Ο δημοφιλής τραγουδιστής άφησε πίσω του τη βία, που δέχτηκε από ακραία στοιχεία, και συνεχίζει τη δουλειά του με πείσμα και μεράκι σε μικρούς χώρους που τον φέρνουν σε άμεση επαφή με το κοινό

Της Μαρίνας Κουβέλη 

^[1]Οταν αργεί να εμφανιστεί, αρχίζουμε να αναρωτιόμαστε τι συμβαίνει, γιατί η απουσία του από τα μουσικά δρώμενα είναι παραπάνω από αισθητή. Οταν πάλι επανακάμπτει, τότε διάφοροι ανακαλύπτουν τα πιο πολεμοχαρή τους ένστικτα. Ο Γιώργος Νταλάρας είναι πάντα προσεκτικός και μετράει τα λόγια του, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αποφεύγει αυτά που έχει να πει.

Ο πιο δημοφιλής Ελληνας τραγουδιστής έχει χορτάσει από κριτική. Επιπλέον, αφήνει πίσω του τις περσινές χυδαίες επιθέσεις εις βάρος του κατά τη διάρκεια των δωρεάν συναυλιών του. Εχει, άλλωστε, και νέο άλμπουμ με τίτλο «Τι θα πει έτσι είναι;» κι ετοίμασε συναυλίες σε μουσικές σκηνές, οι οποίες τον φέρνουν σε απόσταση αναπνοής από το κοινό.

Απόψε και αύριο στο «PassPort» του Πειραιά θα μοιραστεί τη σκηνή με τον Νίκο Αντύπα, επτά μουσικούς σολίστες και την Αντριάννα Μπάμπαλη. Ευκαιρία να ακούσουμε ζωντανά τα δέκα νέα του τραγούδια. Εχουν διαφορετικό ήχο, που εναλλάσσεται μεταξύ ροκ και μεσογειακών ρυθμών. Ενώ, οι στίχοι των Μιχάλη Γκανά, Μάνου Ελευθερίου, Αρη Δαβαράκη, Νίκου Μωραΐτη και Γεράσιμου Ευαγγελάτου εμπεριέχουν μπόλικη ευαισθησία, νοσταλγία για αλλοτινές εποχές και προβληματισμό για το σήμερα.

«Το σχεδιάζαμε πάρα πολλά χρόνια με τον Νίκο. Δουλέψαμε σαν δύο μουσικοί που αναζητούσαν καλό υλικό και όχι τραγούδια κατά παραγγελία», λέει. Ο δίσκος και οι εμφανίσεις μάς έδωσαν αφορμή για μια κουβέντα μαζί του.

-Οι εμφανίσεις σας είναι η απάντηση στη βία που δεχτήκατε;

«Συνεχίζω τη δουλειά μου, όπως έκανα πάντα. Τραγουδάω και παίζω μουσική κάθε φορά που έχω κάτι καινούργιο να πω. Και συνήθως απαντώ μέσα απ’ τη δουλειά μου. Αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση σε ποιον ακριβώς να απαντήσω; Τα πρόσωπά τους δεν τα έχω δει, κρύβονται. Ή το πολύ πολύ εμφανίζονται αραιά και που σε κάποια sites ανώνυμα, τελευταία μάλιστα με σήμα το πουλί της χούντας. Αυτοί που μου επιτέθηκαν, το έχω ξαναπεί, ήταν σε διατεταγμένη υπηρεσία. Σε ό,τι αφορά το «Passport», είχα μια πολύ καλή ανάμνηση επειδή πέρυσι με προτροπή της Μέμης Σπυράτου τραγουδήσαμε εκεί τ’ ανέκδοτα ποιήματα της Ελένης Αρβελέρ σε μουσική Νίκου Πλάτανου. Είναι μια πραγματική μουσική σκηνή. Αλλά για μένα έχει και συναισθηματικό ενδιαφέρον, αφού βρίσκεται στην ιδιαίτερη πατρίδα μου, τον Πειραιά. Οι εμφανίσεις αυτές, όπως κι εκείνες στο «Gazarte», ήταν μια σχεδόν καινούργια εμπειρία. Είχα πάρα πολλά χρόνια να βρεθώ σε απόσταση επαφής με το κοινό».

-Οταν είδατε να πετάνε το πρώτο γιαούρτι σε Ελληνα πολιτικό υποψιαστήκατε ότι έρχεται η σειρά σας;

«Με το χέρι στην καρδιά, όχι. Ζω την πολιτική από παιδί. Είμαι ψύχραιμος και ξέρω τη διαφορά της πολιτικής παρέμβασης από την πρόκληση. Ηξερα ότι ο κόσμος είχε ανάγκη τις συναυλίες χωρίς εισιτήριο. Το αποδεικνύει και η μεγάλη προσέλευση. Δεν πρόβλεψα, όμως, ότι λόγω ελεύθερης εισόδου, θα έβρισκαν αφορμή να εισχωρήσουν αυτοί που αναζητούσαν ζωτικό χώρο για επίδειξη βίας. Ασφαλώς και δεν πρόκειται για πολιτική διαμαρτυρία. Το καλό είναι ότι έχουν εκτεθεί τόσο που ο κόσμος τούς ξέρει με τα μικρά τους ονόματα».

