Του Παναγιώτη Γεωργουδή

Ελληνική ερευνητική ομάδα ανακάλυψε τον βιολογικό μηχανισμό που μεταφέρει πρωτεΐνες έξω από το κύτταρο. Η εν λόγω ανακάλυψη, η οποία δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο διεθνούς κύρους επιστημονικό περιοδικό «Molecular Cell», ανοίγει τον δρόμο για τη δημιουργία αποτελεσματικότερων αντιβιοτικών φαρμάκων καθώς και τη χρήση μικροβιακών κυττάρων ως μικροεργοστασίων εκκρινόμενων βιοφαρμακευτικών ουσιών. Το σημαντικό αυτό επιστημονικό επίτευγμα πραγματοποιήθηκε από την ερευνητική ομάδα του καθηγητή Τάσου Οικονόμου στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του ΙΤΕ, σε συνεργασία με τον καθηγητή Χαράλαμπο Καλοδήμο στην Αμερική.

Συγκεκριμένα, όπως μας είπε ο κ. Οικονόμου: «Χιλιάδες πρωτεϊνών παράγονται στο εσωτερικό των κυττάρων μας. Περισσότερες από το ένα τρίτο των πρωτεϊνών αυτών μπορούν να εκπληρώνουν την αποστολή τους μόνο αφού μεταναστεύουν προς το εξωτερικό του κυττάρου, αγκυροβολήσουν στην κυτταρική μεμβράνη ή στοχευθούν σε συγκεκριμένα υποκυτταρικά διαμερίσματα. Πώς τα κύτταρα ρυθμίζουν την κυκλοφορία των πρωτεϊνών τους είναι ένα βασικό πρόβλημα στη βιολογία και είναι μία διαδικασία απαραίτητη για τη ζωή. Παραδείγματα πρωτεϊνών-μεταναστών αποτελούν η ινσουλίνη (της οποίας η απουσία οδηγεί σε διαβήτη), τα αντισώματα (που καταπολεμούν λοιμώξεις), τα μεμβρανικά κανάλια (μεταξύ άλλων, απαραίτητα για τη λειτουργία νευρικών κυττάρων) και οι πρωτεΐνες-τοξίνες που εκκρίνουν οι παθογόνοι μικροοργανισμοί. Η έρευνα που παρουσιάστηκε στο “Molecular Cell” αποκαλύπτει τις εσωτερικές λειτουργίες μιας νανομηχανής που μεσολαβεί ώστε οι πρωτεΐνες-μετανάστες του κυττάρου να εκκριθούν».

Για την ιστορική επιστημονική διαδρομή του συγκεκριμένου πεδίου ο κ. Οικονόμου δηλώνει: «Περισσότερα από 30 χρόνια πριν, ο Gunter Blobel (Πανεπιστήμιο Rockefeller της Νέας Υόρκης) ανακάλυψε ότι οι πρωτεΐνες-μετανάστες φέρουν χημικά σήματα που ονομάζονται πεπτίδια και τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ του 1999 για την ανακάλυψη αυτή. Αυτά τα σηματοδοτικά πεπτίδια παίζουν τον ρόλο της ταχυδρομικής διεύθυνσης πάνω στις εκκριτικές πρωτεΐνες».

Η συγκεκριμένη ανακάλυψη, αναφέρει ο κ. Οικονόμου, θα βοηθήσει στη δημιουργία νέων αντιβιοτικών, που στοχεύουν συγκεκριμένα το βακτηριακό μονοπάτι έκκρισης πρωτεϊνών, αλλά και στην περαιτέρω διερεύνηση της υποκυτταρικής πρωτεϊνικής κυκλοφορίας.