξικανικής τέχνης του εικοστού αιώνα και εξαιρετικά δημοφιλής, αυτό οφείλεται στην ισχυρή της προσωπικότητα και στην αυθεντικότητα του έργου της, που αψηφά κάθε απόπειρα ταξινόμησης. Η έκθεση δίνει μια συγκινητική μαρτυρία για την πολυτάραχη ζωή της, που σημαδεύτηκε από αντικομφορμισμό. Η περιπετειώδης διαδρομή της Φρίντα (1907 – 1954) είναι γνωστή χάρις στη διεθνή προβολή της και σε μια ταινία που την αποθέωσε, τοποθετώντας την σαν ηρωίδα των φεμινιστικών αγώνων και σαν γυναικεία οντότητα που ενσαρκώνει το πάθος, το κουράγιο, την ψυχική δύναμη.

Η προσωπικότητά της προκαλεί θαυμασμό, αλλά το έργο της δεν εμφανίζεται συχνά σε εκθέσεις. Στο αφιέρωμα του Μουσείου Orangerie περιλαμβάνονται σημαντικά έργα της και σε περίοπτη θέση το αριστουργηματικό «Η σπασμένη ραχοκοκαλιά». Η ζωή και το έργο της συνδέονται άρρηκτα με τον σύντροφό της Ντιέγκο Ριβέρα (1886-1957). Μαζί ανέβηκαν στο Πάνθεον της Μεξικανικής Τέχνης του εικοστού αιώνα. Αν η Φρίντα είναι εξαιρετικά γνωστή έξω από τα σύνορα της πατρίδας της και ιδιαίτερα στη Γαλλία, όπου είχε γίνει ηγερία των Γάλλων σουρεαλιστών, ο Ριβέρα είναι διάσημος στο Μεξικό. Θεωρείται «γίγαντας» της μεξικανικής τέχνης, για τις μεγάλες τοιχογραφίες του, έργα ζωγραφικής σε καβαλέτο, σχέδια, λιθογραφίες. Ωστόσο είναι λιγότερο γνωστός στο ευρύ κοινό στην Ευρώπη.

Σκοπός της έκθεσης είναι να ανιχνεύσει την καλλιτεχνική εξέλιξή του από τους πρώτους πίνακές του, εμπνευσμένους από τον κυβισμό, να προβάλει τους δεσμούς του με τους παρισινούς εικαστικούς κύκλους, να παρουσιάσει έργα χάρις στα οποία θεωρήθηκε πρωτοπόρος της μεξικανικής εικαστικής έκφρασης και να αποκαλύψει άγνωστες πτυχές της τέχνης του, που τροφοδοτήθηκε μεν από τα ταξίδια του στην Ευρώπη αλλά δεν ξεκόπηκε ποτέ από τις ρίζες του. Ετσι εγγράφεται σήμερα στην ιστορία ως ο ιδρυτής της μεξικανικής σχολής εικαστικής τέχνης του 20ού αιώνα.

Στην πρώτη αίθουσα παρουσιάζονται στοιχεία από την προσωπική τους ζωή: διακοσμητικά αντικείμενα, πορτρέτα, αναμνηστικές φωτογραφίες, βίντεο. Στη συνέχεια τα έργα τους εκτίθενται μαζί είτε σε ξεχωριστές αίθουσες. Γίνεται με αυτό τον τρόπο μια έμμεση αναφορά στην περιπετειώδη σχέση του ζευγαριού, στο πάθος και στη δημιουργία που τους ένωνε, στις αντιπαραθέσεις που τους χώριζαν, στο διαζύγιό τους που επήλθε μετά από επανειλημμένες «απιστίες» του Ντιέγκο, αλλά κράτησε μόνο ένα χρόνο. Ξαναπαντρεύτηκαν και έζησαν σε σύμπνοια ώς το τέλος.

Η υπαρξιακή πορεία της Φρίντα ήταν εξαιρετικά οδυνηρή. Βίωσε με μεγάλη ψυχική δύναμη ένα μαρτύριο. Σε νεαρή ηλικία ένα δυστύχημα (σύγκρουση του λεωφορείου στο οποίο βρισκόταν με ένα τραμ), της τσάκισε τη ραχοκοκαλιά και το πόδι. Αναγκάστηκε να υποστεί αλλεπάλληλες εγχειρήσεις. Αρχισε να ζωγραφίζει σε καβαλέτο ενώ ήταν κατάκοιτη.

Οταν μπόρεσε να περπατήσει ξανά, θέλησε να συναντήσει τον μεγαλύτερό της κατά είκοσι χρόνια καταξιωμένο ζωγράφο Ριβέρα, τον οποίο θαύμαζε, για να του δείξει τα έργα της. Ξεκινάει τότε ένας θυελλώδης έρωτας και μια κοινή πορεία ανάμεσα στον στρατευμένο κομμουνιστή καλλιτέχνη και την αρχάρια ζωγράφο. Αλλά η μαθήτρια ξεπερνάει τον δάσκαλο. Η διεθνής φήμη της Φρίντα επισκιάζει σήμερα αυτήν του Ριβέρα.

Η Φρίντα Κάλο υπέφερε σε όλη της τη ζωή από την εύθραυστη υγεία της. Στην έκθεση παρουσιάζονται εκπληκτικά έργα της που απεικονίζουν βιώματα πόνου, τον φόβο του θανάτου, την πάλη της για τη ζωή. Αλλά και σκηνές ρομαντικές, φανταστικές, αυτοπροσωπογραφίες, νεκρές φύσεις. Τα εκατό έργα της έκθεσης είναι ένας διάλογος ανάμεσα σε δύο μεγάλους ζωγράφους, σε δύο πληθωρικές προσωπικότητες που θα μείνουν αιώνια αλληλένδετες.

Info: διάρκεια μέχρι 13 Ιανουαρίου 2014

www.ira-feloukatzi.fr