-Γιατί είναι πάντα εύκολο να επιτίθεται κανείς στον Νταλάρα, υπονοώντας το «σύστημα»; Στο εξωτερικό για παράδειγμα συμβαίνει με τον Μπόνο.

«Μπα, συμβαίνει και με τον Στινγκ και με τον Σον Πεν. Την έχουν πέσει επανειλημμένως στον Ντίλαν αλλά και τον Σπρίνγκστιν για το Live Aid. Αντιθέτως, ελάχιστα επιτίθενται στον Ελτον Τζον ή τη Μαντόνα. Δεν σας λέει κάτι αυτό; Υπάρχουν δύο είδη κατεστημένου: το ένα αφορά εκείνους που έχουν μεγάλη καλλιτεχνική διάρκεια και σχέση με τον κόσμο. Το άλλο έχει να κάνει με καλλιτέχνες που έχουν μεν διάρκεια, αλλά παίζουν πολύ ωραία το παιχνίδι της δημοσιότητας: εξυπηρετούν τους παπαράτσι, τα πάνε θαυμάσια με τη μόδα του life style. Δηλαδή, δεν χαλάνε τη μαγιονέζα. Εγώ δεν πληρώνω μόνο τον επαγγελματισμό μου. Πληρώνω ότι τολμάω και κάνω διαφορετικά πράγματα απ’ αυτά που αποδέχεται το «σύστημα» και κυρίως λέω τη γνώμη μου. Οι παλιοί δάσκαλοι μου το έλεγαν, αλλά δεν τους άκουσα: «Γιωργάκη, τι τα θες τα σχόλια και τις κριτικές; Καλός τραγουδιστής είναι ο μουγκός τραγουδιστής»».

-Εχετε μεγαλύτερη μουσική πείρα από τον Νίκο Αντύπα. Υπήρξαν στιγμές που σας δίδαξε κάτι;

«Οχι στιγμές. Συνέχεια. Εκτός από τα πολύ ωραία τραγούδια, του χρωστάω τη χαρά και την ικανοποίηση να μοιράζομαι μαζί του τη σκηνή. Δεν καταλαβαίνετε πόσο μεγάλο δώρο είναι για έναν καλλιτέχνη, ν’ ακούει στ’ αυτιά του έναν άλλο τέλειο μουσικό επί σκηνής. Το δεύτερο και πολύ σπουδαίο είναι ότι με καθοδήγησε μ’ ένα γλυκό και βαθιά καλλιτεχνικό τρόπο, έτσι ως όφειλαν να κάνουν οι παραγωγοί στην Ελλάδα. Και όχι να είναι όλη μέρα στα τηλέφωνα επιδιδόμενοι σε βυζαντινισμούς και υποδείξεις».

-Τη φράση «Τι θα πει έτσι είναι;» για ποιο λόγο τη χρησιμοποιήσατε τελευταία;

«Τη χρησιμοποιώ κάθε μέρα. Πρόσφατα αναζητούσαμε γιατρό για έναν μουσικό που ταλαιπωριόταν μέρες. Οταν το άκουσε η Αννα, μου λέει αυθόρμητα: «σε ποιο νοσοκομείο είναι, να ψάξω μήπως ξέρω κάποιον». Οταν της είπα «γιατί να πρέπει να ξέρεις κάποιον;», μου απαντάει «γιατί έτσι είναι, έτσι γίνεται, αλλιώς ο άνθρωπος μπορεί να μην εξυπηρετηθεί ποτέ». Την παρακάλεσα να συνοδεύσει τον άνθρωπο εκεί και να διεκδικήσει αυτό που αναλογεί σε κάθε ασθενή. Αυτά τα μικρά πράγματα θα δώσουν ελπίδα για τα παιδιά και για τα εγγόνια μας. Αν τα καταφέρουμε ποτέ. Υπάρχει μια αντίθεση στο «έτσι είναι, μη μιλάς». Καταλαβαίνω το «σκάσε και κολύμπα» όταν μας επιβάλλεται σαν πράξη επιβίωσης. Mεταφορικά, όμως, κρύβει πονηριά, όχι εξυπνάδα».

