Πέντε χρόνια μετά τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου η «Εφ.Συν.» μιλάει με δύο από τους μαθητές που πρωταγωνίστησαν στην εξέγερση του Δεκεμβρίου 2008 και με πολιτικό επιστήμονα που ένωσε τη φωνή του με τους διαδηλωτές

Του Γιάννη Μπασκάκη

^[1]«Ξυπνάω την Κυριακή το πρωί. Ανοίγω την τηλεόραση και βλέπω να το λένε στα κανάλια. Παθαίνω σοκ. Αυτόματα ψάχνω να δω αν υπάρχει προγραμματισμένη κινητοποίηση και ξεκινάω για το κέντρο της Αθήνας. Ηταν αυθόρμητο». Ονομάζεται Νεκτάριος Χάινταρ. Σήμερα σπουδάζει ιατρική στην Πάτρα. Είναι 20 χρόνων. Το 2008 πήγαινε πρώτη Λυκείου. Ηταν κι εκείνος ένας από τους χιλιάδες μαθητές που μετά τις 6 Δεκεμβρίου βγήκαν από τις σχολικές αίθουσες και ξεχύθηκαν στους δρόμους.

Σαν σήμερα 5 χρόνια πριν, ο Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος έπεφτε νεκρός από σφαίρα αστυνομικού στα Εξάρχεια.

«Το έμαθα το Σάββατο το βράδυ. Μισή ώρα μετά τη δολοφονία. Το πρώτο συναίσθημα σε όλους τους μαθητές ήταν η οργή απέναντι στην αστυνομία. Αυτό που εκφράστηκε τη Δευτέρα μέσα από τις καταλήψεις και τις συνελεύσεις ήταν η ανάγκη μας να απαντήσουμε σ’ αυτό», μας λέει ο Ορέστης Ηλίας, μαθητής κι εκείνος τότε της πρώτης Λυκείου και σήμερα φοιτητής.

Καταλύτης

«Η δολοφονία ήταν καταλύτης. Ενας συμμαθητής μας δολοφονήθηκε από αστυνομικούς και αυτό χτύπησε καμπανάκι. Δεν το είδαμε σαν μια μεμονωμένη δολοφονία. Το κράτος δολοφονεί έναν μαθητή και έναν άνθρωπο του κινήματος», συμπληρώνει ο Νεκτάριος. Πρώτα ήταν η οργή, κι έπειτα η μορφή της εξέγερσης των μαθητών άρχισε να παίρνει επιμέρους πολιτικά χαρακτηριστικά.

Κεντρικό αίτημα των διαδηλωτών ήταν «να πέσει η κυβέρνηση των δολοφόνων», ενώ τα πρώτα συνθήματα που κυριαρχούσαν στα χείλη τους ήταν ενάντια στην αστυνομοκρατία και την καταστολή.

«Τις επόμενες μέρες πηγαίναμε στην κατειλημμένη Νομική, όπου κάναμε συντονιστικά, και εκεί τα αιτήματα άρχισαν να παίρνουν και άλλα χαρακτηριστικά.

»Πέρα από τον πετροπόλεμο των πρώτων ημερών, οι μαθητές προσπάθησαν να δώσουν έναν πιο σοβαρό αγώνα με επίκεντρο τα σχολεία, την παιδεία, το μέλλον μας, την ανεργία», αναφέρει ο Ορέστης και προσθέτει: «Θυμάμαι μια διαδήλωση -ήταν η πρώτη που είχαν κηρύξει απεργία τα συνδικάτα- όπου είχε κυριαρχήσει το σύνθημα “μαθητές, εργατιά, μια φωνή και μια γροθιά”. Νιώσαμε ότι δεν ήμασταν μόνοι μας και μόνο εμείς οι εξοργισμένοι. Νιώσαμε ότι οι εργαζόμενοι, είτε ήταν οι γονείς μας είτε οι καθηγητές μας, είναι μαζί μας και παλεύουμε όλοι μαζί».

