Της Μαργαρίτας Κουλεντιανού

^[1]Mare nostrum σημαίνει η δική μας θάλασσα. Δυο χιλιάδες χρόνια μετά τους Ρωμαίους κατακτητές που χαρακτήρισαν έτσι τη Μεσόγειο, οι επίγονοι, με την ίδια έπαρση, συμμερίζονται την ιδέα ιδιοκτησίας της θάλασσας. Η δική μας θάλασσα, ο δικός μας ουρανός, ο δικός μας ήλιος και αέρας, ανήκουν σε μας και μόνο σε μας και επ’ ουδενί στους εξ Ανατολής αλλόφυλους.

Για να λέμε του στραβού το δίκιο, η «Mare Nostrum» είναι μια καλή και φιλάνθρωπη επιχείρηση του ιταλικού πολεμικού ναυτικού, με στόχο τη διάσωση των λαθρομεταναστών που ταξιδεύουν με σαπιοκάραβα, αποθέτοντας την τύχη τους και τη ζωή τους στα χέρια λαθροδιακινητών ανθρώπινων ψυχών. Είναι γνωστό ότι οι αχρείοι αυτοί δεν δίνουν δυάρα για το πού θα καταλήξουν άνθρωποι που πούλησαν ό,τι είχαν και δεν είχαν για να πληρώσουν το πανάκριβο αντίτιμο της μεταφοράς. Ετσι, οι περισσότεροι απ’ αυτούς που ξεκινούν για μια καλύτερη ζωή καταλήγουν στα παράλια της Αφρικής, στα κέντρα προσωρινής κράτησης της Ευρώπης απ’ όπου θα επαναπατριστούν ή στον βυθό της mare nostrum. Φαίνεται πως η θάλασσά «μας» είναι γεμάτη με πτώματα ανθρώπων ο θάνατος των οποίων δεν θα χρεωθεί σε κανέναν. Η προσπάθεια του ιταλικού πολεμικού ναυτικού, που μέσα στο τελευταίο δίμηνο του 2013 διέσωσε περισσότερους από χίλιους μετανάστες, είναι πραγματικά αξιέπαινη.

Ομως δεν είναι καθόλου παρήγορο αυτό που περιμένει τους διασωθέντες. Μετά από σύντομη φιλοξενία σε ειδικά διαμορφωμένα κέντρα (λέμε τώρα! Εδώ σε μας, φιλοξενούνται όπου να 'ναι, αν φιλοξενούνται καθόλου, σε συνθήκες κράτησης – πράγματα που έχουν άπειρες φορές καταγγελθεί και αγνοηθεί), οι περισσότεροι από αυτούς θα πάρουν τον δρόμο του γυρισμού σε μια πατρίδα που δεν έχει να τους προσφέρει τίποτε. Φαίνεται πως πολλοί επιχειρούν και δεύτερη και τρίτη φορά το ταξίδι στην Ευρώπη, χωρίς να πτοούνται από τους ήδη γνωστούς τους κινδύνους, τόσο αφόρητη είναι η προοπτική να ζήσουν στον τόπο τους, πολύ περισσότερο όταν κι εκεί κινδυνεύει η ζωή τους αν διώκονται –και συχνά διώκονται- για λόγους θρησκευτικής και πολιτικής μεροληψίας.

Εμείς οι Ελληνες, που για πολλούς αιώνες ήμασταν λαός των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών, ξέρουμε καλά τη μετανάστευση από τα πολύ παλιά χρόνια μέχρι και σήμερα που επανέρχεται ως μονόδρομος για τους νέους λόγω των πολιτικών της κρίσης. Με την ευκαιρία της ελληνικής προεδρίας, καθώς μάλιστα έχουμε περιλάβει στην ατζέντα το θέμα, θα μπορούσαμε να προωθήσουμε την ιδέα για μια θέση των μεταναστών στον ευρωπαϊκό ήλιο. Η ιδέα να αφαιρέσουμε το κτητικό «μας» από τον ήλιο και τη θάλασσα θα φαινόταν ακραία σε μια Ευρώπη που τα θέλει μονά ζυγά δικά της και η ανακατανομή ήλιου και θάλασσας απέχει πολύ από τις προτεραιότητές της. Θα μπορούσαμε όμως, σε πρώτη φάση, να διεκδικήσουμε να αντιμετωπίζονται οι μετανάστες σαν ανθρώπινα όντα.

Λέτε αυτή η γατούλα που έσωσαν τις προάλλες οι στρατιωτικοί της «Mare Nostrum» να λύσει τις παραδοσιακές αγκυλώσεις των Ευρωπαίων; Η γατούλα ανήκε σε ένα κοριτσάκι, που μεταναστεύοντας την πήρε μαζί του. Η δυτική ευαισθησία έκανε τη γάτα σταρ και την ιστορία της διάσωσής της πρωτοσέλιδο. Χρειάζεται μια μικρή ώθηση για να βάλει στην εικόνα και τη μικρή αφεντικίνα της γάτας. Κι ίσως με τον καιρό να συνειδητοποιήσουμε ότι τα μικρότερα από τα μαυριδερά πλάσματα που περπατούν στα δύο πόδια, στοιβάζονται στα σαπιοκάραβα και ξεβράζονται στις ακτές της Ευρώπης του πολιτισμού είναι αληθινά παιδιά που έχουν το δικαίωμα να αγαπούν μια γάτα.