Ο Ελγιν, αφού σήκωσε ό,τι μπορούσε κι όσο άντεχαν τα «μουλάρια» του από την Ακρόπολη, και μάλιστα σε δύο δόσεις, μία το 1803 και μία το 1812, δώρισε στη λεηλατημένη Αθήνα -και πάτσισε- ένα ρολόι, τοποθετημένο πάνω σε πύργο – κάτι σαν το Γκρίνουιτς φανταστείτε. Ενθουσιάστηκαν οι αδαείς Αθηναίοι που ένας τσιγκούναρος Σκοτσέζος ήταν τόσο γαλαντόμος απέναντί τους. Τον ρολογοπύργο τον έστησαν στην Πλάκα – δηλαδή στο κέντρο της πόλης, αφού σχεδόν όλη κι όλη η Αθήνα ήταν αυτή η περιοχή. Και βρέθηκαν με δυο ρολόγια κοντά κοντά: το μηχανικό του Ελγιν και το ηλιακό του Κυρρήστου.

Στη βάση αυτού του πύργου άρχισαν να μαζεύονται γύρω στα 1870 οι ονομαστοί μάγκες των Αθηνών. Εκεί έκαναν το στέκι τους, επειδή παραδίπλα βρισκόταν το παζάρι, μια σκεπαστή με κληματαριές αγορά ασιατικού τύπου, οπότε η κίνηση ήταν μεγάλη. Αλλο που δεν ήθελαν οι κουτσαβάκηδες αφού η νόμιμη δουλειά τους ήταν τα μικροθελήματα. Η άλλη -γιατί εδώ που τα λέμε τι να κερδίσει κανείς με τη νόμιμη;- ήταν οι κλεψιές. «Ασους των πέντε δαχτύλων» τούς έλεγαν οι πολίτες, παθόντες και μη. Μπορούσαν εν ριπή οφθαλμού να αρπάξουν τα πάντα. Το κλεψιμαίικο χέρι με χέρι απομακρυνόταν και ο χωροφύλακας μπορεί να έπιανε τον υποδεικνυόμενο από το θύμα ως κλέφτη, αλλά τις περισσότερες φορές δεν έβρισκε τίποτα επάνω του.

Ωσπου στα 1884 άναψε και κόρωσε η περιοχή, καταστράφηκε από τη φωτιά το ρολόι κι έχασαν την πιάτσα τους οι μάγκες. Πήγαν αλλού, βρήκαν άλλα στέκια, έκαναν αλλού τις αρπαχτές τους ώς τα 1892 που ανέλαβε διευθυντής της Αστυνομίας ο Αγρινιώτης Μπαϊρακτάρης και ξαμόλησε στους δρόμους τα ψαλίδια που έκοβαν μουστάκια, μανίκια, φράντζες, μύτες παπουτσιών. Τους διέλυσε.

Αργότερα, μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο τύπος του μάγκα αναβίωσε και έζησε κολλητά με τη ρεμπέτικη μουσική. Οι τύποι του υποκόσμου όμως ποτέ δεν ξέχασαν εκείνους τους πρώτους και όταν ήθελαν να ειρωνευτούν κάποιον συνάδελφό τους τον έλεγαν, τουλάχιστον μέχρι τα 1960, «μάγκα του ρολογιού».

Τα χρόνια πέρασαν, οι μεταπολεμικοί μάγκες αφομοιώθηκαν στο αστικό τοπίο, χάθηκαν στο πλήθος, έγιναν λήμμα στα λεξικά. Ετσι νομίζαμε, ώσπου έγινε το θαύμα! Τους είδαμε όλους μαζεμένους στη Βουλή, κατά τη συζήτηση της πρότασης δυσπιστίας στην κυβέρνηση. Ξαναζωντάνεψαν στο Κοινοβούλιο οι μάγκες του ρολογιού, χωρίς μουστάκια και μπεγλέρια, καλοντυμένοι, γυαλισμένοι, κουβαλώντας όμως όλα τα χούγια τους για τον επιούσιο.

Σταυρούλα Ματζώρου