Ηδη τότε τα πρώτα σημάδια της οικονομικής κρίσης είχαν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους.

Το πακέτο στήριξης των 28 δισ. προς τις τράπεζες που ανακοίνωσε η κυβέρνηση Καραμανλή βρέθηκε στο επίκεντρο των διαδηλώσεων και εκφράστηκε μέσα από το σύνθημα «στις τράπεζες λεφτά, στη νεολαία σφαίρες», ενώ την οργή της κοινωνίας ενίσχυαν και τα σκάνδαλα που κατά καιρούς έβγαιναν στην επιφάνεια.

Σήμερα, 5 χρόνια μετά, όπου οι μνημονιακές πολιτικές έχουν συνθλίψει το οικογενειακό εισόδημα και διαρρηγνύουν τον κοινωνικό ιστό, ρωτάμε τους συνομιλητές μας τι άφησε ο Δεκέμβρης. «Αφησε μια τεράστια παρακαταθήκη αγώνων. Ενας κόσμος, που τότε ήταν μαθητές, ανακάλυψε τι θα πει καταλήψεις, διαδηλώσεις, συνελεύσεις. Ο Δεκέμβρης έφερε ένα νέο κύκλο πολιτικοποίησης και ριζοσπαστισμού», λέει ο Νεκτάριος και προσθέτει ότι οι μαθητές του 2008 σήμερα είναι μέλη του φοιτητικού κινήματος.

«Δεν χάθηκε η ριζοσπαστικοποίηση. Πέρασε στα Πανεπιστήμια και εκφράστηκε ενάντια στο σχέδιο “Αθηνά” και συνεχίζει σήμερα, μέσα από την αλληλεγγύη στους διοικητικούς υπαλλήλους. Το κίνημα ανεβαίνει. Μιλάμε για τρία χρόνια ασταμάτητων αγώνων με αφετηρία τον Δεκέμβρη», τονίζει.

Δυνάμωσαν οι αγώνες

Ο Ορέστης συμπληρώνει ότι «η ριζοσπαστικοποίηση του Δεκέμβρη έχει δυναμώσει τους αγώνες των μαθητών» τού σήμερα οι οποίοι «αγωνίζονται για τη δημόσια παιδεία ενάντια στις συγχωνεύσεις των σχολείων, πλάι στην απεργία των καθηγητών, αλλά και ενάντια στις φασιστικές ιδέες της Χρυσής Αυγής που εξαπλώνονται στα σχολεία». Μας υπενθυμίζει ακόμα το σύνθημα «ΕΡΤ, θυμήσου, οι μαθητές είναι μαζί σου», υπογραμμίζοντας την ισχυροποίηση της πολιτικής συνείδησης των μαθητών.

«Οι αγώνες σήμερα είναι πιο δυναμικοί σε σχέση με την εξέγερση του 2008. Εχουν ξεκινήσει απεργίες διαρκείας στους χώρους εργασίας, ενώ οι επιστρατεύσεις τους δείχνουν ότι έχουν τρομοκρατήσει την κυβέρνηση. Ο Δεκέμβρης ήταν γεμάτος από διαδηλώσεις αλλά όχι από απεργίες. Μπορεί να δούμε ξεσπάσματα συλλογικού αγώνα και αλληλεγγύης που θα είναι πολύ πιο συνειδητά», καταλήγει.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

«Τηλεοπτική προπαγάνδα η βία του Δεκέμβρη»

Ο Δημήτρης Παπανικολόπουλος είναι ερευνητής, πολιτικός επιστήμονας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. 27 ετών τον Δεκέμβρη του ‘08, κατέγραψε από κοντά τα γεγονότα εκείνου του μήνα, στο πλαίσιο ερευνητικής εργασίας. Πέντε χρόνια αργότερα, συγκρίνει το τότε με το σήμερα: «Η εξέγερση του Δεκέμβρη διαφέρει από τις πρόσφατες εξεγέρσεις σε Λονδίνο και Στοκχόλμη. Γιατί ήταν οι οργανωμένες δυνάμεις της Αριστεράς, της αναρχίας, της φοιτητικής και της μαθητιώσας νεολαίας που αποτέλεσαν τον κορμό των κινητοποιήσεων και όχι ανοργάνωτοι κάτοικοι των γκετοποιημένων γειτονιών».

