Οι κυβερνήσεις θα δοκιμαστούν σε πολλά επίπεδα, καθώς, πέρα από το εσωτερικό κοινωνικό μέτωπο, θα κριθούν σε μεγάλο βαθμό και στην κάλπη, καθώς μπαίνουμε σε χρονιά ευρωεκλογών

Της Κορίνας Βασιλοπούλου

^[1]Φτώχεια, ανεργία, διαδηλώσεις, πολιτικά σκάνδαλα και κοινωνική αναταραχή σημάδεψαν την Ιταλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία τη χρονιά που έκλεισε και προδιαγράφουν ένα ιδιαίτερα «θερμό» σκηνικό για το 2014. Οι κυβερνήσεις θα δοκιμαστούν σε πολλά επίπεδα, καθώς πέρα από το εσωτερικό κοινωνικό μέτωπο θα κριθούν σε μεγάλο βαθμό και στην κάλπη, καθώς μπήκαμε σε χρονιά ευρωεκλογών.

Αν υπάρχει μια κυβέρνηση που να κάθεται κυριολεκτικά σε αναμμένα κάρβουνα, είναι σίγουρα αυτή της Πορτογαλίας. Στη χώρα που «τα έκανε όλα σωστά» και εισέπραττε τα εύσημα της τρόικας, τα «κουκιά δεν βγαίνουν» και η κοινωνία βυθίζεται σε μεγαλύτερη φτώχεια. Το 2014, θεωρητικά, θα είναι η χρονιά κατά την οποία η Πορτογαλία θα ξεμπερδέψει με το Μνημόνιο και θα βγει στις αγορές. Θα τα καταφέρει ή θα χρειαστεί τελικά ένα νέο πακέτο διάσωσης και Μνημόνιο;

Μέσα στο 2013 έζησε κυβερνητικές κρίσεις, ανασχηματισμούς, δημοτικές εκλογές που μεταφράστηκαν σε ήττα για το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (PSD) του πρωθυπουργού Πέντρο Πάσος Κοέλιο, καθώς και τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις και απεργιακές κινητοποιήσεις στην πρόσφατη ιστορία της. Ο δεξιός Πορτογάλος πρωθυπουργός από τη μια μεριά πιέζεται από την τρόικα να τηρήσει τα συμφωνηθέντα, από την άλλη τρώει χαστούκια στο εσωτερικό τόσο από τους πολίτες που αντιδρούν έντονα στην πολιτική λιτότητας, όσο και από τη δικαιοσύνη, που απορρίπτει ορισμένα μέτρα-κλειδιά για την τήρηση του μνημονιακού προϋπολογισμού, όπως η μείωση στις συντάξεις του Δημοσίου. Κι ενώ ο Κοέλιο αναζητά «ισοδύναμα», το ΔΝΤ παραδέχεται ότι έκανε λάθος υπολογισμούς και στην Πορτογαλία, «μεγαλύτερο από ό,τι στις υπόλοιπες χώρες». Η ανάπτυξη που προέβλεπε για το 2013 ήταν τελικά ύφεση, ενώ για το 2014 η χώρα, στην καλύτερη περίπτωση, θα δει μια ελάχιστη ανάπτυξη 0,4%.

Η γειτονική Ισπανία κλείνει τη χρονιά με ένα μεγάλο άλμα προς τα πίσω. Χωρίς επίσημο μνημόνιο, αλλά με μια καθ’ όλα μνημονιακή πολιτική, η χώρα βιώνει τη χειρότερη οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση στη μεταπολιτευτική ιστορία της. Με ανεργία σε ιστορικά ρεκόρ (η χρονιά κλείνει σχεδόν στο 26%), με το 21,8% των κατοίκων να είναι φτωχοί και το κοινωνικό κράτος να ξηλώνεται σταδιακά, η Ισπανία ζει ένα μεγάλο πισωγύρισμα και σε επίπεδο κοινωνικών δικαιωμάτων. Πολύ πρόσφατα η Βουλή ψήφισε νόμο που ουσιαστικά ποινικοποιεί τις διαδηλώσεις και τιμωρεί τους παραβάτες με αυστηρά πρόστιμα, ενώ πριν από λίγες μέρες η δεξιά κυβέρνηση έκανε χριστουγεννιάτικο μποναμά στις γυναίκες ένα νόμο που απαγορεύει τις αμβλώσεις εκτός από περιπτώσεις βιασμού και σοβαρού κινδύνου για την υγεία της μητέρας! Σε μια χώρα όπου τόσο το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα όσο και η μοναρχία αμαυρώνονται από σωρεία οικονομικών σκανδάλων, δυναμώνουν οι φυγόκεντρες τάσεις στην Καταλονία, η οποία αναμένεται να αποτελέσει έναν από τους μεγάλους πολιτικούς πονοκεφάλους του 2014. O πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι απολαμβάνει απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή, η οποία όμως δεν του εξασφαλίζει και την κοινωνική ειρήνη. Αν το 2013 χαρακτηρίστηκε από έντονες κινητοποιήσεις, κυρίως κατά των περικοπών σε υγεία και παιδεία, το 2014 θα κάνει το ντεμπούτο του με διαδηλώσεις των γυναικείων οργανώσεων, καθώς και απεργίες και διαμαρτυρίες κατά της αύξησης στα τιμολόγια του ρεύματος. Η ανάπτυξη την οποία υποσχόταν για το 2013, αναβάλλεται για τη νέα χρονιά και, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΔΝΤ, προβλέπεται ιδιαίτερα αναιμική.

Η Ιταλία κέρασε πολλές εκπλήξεις την Ευρώπη. Αποκαθήλωσε τον αγαπημένο τεχνοκράτη της Ε.Ε. Μάριο Μόντι, έφερε σε πρώτο πλάνο τον κωμικό Μπέπε Γκρίλο κι επανέφερε στο προσκήνιο τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι (για να τον απομακρύνει κατόπιν εκ νέου), βγάζοντας κυριολεκτικά τη γλώσσα σε φιλοευρωπαϊστές και πάσης φύσεως πολιτικά ορθούς. Ο κεντροαριστερός πρωθυπουργός Ενρίκο Λέτα, ισορροπώντας σε μια εύθραυστη πλειοψηφία, προωθεί ένα νέο εκλογικό νόμο προβλέποντας, προφανώς, πρόωρες εκλογές. Παράλληλα, συνεχίζει την πολιτική περικοπών του προκατόχου του, αν και χωρίς την ίδια ζέση, είναι αλήθεια, με τους άλλους ομολόγους του στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου. Ωστόσο, το θερμόμετρο στην κοινωνία ανεβαίνει. Οι απεργίες και οι διαδηλώσεις είναι όλο και πιο συχνές και η αστυνομική καταστολή όλο και πιο βίαιη. Η Ιταλία, την ίδια στιγμή, γίνεται ο καθρέφτης όλης της αποτυχημένης μεταναστευτικής πολιτικής της Ε.Ε. Τα ευρωπαϊκά ιδεώδη ψυχορραγούν στη Λαμπεντούζα και στα κρατητήρια της Ρώμης με τους μετανάστες με τα ραμμένα στόματα…