Με βασικό κορμό το αριστούργημα του μουσικού θεάτρου «Staatstheater», τραγουδιστές, μουσικοί, ηθοποιοί και τεχνικοί θα παρουσιάζουν σε όλους τους χώρους του κτιρίου και στη Μικρή Σκηνή αντιπροσωπευτικά έργα αλλά και φιλμ του μεγάλου πειραματιστή. Ξεκίνησε από μαθητής του Μπόρχες στην Αργεντινή και κατέληξε στη Γερμανία, για να δοκιμάσει και να εντάξει στη μουσική του τα πάντα. Από ψιθύρους μέχρι ταμειακές μηχανές και γουόκι τόκι

Της Μαρίνας Κουβέλη

^[1]«Η πρωτοτυπία του Κάγκελ ήταν αυτή που αντανακλούσε την ιδιότητά του ως αουτσάιντερ». Με αυτήν την τόσο εύστοχη φράση, η εφημερίδα «Γκάρντιαν» αποχαιρετούσε το 2008 τον Μαουρίτσιο Κάγκελ. Αυτόν τον τόσο πρωτοπόρο συνθέτη που μπορεί να μην είχε ποτέ την αναγνωρισιμότητα του Μπουλέζ, του Ξενάκη, του Μπέριο, του Λιγκέτι, αλλά το καλλιτεχνικό του εκτόπισμα συγκρίνεται άνετα με το δικό τους. Οι συνθέσεις του έμοιαζαν με εφευρέσεις, οι δε μουσικές του παραστάσεις με συνερεύσεις των πιο αταίριαστων ηχητικών μέσων. Ευκαιρία να γνωρίσουμε καλύτερα τον συνθέτη, που συνέβαλε περισσότερο στην επινόηση και την καθοριστική διαμόρφωση του Νέου Μουσικού Θεάτρου, θα έχουμε το διήμερο 11-12 Ιανουαρίου στο μεγάλο αφιέρωμα που του ετοιμάζει η «Στέγη».

Με βασικό κορμό το αριστούργημα του μουσικού θεάτρου, «Staatstheater» (1971), τραγουδιστές, μουσικοί, ηθοποιοί και τεχνικοί θα παρουσιάσουν σε όλους τους χώρους και στη Μικρή Σκηνή της «Στέγης» μια ειδικά προετοιμασμένη σύνθεση από αντιπροσωπευτικά έργα του Κάγκελ – με επιλογές από όλες τις περιόδους της δημιουργίας του. Το κοινό θα έχει τη δυνατότητα να μετακινείται ελεύθερα και να παρακολουθεί τα δρώμενα που επιθυμεί, αλλά και να παρακολουθήσει τα χαρακτηριστικότερα φιλμ του συνθέτη (ορισμένα με ζωντανή μουσική συνοδεία). Η κάθε ημέρα θα κλείνει με μια συναυλία με έργα του στη Μικρή Σκηνή. Το concept, τη μουσική και θεατρική επιμέλεια έχει ο Ανάργυρος Δενιόζος. Τη μουσική διεύθυνση του διημέρου ο Ανδρέας Λεβισιανός. Ο Μαουρίτσιο Κάγκελ υπήρξε επίσης ο κατεξοχήν κοινωνιολόγος της μουσικής: Δεν υπάρχει τομέας της, από τη σύνθεση έως την εκτέλεση, τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις της, που να μην έχει αποτελέσει υλικό και στόχο του (στοιχεία από μουσική του δρόμου, τσίρκο, βαριετέ, φολκλορικά φεστιβάλ, μπάντες, τα ενσωμάτωνε συχνά στο έργο του).

Ντανταϊστής και «προβοκάτορας», άτομο ιδιαίτερης ιδιοσυγκρασίας και καλλιτέχνης που δεν ανέπνεε μακριά από τον πειραματισμό, ο Κάγκελ ακολούθησε τα συνθετικά παραδείγματα του Τζον Κέιτζ και του Καρλχάιντς Στοκχάουζεν και τα εξέλιξε με τον δικό του τρόπο. Παρόλο που δεν είχε καμία «επίσημη» εκπαίδευση στη σύνθεση, απέκτησε γνώση των νέων φωνητικών και τεχνικών με εκπληκτική ταχύτητα. Γεννήθηκε το 1931 στο Μπουένος Αϊρες σε μια αργεντινο-εβραϊκή οικογένεια αριστερών πολιτικών απόψεων. Εκεί σπούδασε φιλοσοφία και λογοτεχνία – ανάμεσα στους καθηγητές του ήταν και ο Χόρχε Λούις Μπόρχες. Το 1957, ακολουθώντας το πειραματικό ρεύμα της εποχής, εγκαταστάθηκε στην Κολονία της Γερμανίας, όπου εζησε ώς τον θάνατό του το 2008.

Στις πέντε δεκαετίες της καριέρας του συνέθεσε μια πλειάδα μουσικών έργων, χρησιμοποιώντας σπάνια, ασυνήθιστα ή και αυτοσχέδια μουσικά όργανα, υπέγραψε τη σκηνοθεσία σε περισσότερα από 20 φιλμ καθώς και 18 έργα ειδικά για ραδιοφωνική μετάδοση.

Στο «Anagrama», για παράδειγμα, ένα έργο μεγάλης κλίμακας από τη δεκαετία του 1950, τραγουδιστές και οργανοπαίκτες κλήθηκαν να ερμηνεύσουν σημειώσεις, τριξίματα, ψιθύρους και κραυγές, που αντιστοιχούσαν σε ένα πολύπλοκο σύστημα λατινικού αλφαβήτου. Το έγραψε μόλις έναν χρόνο μετά την άφιξή του στην Κολονία και παραμένει ένα από τα πιο εντυπωσιακά και ευρηματικά κομμάτια της εποχής του. Σε έργα όπως τα «Der Schall» (1968) και «Acustica» (1968-1970), αξιοποίησε ταμειακές μηχανές, κόρνες αυτοκινήτων, καστάνιες και γουόκι τόκι, τα οποία δημιούργησαν περίεργες ακουστικές επιδράσεις. Σημαντική στιγμή υπήρξε το 1970, όταν δημιούργησε το έργο «Ludwig Van», για τον εορτασμό των 200 χρόνων από τη γέννηση του Μπετόβεν. Σχολιάζοντας τη χρήση της μουσικής του στη σημερινή εποχή, συνέθεσε ένα κολάζ, όπου οι παρτιτούρες των έργων του Μπετόβεν χρησιμοποιήθηκαν ως ταπετσαρία τοίχων και επίπλων.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

* INFO: Τιμές εισιτηρίων: Για τη συναυλία στη Μικρή Σκηνή, εισιτήρια: 18 ευρώ (ανά ημέρα). Μειωμένο: 10 ευρώ – άνεργοι: 5 ευρώ. Πακέτο και για τις 2 συναυλίες: 28 ευρώ. Για τις υπόλοιπες δράσεις των Open Days, ελεύθερη είσοδος.