ΜΑΛΙ Οι ισλαμιστές αντάρτες προελαύνουν παρά τους βομβαρδισμούς και η Γαλλία με την απόφαση της για μονομερή επέμβαση κινδυνεύει να βρεθεί μπλεγμένη σε μία κατάσταση η οποία ίσως αποδειχθεί πολύ χειρότερη από την εμπλοκή των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν

Της Ελλης Πάνου

^[1]Τέσσερις ημέρες βομβαρδισμών από τα γαλλικά μαχητικά των θέσεων των ανταρτών στα βόρεια του Μάλι όχι μόνο δεν έχουν πτοήσει τους ισλαμιστές ενόπλους, αλλά απέτυχαν να ανακόψουν και την προέλασή τους. Υστερα από σκληρές μάχες -παραδέχθηκε το γαλλικό υπουργείο Αμυνας- οι αντάρτες φαίνεται ότι κατάφεραν να καταλάβουν και τη μικρή πόλη Ντιάμπαλι στα κεντρικά της χώρας, λίγα χιλιόμετρα εντός της εμπόλεμης ζώνης, που χωρίζει τις υπό τον έλεγχό τους περιοχές στον Βορρά από τον Νότο που βρίσκεται ακόμα στα χέρια των κυβερνητικών δυνάμεων.

Εχοντας πετύχει να προωθηθούν, από τα δυτικά, περίπου 200 χιλιόμετρα προς την πρωτεύουσα μέσα σε λίγες ημέρες, η ηγεσία των ενόπλων προκάλεσε το Παρίσι: «Αντί να πετούν στα 13.000 μέτρα, να έρθουν να μας αντιμετωπίσουν στο έδαφος, εάν είναι άντρες. Θα τους περιμένουμε με ανοιχτή αγκαλιά», είπε ο Ομαρ Χαμάχα, στέλεχος της οργάνωσης Κίνημα για την Ενότητα και την Τζιχάντ στην Δυτική Αφρική (MUJWA), στο γαλλικό ραδιόφωνο.

«Η Γαλλία άνοιξε τις πύλες της κόλασης για όλους τους Γάλλους κι έπεσε σε μια παγίδα πολύ πιο επικίνδυνη από το Ιράκ, το Αφγανιστάν ή τη Σομαλία», είπε ο Χαμάχα και η απειλή καταδεικνύει και το πρόβλημα που αντιμετωπίζει το Παρίσι.

Η απόφαση του Φρανσουά Ολάντ να επέμβει μονομερώς, υποστηρίζει η αναλύτρια Αμέλ Μπουμπεκέρ του Brookings Center, ήταν έτσι κι αλλιώς έκπληξη, δεδομένης της έμφασης που είχε δώσει ο ίδιος στον πολιτικό διάλογο και την πολύπλευρη δράση όπου είναι αναγκαίο. «Ο Ολάντ θέλει να διαμορφώσει τις περιφερειακές ισορροπίες, να διαχειριστεί την παρουσία άλλων παικτών στην περιοχή, όπως η Κίνα, και να δώσει μια διέξοδο στο πρόβλημα που υπάρχει στο έδαφος», υποστηρίζει η Μπουμπεκέρ. «Αλλά η σύρραξη στο Μάλι δεν ξέσπασε τώρα και δεν είναι σαφές εάν η Γαλλία γνωρίζει πώς να βοηθήσει στην πολιτική σταθεροποίηση της χώρας, πριν επεκταθεί σε μια στρατιωτική παρέμβαση».

Το ερώτημα λοιπόν τώρα είναι εάν το Παρίσι έχει εμπλακεί σε μια αιματηρή σύγκρουση χωρίς στρατηγική εξόδου ή εάν η επιχείρηση θα είναι περιορισμένης διάρκειας. «Δεν έχουμε άλλο συμφέρον παρά τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», διακήρυξε ο Ολάντ, αλλά αυτός ο στόχος είναι «ανοικχός» και αρκετά αόριστος κι όπως έχει ήδη αποδειχθεί, χρειάζεται χρόνο και εγκυμονεί πολλούς κινδύνους.

