Το καθεστώς αδειοδότησης κρατουμένων, που εισήχθη στην Ελλάδα το 1991, κινδυνεύει να τιναχτεί στον αέρα, επειδή έτσι θέλουν ορισμένοι υπουργοί και πολλά ΜΜΕ. Εκθεση διακομματικής επιτροπής της Βουλής δείχνει τις ευεργετικές συνέπειες του μέτρου

Της Αντας Ψαρρά

^[1]

Μόλις που πρόλαβε η ειδική μόνιμη Επιτροπή Σωφρονιστικού Συστήματος (διακομματική επιτροπή της Βουλής) να συντάξει τη λεπτομερή έκθεση για την παρακολούθηση και αξιολόγηση της κατάστασης στις φυλακές αλλά και να καταθέσει τις προτάσεις της για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κρατουμένων και τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου, και όλα μοιάζουν τώρα να ανατρέπονται. Μια απόδραση κοντεύει να φέρει ξανά τα πάνω κάτω σε μια εξαιρετικά σημαντική για τους κρατούμενους αλλά και για τη δυνατότητα επανένταξής τους, μετά την αποφυλάκιση, νομική διάταξη. Ο θεσμός των αδειών, που έγινε νόμος και στην Ελλάδα το 1991 επί υπουργίας Γ. Κουβελάκη, κινδυνεύει να τιναχτεί στον αέρα επειδή έτσι θέλουν κάποιοι υπουργοί και πολλά ΜΜΕ.

Κι όμως, στα τεκμηριωμένα στοιχεία της διακομματικής επιτροπής περιγράφονται αναλυτικά οι ευεργετικές συνέπειες του μέτρου των αδειών σύμφωνα με τα στοιχεία και τις μαρτυρίες των υπευθύνων της κάθε φυλακής.

* Πάτρα (749 άτομα): Θετικό μέτρο, έχουν εγκριθεί (2012) 334 άδειες, με 24 παραβιάσεις.

* Δομοκός (608 άτομα): Θετικό μέτρο, χωρίς προβλήματα.

* Ελαιώνας Θηβών (396 άτομα): Πετυχημένος θεσμός με ευεργετική επίδραση στη συμπεριφορά. Υπάρχει αλλαγή στη συμπεριφορά των κρατουμένων, καθώς προσπαθούν να συμμορφώνονται έτσι ώστε να μην χάνουν το δικαίωμα στην άδεια. Σε σύνολο 162 αδειών από το 2008 υπήρξαν 5 παραβάσεις, με τις δύο κρατούμενες να έχουν συλληφθεί.

* Κέντρο Απεξάρτησης τοξικομανών Κρατουμένων Ελαιώνα Θηβών (60 άτομα): Θετικό μέτρο, χωρίς προβλήματα επανόδου.

* Αμφισσα (210 άτομα): Ορθός ο θεσμός, χωρίς παραβάσεις. Το 2012 χορηγήθηκαν 32 άδειες και απορρίφθηκαν 30. Ενας μόνο δεν επέστρεψε.

* Μαλανδρίνο (527 άτομα): Σωστός ο θεσμός, έχει αποδώσει. Εγιναν 400 αιτήματα, εγκρίθηκαν 254. Σε 12 περιπτώσεις υπήρξαν παραβάσεις.

* Χαλκίδα (271 άτομα): Το 80% των αιτημάτων το 2013 έγινε δεκτό, ενώ το 2012 το 50%. Ελάχιστη η παραβατικότητα και αναγκαία η διατήρηση του θεσμού.

* Αυλώνας – νέοι και ανήλικοι (408 άτομα): Ο θεσμός είναι ένα καλό μέτρο, έχουν εγκριθεί 80 άδειες, με 3 μόνο παραβάσεις. Η πρόταση των υπευθύνων είναι να αποφασίζει κατά πλειοψηφία το Συμβούλιο των Φυλακών (διευθυντής, κοινωνική λειτουργός, εισαγγελέας).