-Ενα από τα μεγάλα λάθη του παρελθόντος μας ήταν η επένδυση στον λαϊκισμό. Πιστεύετε ότι ο λαϊκισμός εκφράζεται και στο δικό σας σινάφι μέσα από στίχους ή συμπεριφορές καλλιτεχνών;

«Ε, βέβαια! Χαίρομαι που το εντοπίζετε. Είναι ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα. Παρακολουθούμε ακόμα, σε αποδρομή ελπίζω, όλον αυτόν τον εκφυλισμό της μουσικής μέσα από εξορμήσεις απόγνωσης του κόσμου στα νυχτερινά μαγαζιά. Μου έλεγαν οι μουσικοί τις προάλλες ότι υπάρχει κάποιος τραγουδιστής, ειλικρινά δεν θυμάμαι το όνομά του, που έχει ένα αρκετά αξιόλογο ημερομίσθιο επειδή είναι ευέλικτος και αποκρούει με κεφαλιές τα καλάθια με τα λουλούδια. Ποιον θέλετε να κρίνουμε πιο αυστηρά στη χρεοκοπημένη Ελλάδα του ’13; Τον τραγουδιστή, τον παραγωγό ή το κοινό; Και να ήταν μόνο αυτό; Υπάρχουν δυστυχώς άνθρωποι «έγκριτοι» και υποτίθεται υπεράνω πάσης υποψίας, καλλιτέχνες και δημοσιογράφοι, που χρησιμοποιούν ό,τι μέσο διαθέτουν για να χαϊδεύουν αυτιά. Στην ουσία, διά του δόγματος «ο πελάτης έχει πάντα δίκιο», εκμεταλλεύονται την αδυναμία του κόσμου για το μέτριο, το εύκολο ή το ακάθαρτο. Αυτός είναι ο πιο επικίνδυνος λαϊκισμός».

-Πείτε μου ένα κοινό που έχει ο Νταλάρας σήμερα με εκείνον που ξεκινούσε στα τέλη του 1960.

«Ο Χάρης και ο Πάνος το είπαν περίφημα: «τίποτα δεν έχει αλλάξει και τίποτα δεν είναι όπως παλιά». Παραμένει το πείσμα, το μεράκι, η αγάπη για τη μουσική, η ελπίδα για το αύριο της πατρίδας και των ανθρώπων. Κι ας γίνεται πιο αμυδρή η ελπίδα όσο βαραίνουν τα χρόνια. Και, τελικά, δεν πραγματοποιούνται αυτά που ονειρευτήκαμε και παλέψαμε».

-Θα μπορούσατε να φανταστείτε τη ζωή μας εκτός Ευρώπης, για να αποφύγουμε τις απαιτούμενες θυσίες;

«Θα ήταν «ιδανική αυτοχειρία». Η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου δεν θέλει κάτι τέτοιο. Πολιτικά και ιδεολογικά, πίστευα πολύ στο ανθρωποκεντρικό μοντέλο της Ευρώπης, αλλά άλλαξε. Η Ευρώπη της αλληλεγγύης και της συμπαράστασης, έγινε Ευρώπη των τραπεζών και των χρηματιστηρίων. Επιβλήθηκε διαχωρισμός μεταξύ βόρειων και νότιων λαών. Το μεγάλο στοίχημα είναι να παλέψουμε μέσα από την Ευρώπη. Πράγματι ο κόσμος, λόγω θυσιών και λιτότητας, ξεπέρασε προ πολλού τα όριά του. Είναι σε αδιέξοδο. Ωστόσο, -εκτός από ένα πολύ μικρό ποσοστό-, δεν τα έχουν με την Ευρώπη αλλά με τους πολιτικούς. Και κυρίως με όλους αυτούς που καταχράστηκαν και διασπάθισαν το δημόσιο χρήμα και μένουν ατιμώρητοι. Αν δεν αλλάξουμε πρώτα εμείς, θα εφευρίσκουμε πάντα κάποιον άλλο να μας φταίει».

-Το δίπολο που μονοπωλεί την πολιτική συζήτηση στη χώρα είναι «Σαμαράς ή Τσίπρας». Φοβάστε ότι σταδιακά θα πρέπει να βάλουμε στην εξίσωση τη Χρυσή Αυγή;

«Φοβάμαι πως ναι. Αλλά ας μη μένουμε στα λόγια. Οφείλουμε να κάνουμε τα πάντα για ν’ αποτρέψουμε την πόλωση και τον διχασμό. Το λέω και το ξαναλέω, με κίνδυνο να γίνω γραφικός: μόνο με ψυχραιμία και ιδεολογική συμπαράταξη των αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων θα πετύχουμε. Πιστεύω ακόμα στη συλλογικότητα».

-Τελικά, μάλλον θα κρατήσω την αισιοδοξία σας.

«Οσο λιγότερα περιμένουμε από τις πολιτικές ηγεσίες και όσο περισσότερο επενδύσουμε μόνοι μας ή με συλλογικές προσπάθειες σε μικρές ομάδες, τόσο καλύτερα θα καταφέρουμε να αποφύγουμε τις καταστροφές μας, για τις οποίες κακά τα ψέματα έχουμε και εμείς ευθύνες. Το φως στο βάθος δε θα έρθει από τους πολιτικούς. Θα το φέρουν φωτισμένοι άνθρωποι ή φωτισμένες μειοψηφίες».