Οι στρατιωτικοί αναλυτές προειδοποιούν ότι εάν μετά τη γαλλική επέμβαση δεν ακολουθήσει ανάπτυξη ισχυρών δυνάμεων από τις αφρικανικές χώρες, με λογιστική και οικονομική υποστήριξη του ΝΑΤΟ, τότε η όλη επιχείρηση στο Μάλι θα αποτύχει. «Η ανάληψη δράσης εκ μέρους της Γαλλίας ήταν ένα ad hoc μέτρο. Κι ανάλογα με το πόσο γρήγορα θα συμμετάσχουν κι άλλοι, θα επικρατήσει χάος τουλάχιστον για ένα χρονικό διάστημα», εκτιμά ο καθηγητής πολιτικών σπουδών στη Νότια Αφρική, Χουσεΐν Σολομόν, εκφράζοντας σοβαρές αμφιβολίες για την προοπτική να αναπτυχθεί στο Μάλι μια αφρικανική δύναμη που να είναι καλά εξοπλισμένη και εκπαιδευμένη.

«Ολοι πλέον μιλούν για την παγκόσμια τρομοκρατική απειλή. Πού είναι λοιπόν η παγκόσμια απάντηση;», λέει υποστηρίζοντας ότι είναι απολύτως αναγκαίο να εμπλακούν κι άλλες χώρες του ΝΑΤΟ.

Παρότι το θέμα συζητείται εκ νέου στο Συμβούλιο Ασφαλείας κι αναμένεται εντός της εβδομάδας και έκτακτη συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε., η Δύση προς το παρόν κρατάει αποστάσεις ασφαλείας. Η Ε.Ε. απέκλεισε το ενδεχόμενο να λάβει μέρος σε στρατιωτική επιχείρηση, σχεδιάζοντας μόνο την αποστολή εκπαιδευτών στα τέλη Φεβρουαρίου, το ΝΑΤΟ δήλωσε ότι δεν έχει εμπλακεί ως Συμμαχία στην κρίση καθώς δεν υπάρχει γαλλικό αίτημα για βοήθεια, η Ουάσιγκτον συνεισφέρει «πληροφορίες» και ενδεχομένως έναν μικρό αριθμό μη εξοπλισμένων, μη επανδρωμένων αεροσκαφών παρακολούθησης, ενώ Βρετανία και Καναδάς υποσχέθηκαν λογιστική υποστήριξη.

Εν τω μεταξύ, παρότι ο Ολάντ απολαμβάνει την υποστήριξη σχεδόν σύσσωμου του πολιτικού κόσμου αλλά και του 62% των Γάλλων για την επέμβαση στο Μάλι, απρόβλεπτες εξελίξεις μπορεί να αλλάξουν το κλίμα. Ορισμένοι από τους περίπου 500 Γάλλους στρατιώτες, που ήδη βρίσκονται στην πρωτεύουσα Μπαμάκο, με επίσημη αποστολή να φρουρούν το αεροδρόμιο και να προστατεύσουν τους 6.000 Γάλλους πολίτες που ζουν εκεί, μπορεί να κατευθυνθούν στα κεντρικά της χώρας για να σταματήσουν την προέλαση των ενόπλων, ενώ έχει ήδη εγκριθεί και η πιθανή μετακίνησή τους στον Βορρά για να πολεμήσουν στο πλευρό των κυβερνητικών στρατευμάτων.

Ενισχύσεις έχουν υποσχεθεί οι γειτονικές χώρες: η Νιγηρία, η Μπουρκίνα Φάσο, το Τόγκο, η Σενεγάλη, το Μπενίν, ενώ και η Αλγερία, ξεπερνώντας αρχικούς δισταγμούς και την οργισμένη αντίδραση των μέσων ενημέρωσης, ενέκρινε τη διέλευση των γαλλικών αεροσκαφών από τον εναέριο χώρο της.

