Του Ι.Ν. Μαρκόπουλου*

^[1]Δεν έχει μείνει σχεδόν τίποτε που να μην έχει αναλυθεί και συζητηθεί για την πολιτική και οικονομική κατάσταση της χώρας. Χρήσιμη κριτική αρθρογραφία, αναλύσεις επί αναλύσεων και ενημερώσεις επί ενημερώσεων τόσων και τόσων ειδικών από την Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό, στα ελληνικά και τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, στον Τύπο και τα ΜΜΕ. Κι όμως, το πέπλο αβεβαιότητας για τα πολιτικά και οικονομικά μας πράγματα, για την πορεία της χώρας και για το πώς αυτή θα πρέπει να πορευτεί, δεν έχει εξαφανιστεί. Ισως μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις, να γίνεται ακόμη πιο βαρύ και για πολλούς συνανθρώπους μας, δυστυχώς, και ασήκωτο.

Πολλά τα ερωτήματα που αβίαστα αναδύονται. Γιατί αποδεικνυόμαστε, σε μια τόσο καθοριστική στιγμή για το μέλλον της χώρας, το μέλλον των παιδιών μας, τόσο ανεπαρκείς, τόσο λίγοι; Γιατί, άραγε, τα θεωρητικά και πρακτικά εργαλεία που διαθέτουμε δεν μας επιτρέπουν να βρούμε την άκρη και να βγούμε επιτέλους σε ένα ξέφωτο; Δεν το οφείλουμε αυτό στα παιδιά μας; Τι είναι αυτό που μας λείπει και δεν μας το επιτρέπει; Μήπως δεν διαθέτουμε την εξειδικευμένη πολιτική, οικονομική, κοινωνιολογική, φιλοσοφική ή ιστορική γνώση; Μήπως δεν έχουμε ιστορικές εμπειρίες, που από μόνες τους θα αρκούσαν, με την κατάλληλη αυτοκριτική από όλες τις μεριές, για να μας υποδείξουν έναν σωστότερο δρόμο; Μήπως δεν έχουμε πλήρως συνειδητοποιήσει τι εδώ διακυβεύεται; Μήπως δεν καταλάβαμε ακόμη ότι η χώρα τελεί ήδη υπό κατοχή; Τέτοια ήταν η στάση μας –μικροκομματική, μικρόψυχη και ανεύθυνη– στον πόλεμο του ’40; Μήπως χρειάζονται κάποιες υπερβάσεις, που οι ιδεολογικές μας αγκυλώσεις δεν μας επιτρέπουν να πάρουμε; Μήπως το μικροκομματικό μας συμφέρον δεν μας επιτρέπει –σε τεράστια αντίθεση με άλλες χώρες, όπου κι εκεί βέβαια δεν είναι ανύπαρκτη μια τέτοια πρακτική, σε πολύ μικρότερη όμως κλίμακα– να αναγνωρίσουμε την αναγκαιότητα αυτών των υπερβάσεων; Μήπως τελικά είμαστε τόσο ανεπαρκείς, τόσο λίγοι μπροστά στο μέγεθος και τη συγκυρία των στιγμών; Λίγοι, ως πολιτικοί, ολίγιστοι, λίγοι ως πολίτες, λίγοι ως νοήμονες, ως φρόνιμοι (με την αριστοτελική έννοια του όρου) άνθρωποι μιας οποιασδήποτε κοινωνίας που θα ήθελε να θεωρείται αξιοπρεπής, ελεύθερη και πολιτισμένη;

