Του Κώστα Τσάβαλου

^[1]Πρωταθλητισμό στη φτώχεια κάνει πλέον η μνημονική Ελλάδα, ύστερα από 6 χρόνια μεγάλης ύφεσης στην οικονομία. Οσο βελτιώνονται τα νούμερα και τα στοιχεία των μακροοικονομικών μεγεθών, όλο και περισσότερα νοικοκυριά βουλιάζουν στη φτώχεια, στο όνομα του πρωτογενούς πλεονάσματος. Αποκαλυπτικά για τις δύσκολες μέρες που διάγουν εκατομμύρια Ελληνες πολίτες είναι τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, σύμφωνα με τα οποία το 23,1% του πληθυσμού της χώρας, δηλαδή 914.873 νοικοκυριά με 2.535.700 μέλη, ήταν την περασμένη χρονιά σε κίνδυνο φτώχειας, ποσοστό που ήταν το υψηλότερο στην Ευρώπη.

Το ποσοστό αυτό μάλιστα εκτινάσσεται στο 34,6% (3.795.100 άτομα) όταν μιλάμε για κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Σ’ αυτή την περίπτωση η Ελλάδα παίρνει το «χάλκινο» μετάλλιο, καθώς προηγούνται Βουλγαρία και Λετονία. Στην έρευνα μάλιστα για «το εισόδημα και τις συνθήκες διαβίωσης των νοικοκυριών», δεν περιλαμβάνονται οι πληθυσμιακές ομάδες που κατά τεκμήριο είναι φτωχές, όπως άστεγοι, άτομα σε ιδρύματα, παράνομοι οικονομικοί μετανάστες, Ρομά κ.λπ. Οι δραματικές συνθήκες που βιώνουν περίπου ένα εκατομμύριο Ελληνες αντικατοπτρίζονται και στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το διαθέσιμο εισόδημα για διατροφή, στέγαση και άλλες καταναλωτικές δαπάνες. Η μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών ανήλθε στα 1.637,10 ευρώ το 2012, καταγράφοντας μείωση κατά 10,2% σε σύγκριση με έναν χρόνο νωρίτερα. Από το 2008 μέχρι το 2012 η μέση μηνιαία δαπάνη έκανε «βουτιά» 31,8%!

Ποιοι απειλούνται περισσότερο

Τα τμήματα του πληθυσμού που απειλούνται περισσότερο από τη φτώχεια είναι:

•Μονογονεϊκά νοικοκυριά με τουλάχιστον ένα εξαρτώμενο παιδί (66%)

•Ανδρες άνεργοι (52,1%)

•Λοιποί μη οικονομικά ενεργοί, εκτός συνταξιούχων (33,3%)

•Παιδιά ηλικίας 0-17 ετών (26,9%)

•Μονοπρόσωπα νοικοκυριά με μέλος γυναίκα (24,1%)

•Νοικοκυριά με έναν ενήλικα ηλικίας 65 ετών και άνω (23,5%)

Επίσης, το ποσοστό κινδύνου φτώχειας είναι υψηλότερο στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες (23,6% έναντι 22,5%). Ο κίνδυνος φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού είναι υψηλότερος για άτομα ηλικίας 18-64 ετών (37,7%). Ο πληθυσμός ηλικίας 18-64 ετών που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικό αποκλεισμό, εκτιμάται για τους Ελληνες σε 36% και για τους αλλοδαπούς που διαμένουν στην Ελλάδα σε 62,7%. Μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών, στην Ελλάδα καταγράφεται το υψηλότερο ποσοστό φτώχειας (23,1%) και στην Ισλανδία το χαμηλότερο (7,9%). Σε σχέση με τη φτώχεια ή τον κοινωνικό αποκλεισμό, τα υψηλότερα ποσοστά εμφανίζουν η Βουλγαρία (49,3%), η Λετονία (36,6%) και η Ελλάδα (34,6%). Τα χαμηλότερα ποσοστά εμφανίζουν η Ισλανδία (12,7%), η Νορβηγία (13,8%) και η Ολλανδία (15%).

Παράλληλα, η έρευνα για τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς δείχνει ότι τα νοικοκυριά περιορίζονται σιγά σιγά στα απαραίτητα (διατροφή και στέγαση), καθώς τα εισοδήματά τους εξανεμίζονται χρόνο με τον χρόνο. Η μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών ανήλθε στα 1.637,10 ευρώ το 2012, καταγράφοντας μείωση κατά 10,2% σε σύγκριση με το 2011. Ενώ, σε σύγκριση με το 2008, όταν η μέση μηνιαία δαπάνη ήταν 2.401,44 ευρώ (σε σταθερές τιμές 2012), προκύπτει μείωση κατά 31,8% (σε σταθερές τιμές) και κατά 22,7% σε τρέχουσες τιμές.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ

Κόβουν από παντού για να επιβιώσουν

Ολο και πιο κοντά στο όριο της φτώχειας προσεγγίζουν τα εισοδήματα των Ελλήνων. Το κατώφλι της φτώχειας ανέρχεται στο ποσό των 5.708 ευρώ ετησίως ανά άτομο και σε 11.986 ευρώ για νοικοκυριά με δύο ενήλικες και δύο εξαρτώμενα παιδιά ηλικίας κάτω των 14 ετών. Το μέσο ετήσιο ατομικό ισοδύναμο εισόδημα στην Ελλάδα ανέρχεται σε 10.676 ευρώ και το μέσο ετήσιο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών σε 17.977 ευρώ.

Μάλιστα, το ποσοστό κινδύνου φτώχειας πριν από όλες τις κοινωνικές μεταβιβάσεις (δηλαδή μη συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών επιδομάτων και των συντάξεων στο συνολικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών) αυξάνεται από το 23,1% στο 49,8%, ενώ, όταν περιλαμβάνονται μόνον οι συντάξεις και όχι τα κοινωνικά επιδόματα, μειώνεται στο 26,8%. Οι κοινωνικές μεταβιβάσεις (συμπεριλαμβανομένων των συντάξεων) αποτελούν το 40,5% του συνολικού ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών της χώρας, εκ του οποίου οι συντάξεις αναλογούν στο 36,1%, ενώ τα κοινωνικά επιδόματα στο 4,4%.

Οσον αφορά τις δαπάνες των νοικοκυριών, η μεγαλύτερη μείωση παρατηρείται για ένδυση-υπόδηση (15,3%), διάφορα αγαθά και υπηρεσίες (15,3%), ξενοδοχεία, καφενεία και εστιατόρια (15,1%), αναψυχή και πολιτισμό (15%), διαρκή αγαθά (13,7%), μεταφορές (12,6%), εκπαίδευση (10%), υγεία (8,6%). Μικρότερες μειώσεις παρατηρούνται στις δαπάνες για είδη διατροφής (7,5%), επικοινωνίες (7,5%), οινοπνευματώδη ποτά και καπνό (5,7%) και στέγαση (1,3%).

Στα είδη διατροφής, παρατηρείται μείωση της μηνιαίας δαπάνης για μεταλλικά νερά, αναψυκτικά και χυμούς (19,3%), ζάχαρη, μαρμελάδα, μέλι, γλυκά και ζαχαρωτά (18,4%), καφέ, τσάι και κακάο (13,9%), ψάρια (11,2%), φρούτα (8,5%), κρέας (7,6%), λαχανικά (7%), λοιπά είδη διατροφής (5,1%), αλεύρι, ψωμί, δημητριακά (4,1%), γαλακτοκομικά προϊόντα και αυγά (4%), έλαια και λίπη (0,7%).