Του Νίκου Παρασκευόπουλου*

Στην υπόθεση του Χριστόδουλου Ξηρού τα σχόλια μοιάζουν να περιττεύουν. Ναι, είναι εξαιρετικά απειλητικό να κυκλοφορεί ανεξέλεγκτος εκείνος που σκότωνε αδίστακτα. Το γεγονός ότι με την εξαφάνισή του ψαλιδίζει τώρα και πολλών κρατουμένων τις ελπίδες για άδειες και απολύσεις ασφαλώς δεν είναι το μεγαλύτερο άδικό του, αλλά δεν είναι ούτε και κάτι αμελητέο. Αναμφίβολο είναι επίσης ότι οι άδειές τους είναι θεσμός που διευκολύνει την ομαλή επανένταξη των αποφυλακιζόμενων και επομένως στηρίζει όχι μόνο αυτούς, αλλά και την ασφάλεια όλων των πολιτών.

Υπάρχουν όμως και κάποια άλλα δεδομένα, εξίσου αναμφίβολα, που χρειάζεται να ειπωθούν και να σχολιαστούν, επειδή συνήθως αποσιωπούνται.

Βασιλεύει, π.χ., η πρακτική να ελέγχονται για λάθος και οι κρίσεις υπέρ της ελευθερίας (αθωώσεις, απολύσεις, άδειες), αλλά ποτέ οι δυσανάλογα αυστηρές. Υπάρχουν άνθρωποι που καταδικάστηκαν (έστω πρωτόδικα) σε ισόβια από λάθος. Αλλοι που κρατούνται μέσα σε συνθήκες άθλιες και εξευτελιστικές για τις οποίες κατ’ επανάληψη καταδικαζόμαστε, συνθήκες που ξεφεύγουν από οποιεσδήποτε προδιαγραφές νομιμότητας ή ανθρωπιάς. Ισως κάποτε αυτό συμβαίνει και από λάθος κρίση. Για τις αστοχίες αυτές κανείς ποτέ δεν διώχτηκε, δεν τιμωρήθηκε πειθαρχικά, δεν λοιδωρήθηκε από δημοσιογράφους, δεν έγινε πρώτη είδηση.

Αναμφίβολο είναι εξάλλου ότι μια κρίση με στοιχεία προγνωστικά (για τη μελλοντική συμπεριφορά του κρινόμενου) μπορεί να διαψευστεί. Αν ο νομοθέτης δεν μπορεί να ρυθμίσει χωρίς προϋποθέσεις–προγνώσεις, έχει ο ίδιος εγγράψει το ρίσκο στις επιλογές του.

Οποιος λιθοβολεί όμως τον εφαρμοστή του νόμου για μια ευνοϊκή πρόγνωση που διαψεύστηκε και όποιος αδιαφορεί για το ενδεχόμενο να πληγούν τρίτοι εξαιτίας της αναλγησίας ενός δεν υπηρετεί τη Δικαιοσύνη. Ο αποκρουστικός χαρακτήρας των ανθρωποκτονιών δεν ξεπλένει την υποτίμηση του κράτους δικαίου.

………………………………………………….

* Καθηγητής Νομικής στο ΑΠΘ