Με αυτήν τη φράση του Μάνου Χατζιδάκι, ο συνθέτης Νίκος Κυπουργός, με μεγάλη πείρα από την εποχή της Λιλιπούπολης σε μουσική για παιδικές παραστάσεις, προχώρησε στη σύνθεση. Βασικός συνεργάτης του σε λιμπρέτο-σκηνοθεσία ο Θωμάς Μοσχόπουλος. Οδηγός και των δύο ένα παραμύθι του Αντερσεν. Η Λυρική Σκηνή εγκαινιάζει έτσι μια σειρά βραδινών παραστάσεων όπερας για παιδιά

Της Μαρίνας Κουβέλη

Πρίγκιπες και πριγκίπισσες που είναι και λίγο «βρομόπαιδα», λασπωμένα ζωάκια με πολλά «ανθρώπινα» στοιχεία στον χαρακτήρα τους, μεγάλοι που φέρονται σαν πιτσιρίκια και παιδιά που ωριμάζουν βιαστικά. Η νέα όπερα του Νίκου Κυπουργού σε ποιητικό κείμενο και σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου είναι ένα ανατρεπτικό παραμύθι, όπου όλα είναι λίγο «πειραγμένα» και τίποτα δεν είναι όπως φαινόταν στην αρχή. Η παράσταση «Προσοχή! Ο πρίγκιπας λερώνει» (Θέατρο Ολύμπια) βασίζεται στο διάσημο παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Αντερσεν «Ο πρίγκιπας χοιροβοσκός» και μιλάει για έναν πρίγκιπα, ο οποίος ντύνεται χοιροβοσκός για να κατακτήσει την αλαζονική πριγκίπισσα. Η ιστορία από μόνη της έδωσε στον Νίκο Κυπουργό τα περισσότερα ερεθίσματα. «Είναι ένα παραμύθι που λόγω διακυμάνσεων δίνει χώρο για να «κατασκευάσεις» ήρωες και να δώσεις προεκτάσεις πέρα από τη μουσική», λέει.

Με την παραγωγή αυτή η Λυρική εγκαινιάζει αύριο μια σειρά βραδινών παραστάσεων όπερας και για παιδιά -όπως χαρακτηριστικά λένε. «Πόσο σαφή είναι τα όρια ανάμεσα στη μουσική για παιδιά και σε αυτήν για ενήλικες; Από την εποχή που έγραφα τραγούδια για τη Λιλιπούπολη, κατάλαβα ότι αν ένα τραγούδι δεν είναι καλό για τους μεγάλους, δεν μπορεί να είναι καλό για τα παιδιά», επισημαίνει ο Ν. Κυπουργός. «Σε μια εποχή που ο άνθρωπος έμαθε να καταναλώνει άκριτα τα καλά και τα κακά, τα σημαντικά και τα ασήμαντα, τα παιδιά, άοπλα μπροστά στην οθόνη της τηλεόρασης ή του υπολογιστή, έγιναν κέντρο εκμετάλλευσης, που τρέφει τεράστιες αγορές. Δεν είναι τυχαίο ότι τώρα που η δισκογραφία ψυχορραγεί, οι μόνοι δίσκοι που επιβιώνουν είναι εκείνοι για παιδιά. Τα περισσότερα όμως από τα αφελή και εύπεπτα τραγουδάκια που περιέχουν είναι κατάλληλα για τα παιδιά; Μήπως τα υποτιμούμε και αποφασίζουμε εμείς αυθαίρετα τι είναι καλύτερο για εκείνα; Επίσης πόσο μπορούμε να εμπιστευτούμε τα κριτήρια των μεγάλων, γονέων και εκπαιδευτικών, κρίνοντας από τις δικές τους μουσικές επιλογές; Οσο για το σχολείο τα περισσότερα τραγούδια αντιμετωπίζουν το παιδί σαν «καθυστερημένο ενήλικο», όπως έλεγε κι ο Χατζιδάκις, υποτιμώντας το με τη μελωδική και στιχουργική απλοϊκότητά τους. Να γιατί απωθούν συνήθως τα παιδιά, που με το ένστικτό τους τα βλέπουν ως μέσο διαπαιδαγώγησης, για να μην πω χειραγώγησης, αν σκεφτώ διάφορα αφελή πατριωτικά και θρησκευτικά δείγματα του είδους».

Η ενασχόληση του Νίκου Κυπουργού με τη μουσική για παιδιά και για παιδικό θέατρο είναι αρκετά παλιά ιστορία. Ξεκίνησε την εποχή της Λιλιπούπολης, όταν ήταν 24 ετών. Ακολούθησαν συνεργασίες με την Ξένια Καλογεροπούλου στη «Μικρή Πόρτα», μέσα από τις οποίες γνωρίστηκε με τον Θωμά Μοσχόπουλο. Το 1994 συνεργάζεται με τον ίδιο σκηνοθέτη στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στο μιούζικαλ «Σιωπή, ο βασιλιάς ακούει». Ο τίτλος της νέας τους συνεργασίας, «Προσοχή! Ο πρίγκιπας λερώνει», μοιάζει να κλείνει το μάτι σε μία προοπτική τριλογίας…

