«Κι ενώ εδώ θα ζούμε καταρρεύσεις/ο έξω Ελληνισμός θα προχωρεί/και φως και μουσική μιας άλλης σκέψης/ στη μείζονα Ελλάδα θα εκραγεί»
Διονύσης Σαββόπουλος, «Κωλοέλληνες»

^[1]Αυτά για την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και τον ζόφο από τις ανάλγητες πολιτικές της εξαθλίωσης. Ομως των Ελλήνων οι κοινότητες φτιάχνουν άλλους γαλαξίες. Με λαμπρούς ήλιους που φωτίζουν ανεξίτηλα. Ενας τέτοιος λάμπει στο υπόγειο του Βυζαντινού Μουσείου, στην έκθεση για τα Μεγάλα Βιβλία του Τεριάντ. Eίναι ίσως η μοναδική φορά που έχουμε στην Αθήνα την ευκαιρία να απολαύσουμε Μιρό, Ματίς, Σαγκάλ, Πικάσο, Τζιακομέτι, Λεζέ και άλλους κορυφαίους του 20ού αιώνα μαζί, σε μια έκθεση με αφορμή τη συντήρηση του έργου του μεγάλου εκδότη ελληνικής καταγωγής Τεριάντ ο οποίος άφησε κληρονομιά στην παγκόσμια κοινότητα έργα μοναδικής αξίας. Εκτίθενται για πρώτη φορά στην Αθήνα μέχρι τις 12 Ιανουαρίου, ό,τι προλαβαίνετε. Mετά θα πάνε στο μουσείο στη γενέτειρά του Μυτιλήνη. Συνειρμικά μου ήρθε στον νου ο Γ. Κωστάκης, ο οποίος διέσωσε τα μοναδικά έργα της ρωσικής πρωτοπορίας που δεινοπάθησαν όχι μόνο από τη στενομυαλιά του υπαρκτού σοσιαλισμού, αλλά και από την ελληνική πολιτική και γραφειοκρατία…

Κιβωτοί τέχνης ποτισμένοι με οράματα μιας άλλης κοινωνίας. Πολύ θα ήθελα κι αυτά τα έργα να μη μείνουν έτσι. Ει δυνατόν οι αρμόδιοι, με τις κατάλληλες συνεργασίες, να εκδώσουν τα περίφημα βιβλία. Αν όχι ως ανάτυπα, αφού ενδέχεται να είναι δαπανηρό, τουλάχιστον ως μικρογραφίες-αντίγραφα που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν και σε έσοδα. Αξίζει πραγματικά να μπορεί κάποιος να φυλλομετρήσει την παιδική ηλικία του Υμπί από τον ανυπέρβλητο Μιρό, να διαβάσει μεταφρασμένη την κοσμοθεωρία του Λε Κορμπιζιέ όπως την αποτύπωσε στο «ποίημα της ορθής γωνίας», να θαυμάζει το φως και το χρώμα όπως το αιχμαλώτισε ο Σαγκάλ στο «Δάφνις και Χλόη», να αναστοχαστεί τα δεινά του πολέμου όπως μοναδικά τα αποδίδει αφαιρετικά ο Πικάσο στο «τραγούδι των νεκρών» του Ρεβερντί, να «ακούσει» τη μουσικότητα στα απίστευτα κολάζ του Ματίς για το «Τζαζ» και τις υπόλοιπες από τις 27 δημιουργικές ευτυχίες των Μεγάλων Βιβλίων.

Είναι σπουδαία πολυτέλεια αυτή που μας προσφέρεται: να ανοίξουμε ένα παράθυρο στην ομορφιά που βρίσκεται δίπλα μας…

Ιωάννα Σωτήρχου