Ισως δεν μάθαμε ακόμη να βάζουμε το συλλογικό πάνω από το ατομικό. Ισως υπάρχει μεγάλη διάσταση μεταξύ λόγων και έργων. Ισως δεν κατανοήσαμε ότι η πολιτική ευθύνη της Αριστεράς, με το κοινωνικό και ανθρωπιστικό της πρόσωπο, είναι πολύ μεγαλύτερη από την όποια κοινωνική ευθύνη μπορεί να αισθάνεται η νεοφιλελεύθερη παράταξη, δεδηλωμένα ξεπουλημένη στην κεφαλαιοκρατία, και ότι το επιτακτικό κοινωνικό καθήκον της Αριστεράς δεν μπορεί να ακυρώνεται με πρόσχημα έναν πολιτικό, μεταφυσικό στην ουσία του, μαξιμαλισμό. Ισως δεν κατανοήσαμε ότι η πολιτική της Αριστεράς δεν μπορεί να είναι ωφελιμιστική, πραγματιστική και μια πολιτική τακτικισμών, αντί μιας πολιτικής ξεκάθαρων αξιών, προθέσεων και υλοποιήσιμων, σ’ αυτήν εδώ τη ζωή, στόχων.

Ισως θα πρέπει να ξαναδούμε όλοι μας τις ευτελείς αξίες πάνω στις οποίες στήσαμε τον νεοελληνικό μας βίο. Ισως δεν αντιληφθήκαμε ότι ορισμένα από αυτά που οι δανειστές δυνάστες μας απαιτούν, θα έπρεπε από μόνοι μας να τα είχαμε ήδη κάνει, αν διαθέταμε ως κοινωνία πολιτική ωριμότητα και υπευθυνότητα. Ισως θα πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε ότι υπό το πρόσχημα μιας θετικιστικής σκέψης –απογυμνωμένης από κάθε συναισθηματική αξία και κάθε αλληλέγγυο ιστορικό συναισθάνεσθαι (απέναντι και στους Μικρασιάτες και Πόντιους πρόσφυγες, για παράδειγμα, και τις οικογένειές τους)– και ενός περίεργου προοδευτισμού, που δικαιολογημένα πάντως ανησυχεί με τις εθνικιστικές και φασιστικές ακρότητες μιας άκρας Δεξιάς, αποδομούμε και καταστρέφουμε συνέχεια συνεκτικούς κοινωνικούς ιστούς, χωρίς να προτείνουμε κάτι άλλο θετικό στη θέση τους, Καταστρέφουμε την ίδια ακόμη τη νεοελληνική μας γλώσσα (με τη χρήση, για παράδειγμα, ελληνικών λέξεων, γραμμένων, αναίτια, με λατινικούς χαρακτήρες, σε προτάσεις που κατά τα άλλα είναι γραμμένες στα ελληνικά).

Ισως θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι δεν μπορούμε να καταδικάζουμε τη βία «από όπου κι αν αυτή προέρχεται», χωρίς να συμπληρώνουμε τον αφορισμό μας αυτόν και με το «και όποια μορφή κι αν αυτή έχει». Γιατί βία είναι η κατάργηση βασικών άρθρων του Συντάγματος, βία η απόλυση δημοσίων και ιδιωτικών υπαλλήλων, με τον τρόπο που γίνεται, βία ο ξενιτεμός της νεολαίας μας, το σύγχρονο «παιδομάζωμα» που υφίσταται η χώρα μας, βία τα ανασφάλιστα ωρομίσθια των 2 ευρώ, βία η κλοπή των συντάξεων, βία ο σύγχρονος Μεσαίωνας, βία ο ξυλοδαρμός και ο επικίνδυνος ψεκασμός, με χημικά, πολιτών που διαδηλώνουν υπερασπιζόμενοι το Σύνταγμα της χώρας.

Ισως θα πρέπει τελικά να αναγνωρίσουμε ότι η κρίση που περνάμε ως χώρα οφείλεται και σε μια κρίση αλλά και σύγχυση αξιών της νεοελληνικής μας κοινωνίας, που έπεσε νεοπλουτίστικα και αφελώς ανυποψίαστα στα εδώ και χρόνια προετοιμαζόμενα, και κατάλληλα ακονισμένα, αδηφάγα δόντια του σαρκοφάγου και ψυχοφάγου διεθνούς νεοφιλελευθερισμού.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

* Καθηγητής Τεχνολογικής και Φιλοσοφικής Θεώρησης της Τεχνοεπιστήμης στο ΠΤΔΕ της Παιδαγωγικής Σχολής του ΑΠΘ