Στο έργο θα έλεγε κανείς ότι συγκρούονται δύο κόσμοι: Το καθαρό, «γυάλινο» περιβάλλον του παλατιού, όπου ζει η προστατευμένη πριγκίπισσα. Κι από την άλλη, ο έξω κόσμος, στο οποίο ζουν τα γουρούνια. Πιο πρωτόγονος, βρόμικος και ενστικτώδης. «Κάθε κοινωνία έχει όλες τις όψεις. Θα έλεγα ότι συχνά το καλό και το κακό είναι έννοιες συμπληρωματικές, καθώς τα όρια είναι ασαφή. Δεν υπάρχει μόνο το άσπρο και το μαύρο. Ο πρωτόγονος μπορεί να είναι πιο καθαρός από τον «πολιτισμένο». Απλώς το θέμα είναι ποιος επικρατεί κάθε φορά. Γι΄ αυτό και στην παράσταση, το σημείο όπου οι δύο αρχικά διαχωρισμένοι κόσμοι συνδέονται, έχει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον: εκεί ενώνονται όλες οι μουσικές, τα διαφορετικά όργανα, οι ρυθμοί και η τονική αρμονία με πιο σύγχρονα στοιχεία».

Στο «Προσοχή! Ο πρίγκιπας λερώνει» υπάρχει λίγη πρόζα. Η δράση εξελίσσεται μέσα από άριες, ντουέτα, τρίο, χορωδιακά αλλά και καθαρά ενόργανα μέρη. Αυτό από μόνο του δεν γεμίζει ευθύνες τον συνθέτη, στις πλάτες του οποίου «πέφτει» η δράση, η πλοκή, η κατανόηση της ιστορίας; «Πράγματι, τα πάντα είναι μουσική σε αυτήν την παράσταση. Τα μουσικά θέματα εξελίσσονται, συναντώνται και συνομιλούν μεταξύ τους. Προσπάθησα να δημιουργήσω ένα είδος μελωδικής ομιλίας. Ηταν ένα ενδιαφέρον στοίχημα γιατί η μουσική καλείται να αποκαλύψει αυτά που δεν λέγονται».

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Θωμάς Μοσχόπουλος: «Και ζήσαν αυτοί ούτε καλά.. ούτε τέλεια… ούτε wow!»

*«Ο «Πρίγκιπας χοιροβοσκός», το παραμύθι του Αντερσεν πάνω στο οποίο βασίζεται η όπερά μας, χαρακτηρίζεται και στον τίτλο του ακόμη από μια αμφισημία. Τίποτε δεν είναι όπως φαίνεται. Οι πρίγκιπες και οι πριγκίπισσες δεν είναι καθόλου αναμενόμενοι και σίγουρα όχι ιδανικοί. Είναι συναρπαστικό το στοιχείο των ανατροπών των κλισέ που έχει αυτό το παραμύθι. Η επιλογή του ήταν για μένα αυθόρμητη. Οι αναλύσεις ήρθαν μετά. Οπως δευτερογενής ήταν και η προσθήκη ηρώων που δεν υπογραμμίζονται στο παραμύθι του Αντερσεν. Η δική μας ιστορία δίνει χώρο στην Μικρή Ακόλουθο της κόρης του Αυτοκράτορα, που τολμάει να είναι διαφορετική χωρίς να χάσει τη σεμνότητά της. Που ξέρει τι θέλει και τι δεν θέλει χωρίς να κραυγάζει τις απόψεις τις. Και φυσικά στα Γουρούνια που γίνονται οι συμπαθητικο-αντιπαθητικοί αφηγητές της ιστορίας δείχνοντας μας τον κόσμο των ανθρώπων μέσα από τα μάτια τους: Ενα πραγματικό «χοιροστάσιο». Στον κόσμο αυτόν οι πρίγκιπες και οι πριγκίπισσες «λερώνονται» και «λερώνουν», χάνουν τις βεβαιότητες τους αλλά και την αλαζονεία τους, ανοίγοντας ίσως έτσι τον δρόμο για ένα παραμύθι πιο βιωμένο, πιο πραγματικό, εντέλει πιο χειροπιαστό… Ενα παραμύθι που θα τέλειωνε κάπως έτσι: και ζήσαν αυτοί… ούτε καλά… ούτε τέλεια… ούτε wow! Αλλά… όσο καλύτερα μπορούσαν… Κι εμείς;… Θα δούμε…».

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Info: Μουσική διεύθυνση: Νίκος Βασιλείου – Γιώργος Αραβίδης. Σκηνικά: Ευαγγελία Θεριανού. Κοστούμια: Κλαιρ Μπρέισουελ. Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος. Κινησιολογία: Ξένια Θεμελή. Τους ρόλους ερμηνεύουν: Νίκος Στεφάνου, Χαράλαμπος Αλεξανδρόπουλος, Ιωάννης Κάβουρας (Πρίγκιπας), Μαριάννα Μανσόλα, Μαρία Μαυρομμάτη, Βάσια Ζαχαροπούλου (Πριγκίπισσα), Κωστής Ρασιδάκης, Νίκος Κοτενίδης, Κωστής Μαυρογένης (Βασιλιάς), κ.α. Θέατρο Ολύμπια, Ακαδημίας 59. Πρεμιέρα 9/11 στις 20.00. Εως τις 30 Μαρτίου 2014 για 40 παραστάσεις. Τιμές εισιτηρίων: 10€, 15€, 20€, 25€. Θέσεις περιορισμένης ορατότητας: 5€, 7€, 10€, 12€.