ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ – Ισχυρό πλήγμα δέχτηκε η κυβέρνηση Κοέλιο από το Συνταγματικό Δικαστήριο, το οποίο έκρινε αντισυνταγματική τη μείωση των συντάξεων για τους δημοσίους υπαλλήλους

Της Κορίνας Βασιλοπούλου

^[1]Aντί για χριστουγεννιάτικο μποναμά, η κυβέρνηση της Πορτογαλίας εισέπραξε χαστούκι. Σαν να μην έφταναν οι απεργιακές κινητοποιήσεις της εβδομάδας που κλείνει και της εορταστικής που έρχεται, ο δεξιός πρωθυπουργός της χώρας Πέντρο Πάσος Κοέλιο δέχτηκε και νέο πλήγμα από το Συνταγματικό Δικαστήριο, το οποίο απεφάνθη ότι η επιχειρούμενη μείωση των συντάξεων των δημοσίων υπαλλήλων είναι αντισυνταγματική.

Η πορτογαλική ψυχρολουσία έφτασε μέχρι τις Βρυξέλλες όπου συνεδρίαζε το Eurogroup. H μεν Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ δήλωσε τη βεβαιότητά της ότι η Πορτογαλία θα καταφέρει να λύσει το πρόβλημα «με υπευθυνότητα», ο δε συμπατριώτης και ομοϊδεάτης τού Κοέλιο, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, τόνισε και αυτός την πεποίθησή του ότι θα βρεθεί τρόπος ώστε η χώρα «να μη διαταράξει την πορεία του προγράμματος σταθεροποίησης και θέσει σε κίνδυνο την επιστροφή της στις αγορές».

Δύο διαφορετικά σκεπτικά

Ο Κοέλιο σκόπευε να προχωρήσει σε μείωση κατά 10% όλων των συντάξεων του Δημοσίου που υπερβαίνουν τα 600 ευρώ μηνιαίως, ούτως ώστε να εξισωθούν –προς τα κάτω, πάντα– με τις συντάξεις του ιδιωτικού τομέα. Το Συνταγματικό Δικαστήριο κρίνει αυτό το μέτρο αντίθετο προς το Σύνταγμα, καθώς παραβιάζει «την αρχή της εμπιστοσύνης».

«Οι συνταξιούχοι, οι οποίοι ανήκουν σε μια ευπαθή ομάδα του πληθυσμού, προγραμμάτισαν τη ζωή τους με γνώμονα το συγκεκριμένο ποσό των συντάξεων», αναφέρει η απόφαση. (Κάπου εδώ να υπενθυμίσουμε ότι το ελληνικό ΣτΕ έκρινε συνταγματικό το Μνημόνιο που πετσόκοψε τις συντάξεις με πολύ χειρότερο τρόπο απ' ό,τι προβλεπόταν να γίνει στην Πορτογαλία.)

Τώρα, ο Πορτογάλος πρωθυπουργός θα πρέπει να βρει «ισοδύναμα» για να εξοικονομήσει τα 388 εκατομμύρια ευρώ που υπολόγιζε από τις συντάξεις. Κατά πάσα πιθανότητα, με αύξηση της φορολογίας. Ηδη ο ΦΠΑ έχει ανεβεί στο 23%. Αυτό πάντως δεν είναι το πρώτο χαστούκι που τρώει ο Πάσος Κοέλιο από το Συνταγματικό Δικαστήριο. Παρ' όλο που πρόσφατα έλαβε ορισμένες ευνοϊκές για την κυβέρνηση αποφάσεις, όπως την αύξηση του ωραρίου στο Δημόσιο στις 40 ώρες την εβδομάδα και την αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στα 66 χρόνια, το Δικαστήριο πριν από έξι μήνες είχε κρίνει αντισυνταγματική την κατάργηση του δώρου στους δημοσίους υπαλλήλους. Στο κυβερνητικό στρατόπεδο φοβούνται μήπως έρθει και νέα ψυχρολουσία από τη Δικαιοσύνη, αυτή τη φορά σε σχέση με τη νέα μείωση στους μισθούς του Δημοσίου. Προς το παρόν, το μόνο βέβαιο είναι ότι «η αρνητική απόφαση του δικαστηρίου σχετικά με τη μείωση των συντάξεων δεν αφήνει στην κυβέρνηση περιθώρια για ελιγμούς», όπως σχολίαζε η εφημερίδα «Publico».

Η δικαστική απόφαση δίνει νέες αβάντες στην αντιπολίτευση. Τα συνδικάτα, το Κομμουνιστικό Κόμμα (PCP) και το Μπλόκο της Αριστεράς (Bloco de Esquerda) ζητούν από το βράδυ της Πέμπτης, οπότε ανακοινώθηκε η απόφαση, την παραίτηση της κυβέρνησης. Ο γ.γ. του Σοσιαλιστικού Κόμματος Αντόνιο Σεγκούρο, ο οποίος βρίσκει τη δικαστική απόφαση «απόλυτα συμβατή με το κράτος δικαίου», ζητά από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας Καβάκο Σίλβα να παραπέμψει στο Συνταγματικό Δικαστήριο τον προϋπολογισμό του 2014 στο σύνολό του, ο οποίος προβλέπει περικοπές ύψους 3,9 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Ολα αυτά συμβαίνουν εν μέσω ενός κύματος απεργιών. Από την αρχή της εβδομάδας που κλείνει έως και τη Δευτέρα, προπαραμονή Χριστουγέννων, απεργούν οι εφοριακοί διαμαρτυρόμενοι για μισθολογικές περικοπές και το κλείσιμο πολλών υπηρεσιών. Οσο για την επόμενη εορταστική εβδομάδα, έχουν ανακοινώσει ότι θα απεργήσουν οι εργαζόμενοι στις αποσκευές στα αεροδρόμια, οι οδηγοί λεωφορείων της Λισαβόνας, οι εργαζόμενοι στα ταχυδρομεία και στην αποκομιδή των απορριμμάτων, προαναγγέλλοντας μια διόλου χαρμόσυνη χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα. Και η δόση; Η τρόικα, η οποία βρισκόταν πριν από λίγες μέρες στην Πορτογαλία για να επιθεωρήσει την πρόοδό της, ανέμενε την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου προκειμένου να δώσει το πράσινο φως για την εκταμίευση της τελευταίας δόσης ύψους 2,7 δισ. ευρώ.

Εξοδος από το Μνημόνιο

Η χώρα, θεωρητικά, θα βγει από το Μνημόνιο τον Ιούνιο του 2014, οπότε λήγει το πρόγραμμα χρηματοδότησης. Αυτό, εάν κι εφόσον «τα κάνει όλα σωστά». Στην αντίθετη περίπτωση, επικρέμαται η δαμόκλειος σπάθη ενός δεύτερου πακέτου «διάσωσης» και μνημονίου. Αλλά, με ή χωρίς μνημόνιο, η Πορτογαλία έχει ακόμα πολύ και δύσβατο δρόμο μπροστά της. Τις προάλλες, ο επικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ στη χώρα, Σουμπίρ Λαλ, προειδοποιούσε ότι η πορτογαλική οικονομία θα χρειαστεί στην καλύτερη περίπτωση άλλα 10–15 χρόνια ώσπου να σταθεροποιηθεί πραγματικά. Υπό την προϋπόθεση πάντα ότι για όλο αυτό το διάστημα θα τηρεί απαρέγκλιτα το πρόγραμμα προσαρμογής. Τελικά, και το πορτογαλικό success story μπάζει από παντού…