* Τύρινθα – αγροτικές (300 άτομα): Θετικό μέτρο, ελάχιστη παραβατικότητα.

* Ναύπλιο (528 άτομα): Αναγκαίος θεσμός με μικρή παραβατικότητα. Δεν δίνονται άδειες σε αλλοδαπούς αν δεν έχουν συγγενείς εδώ.

* Από τις επισκέψεις στις Φυλακές Διαβατών και Νιγρίτας Σερρών δεν υπάρχουν στοιχεία στην έκθεση της επιτροπής, ενώ δεν έγιναν επισκέψεις στα υπόλοιπα σωφρονιστικά ιδρύματα της Ελλάδας.

Στα συμπεράσματα της διακομματικής επιτροπής επισημαίνονται οι ευεργετικές συνέπειες του θεσμού των αδειών και συγκεκριμένα, αφού περιγράφονται τα είδη των αδειών που δίνονται (τακτικές, έκτακτες και εκπαιδευτικές) αλλά και οι προϋποθέσεις, χωρίς να αποκλείονται από το μέτρο αλλοδαποί κρατούμενοι ή άστεγοι ή στερούμενοι οικογενείας. Ο νόμος προβλέπει για τους ισοβίτες να έχουν εκτίσει τα 8 χρόνια κάθειρξης και για τους υπόλοιπους να έχουν συμπληρώσει το 1/5 της ποινής τους. Η αύξηση στον αριθμό ημερών της άδειας ορίζεται και πάλι με βάση τα χρόνια έκτισης της ποινής. Ειδικές διευκολύνσεις προβλέπονται για τις εκπαιδευτικές άδειες και κυρίως για την περίοδο των εξετάσεων. Περιγράφεται επίσης αναλυτικά στις διατάξεις του άρθρου για τις άδειες σε ποιες περιπτώσεις (τέλεση αδικημάτων) αναστέλλεται το δικαίωμα, όπως και το δικαίωμα του κρατουμένου να προσφεύγει σε άλλο δικαστικό όργανο όταν του στερούν κατ’ επανάληψη το δικαίωμα στην άδεια, ενώ πληροί τις προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος.

Στα συμπεράσματα της επιτροπής επισημαίνεται και η ανάγκη άμεσης εφαρμογής, με τη συναίνεση του κρατούμενου, του μέτρου που προβλέπει το ηλεκτρονικό βραχιολάκι για κάποιες κατηγορίες κρατουμένων. Σε καμιά παρατήρηση των μελών της επιτροπής δεν καταγράφεται η οποιαδήποτε αμφιβολία για το μέτρο των αδειών. Η έκθεση υποβλήθηκε στην Ολομέλεια της Βουλής τον Ιούλιο του 2013.

Αν σήμερα λόγω της κακής χρήσης της συγκεκριμένης άδειας που δόθηκε στον Χριστόδουλο Ξηρό επιστρέφει η Δικαιοσύνη και κυρίως οι υπεύθυνοι των δυνάμεων καταστολής σε σκέψεις και αποφάσεις για λευκά κελιά (φυλακές υψίστης ασφαλείας) και διαχωρισμό των κατά τα άλλα ποινικών κρατουμένων με βάση την ιδεολογία τους και πάντα βέβαια υπό το καθεστώς της μιντιακής υστερίας, αυτό είναι μια άλλη πονεμένη ιστορία που θα γραφτεί ξανά στις πλάτες των κρατουμένων. Τα ΜΜΕ ασχολούνται με την απόδραση ενός κρατουμένου αλλά δεν μπήκαν στον κόπο να σκεφτούν πόσες απόπειρες αυτοκτονιών και πόσοι θάνατοι ίσως έχουν αποτραπεί και λόγω του μέτρου των αδειών που δίνει μια ελπίδα στους φυλακισμένους.