Αυτή η επέμβαση -η όγδοη ισλαμική χώρα που βομβαρδίζεται από δυτικές δυνάμεις τα τελευταία τέσσερα χρόνια μετά το Ιράκ, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, την Υεμένη, τη Λιβύη, τη Σομαλία, πρόσφατα και τις Φιλιππίνες- είναι συνέπεια όλων των προηγούμενων, σχολιάζει ο Οουεν Τζόουνς στην Independent. «Ο πόλεμος στη Λιβύη συχνά χαρακτηρίζεται επιτυχία του φιλελεύθερου παρεμβατισμού. Ωστόσο η ανατροπή του Καντάφι είχε επιπτώσεις που οι δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών πιθανόν δεν μπήκαν ποτέ στον κόπο να εξετάσουν… και τώρα έχουμε εμπλακεί στις καταστροφικές της συνέπειες».

Η «ακτινογραφία» των ισλαμιστών ανταρτών

Οι τρεις ισλαμικές εξτρεμιστικές οργανώσεις που δρουν στο Μάλι -η Αλ Κάιντα του Ισλαμικού Μαγκρέμπ (AQIM), οι «Υπερασπιστές της Πίστης» (Ansar al Dine) και το Κίνημα για την Ενότητα και την Τζιχάντ στην Δυτική Αφρική (MUJWA)- εκτιμάται ότι έχουν μερικές χιλιάδες καλά εκπαιδευμένους ενόπλους, διαθέτουν μερικές εκατοντάδες οχήματα τύπου τζιπ -ορισμένα φέρουν βαριά όπλα- καθώς και λίγα τεθωρακισμένα.

Ο Ματιέ Γκριντέρ, ειδικός στη στρατηγική πληροφόρηση στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης, πιστεύει ότι οι ισλαμιστές του Μάλι έχουν αρχίσει από τον Αύγουστο να προετοιμάζονται εντατικά για μια γαλλική επέμβαση. Πιστεύει, όπως είπε στον Nouvel Observateur, ότι προμηθεύτηκαν τα όπλα από τρεις πηγές:

-Από τη Λιβύη, από όπου πήραν κυρίως ελαφρύ οπλισμό, όπως Καλάσνικοφ, πολυβόλα, ρουκέτες και οχήματα.

-Από τον κυβερνητικό στρατό, όταν αυτός εγκατέλειψε βάσεις του, βρήκαν τανκς, πυροβολικό, συστοιχίες, που ακόμα δεν έχουν χρησιμοποιήσει.

-Και τέλος, από τη μαύρη αγορά – κυρίως από λαθρέμπορους από τη Νιγηρία και το Τσαντ, χρησιμοποιώντας χρήματα από εμπόριο ναρκωτικών και λύτρα από τις απαγωγές.

Ο Γκριντέρ εκτιμά ότι την αυξημένη ζήτηση εκμεταλλεύτηκαν και οι Ρώσοι έμποροι, που άρχισαν να διαθέτουν τα πάντα στη σωστή τιμή, από αντιαεροπορικά και αντιαρματικά όπλα μέχρι διόπτρες νυχτερινής όρασης.

Το Παρίσι, λοιπόν, θα έπρεπε να γνωρίζει πού εμπλέκεται. Και το γνώριζε, λέει ο Γκριντέρ, υποστηρίζοντας ότι η «έκπληξη» που έδειξε το γαλλικό υπουργείο Αμυνας για την αντίσταση που προβάλλουν οι ένοπλοι, είναι μέρος της επικοινωνιακής στρατηγικής. «Πώς αλλιώς», λέει ο Γκριντέρ, «θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν τον θάνατο Γάλλων στρατιωτών μόλις άρχισε η επιχείρηση και την εξουδετέρωση ενός Mirage 2000 από ομάδες ενόπλων με Καλάσνικοφ;».