Ερμηνεύει τη δυναμική των συγκρουσιακών γεγονότων του Δεκέμβρη μέσα από ένα σπιράλ αλληλεπιδράσεων: «Ενδεχομένως, δεν θα ξεδιπλωνόταν σε τέτοιο βαθμό το βίαιο διεκδικητικό ρεπερτόριο χωρίς την πολιτική ευκαιρία που συνιστούσαν η μαζική κατακραυγή και κινητοποίηση», μας λέει, αναφέροντας και άλλα ενδεχόμενα που συνέπεσαν: ο νεκρός ήταν μαθητής, ο δολοφόνος ήταν αστυνομικός, ο φόνος έγινε στα Εξάρχεια, υπήρξαν αυτόπτες μάρτυρες και δεν ήταν δυνατό να συγκαλυφθεί ή να παραποιηθεί το γεγονός όπως επιχειρήθηκε αρχικά από τα ΜΜΕ, η πληροφορία διαχύθηκε αστραπιαία λόγω των νέων τεχνολογιών, η καταστολή ήταν άμεση και οδήγησε στην πόλωση, φέρνοντας πιο κοντά ριζοσπαστικές και μετριοπαθέστερες δυνάμεις.

«Ενδεχομένως, αν η κυβέρνηση δεν ήταν τόσο απονομιμοποιημένη και απορριπτέα για τα έργα και τις ημέρες της, είναι πιθανό να μπορούσε να ασκήσει μια πιο αποφασιστική πολιτική πυγμής. Τα γεγονότα, όπως καταλαβαίνετε, είναι ενδεχομενικά».

Η έρευνά του γκρεμίζει τον μύθο ότι ο Δεκέμβρης είχε προνομιακή σχέση με τη βία: «Οι βίαιες δράσεις αποτέλεσαν ένα μικρό ποσοστό των συνολικών δράσεων, οι οποίες αυξομειώνονταν σε ευθέως ανάλογο βαθμό με την αυξομείωση του συνόλου των συγκρουσιακών γεγονότων. Το ποσοστό των βίαιων δράσεων δεν ξεπερνούσε το 5,5% των συνολικών δράσεων. Η ταύτιση της εξέγερσης του Δεκέμβρη με τη βία και τις καταστροφές δεν απορρέει από την πραγματικότητα, αλλά από την τηλεοπτική προπαγάνδα. Οσον αφορά τους δράστες, οι αντιεξουσιαστές είχαν μια προνομιακή σχέση με το βίαιο ρεπερτόριο, αλλά ούτε ήταν πάντα μόνοι ούτε ήταν οι μόνοι που άσκησαν βία».

Για τον 32χρονο σήμερα επιστήμονα, το αποτύπωμα του Δεκέμβρη είναι ορατό ώς σήμερα: «Υπήρξε κρίσιμη στιγμή στη διαδικασία διάχυσης του ριζοσπαστισμού στη νεολαία και στη διαδικασία αναδιάταξης των κοινωνικών και πολιτικών συμμαχιών. Η τοποθέτηση στο στρατόπεδο του “νόμου και της τάξης” ή σε αυτό των “πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων” επηρέασε την κατοπινή πολιτική συμπεριφορά όλων. Οι όποιες γέφυρες υπήρχαν μεταξύ της νέας γενιάς και του πολιτικού συστήματος γκρεμίστηκαν τότε, προδιαγράφοντας την αδυναμία των κυβερνητικών κομμάτων να αναπαραχθούν».