Σταθμό για την προστασία του περιβάλλοντος στην Ελλάδα θεωρούν σε κοινή τους ανακοίνωση οικολογικές οργανώσεις την απόφαση του ΣτΕ που «μπλοκάρει» την εκτροπή του Αχελώου

Του Τάσου Σαραντή

^[1]Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, που δημοσιεύτηκε την Παρασκευή 10/1, ανατρέπει οριστικά τα έως σήμερα σχέδια για την εκτροπή του Αχελώου και δικαιώνει έναν συνεπή και υπομονετικό οικολογικό αγώνα είκοσι και πλέον ετών, για να σωθούν ο μεγάλος ποταμός από ένα παράλογο και κακοσχεδιασμένο έργο και η χώρα από τη σπατάλη άγνωστο πόσων δισεκατομμυρίων ευρώ.

Σε κοινή ανακοίνωσή τους, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, WWF Ελλάς, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης και Δίκτυο Μεσόγειος SOS δηλώνουν ότι αισθάνονται δικαιωμένες για τον 20ετή αγώνα τους. Καλωσορίζουν επίσης την απόφαση ως σταθμό για την προστασία του περιβάλλοντος στην Ελλάδα και ως αφετηρία για οικολογικά και κοινωνικά βιώσιμες γεωργικές πολιτικές και πρακτικές. «Πρόκειται για μια δικαστική απόφαση ιστορικής σημασίας, που σφραγίζει με τρόπο καθοριστικό την προστασία του περιβάλλοντος τόσο στη χώρα μας όσο και στην Ευρώπη, αναδεικνύοντας το ουσιαστικό περιεχόμενο που πρέπει να έχει η αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης στις μέρες μας», αναφέρουν.

Η απόφαση του ΣτΕ κάνει δεκτούς όλους τους λόγους που είχαν προβάλει οι οργανώσεις και οι φορείς που αντιτίθενται στην εκτροπή, και συγκεκριμένα την παραβίαση του άρθρου 24 του Συντάγματος για την προστασία του περιβάλλοντος, την παραβίαση τριών κοινοτικών οδηγιών για τα ύδατα, την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και για τους οικοτόπους και τα είδη σ’ αυτούς και την παραβίαση της Σύμβασης της Γρανάδας για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Με δεδομένες όλες αυτές τις παραβιάσεις, το δικαστήριο έκρινε ότι ο μέχρι σήμερα σχεδιασμός του έργου αντιβαίνει στην αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης.

Τέσσερις κύκλοι δικών

Αξίζει να σημειωθεί ότι με προσφυγή που υποβλήθηκε το 2006, περιβαλλοντικές οργανώσεις και τοπικοί φορείς ζητούσαν την ακύρωση διοικητικών πράξεων έγκρισης, δημοπράτησης και ανάθεσης σε κατασκευαστική εταιρεία του έργου της εκτροπής του Αχελώου. Είχαν προηγηθεί τέσσερις κύκλοι δικών που κατέληξαν σε 3 ακυρωτικές αποφάσεις από το ίδιο δικαστήριο, οι οποίες όμως δεν έγιναν επί της ουσίας σεβαστές από τον τότε υπουργό ΠΕΧΩΔΕ Γιώργο Σουφλιά. Παρεμβλήθηκε άλλη μια ακυρωτική απόφαση για την άρνηση του ΥΠΕΧΩΔΕ να διαθέσει με διαφάνεια πληροφορίες και έγγραφα για το έργο. Το 2009 εκδόθηκε απόφαση αναστολής των κατασκευαστικών εργασιών.

Επειδή τα θέματα που προέκυψαν κατά τη συγκεκριμένη δίκη αφορούσαν και την εφαρμογή της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το 2009 το ΣτΕ απηύθυνε προς το Δικαστήριο της Ε.Ε. (ΔΕΕ) 14 ερωτήματα. Η απόφαση του ΔΕΕ, που δημοσιεύτηκε το φθινόπωρο του 2012, άνοιξε τον δρόμο για την τελική απόφαση του ΣτΕ, καθώς έκρινε ότι παραβιάζονται διατάξεις σημαντικών κοινοτικών οδηγιών.

Η κρίση του ανώτατου δικαστηρίου θέτει πλέον σοβαρά ζητήματα νομιμότητας και για τις αποφάσεις που… ετοιμάζονται για νέο «πράσινο φως» στα έργα εκτροπής, δηλαδή τα υπό έγκριση σχέδια διαχείρισης υδάτων Δυτικής Στερεάς Ελλάδας και Θεσσαλίας, τουλάχιστον για τις σχετικές με το έργο προβλέψεις, αναφέρουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις.

«Θα λογοδοτήσει κάποιος;»

Η επόμενη μέρα γεννά αισιοδοξία για την αποτροπή ενός τεράστιου οικολογικού εγκλήματος και για το περιβαλλοντικό δίκαιο, αλλά και την επιτακτική ανάγκη για στροφή προς ένα πρότυπο ανάπτυξης που να είναι οικολογικά, κοινωνικά και οικονομικά βιώσιμο. Ανοίγει επίσης το κεφάλαιο της αποκατάστασης της περιοχής, που έχει υποστεί τεράστιες ζημιές από τις μέχρι σήμερα εργασίες, ζήτημα το οποίο θα πρέπει να εξεταστεί από τα αντίστοιχα διαχειριστικά σχέδια υδάτων. Προκαλεί όμως και ερωτήματα και αγανάκτηση για την τεράστια οικονομική ζημιά που έχει υποστεί η χώρα από τα έργα που έχουν εκτελεστεί μέχρι σήμερα. «Θα λογοδοτήσει κάποιος για τη σπατάλη δημόσιου χρήματος και το περιβαλλοντικό έγκλημα που έχει συντελεστεί από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 μέχρι σήμερα;», ρωτούν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις.