Της Μαριαλένας Σπυροπούλου

^[1]Κυκλοφορεί τις τελευταίες ημέρες στο facebook μια σελίδα που δείχνει έναν αστέρα του Χόλιγουντ και δίπλα μια φωτογραφία από το παρελθόν ενός άγνωστου ανθρώπου, ο οποίος όμως μοιάζει με τον διάσημο ηθοποιό. Από κάτω η λεζάντα σε προτρέπει να αναζητήσεις τις προηγούμενες ζωές σου και πόσο επηρεάζουν τη νυν ζωή σου. Δεν είναι η πρώτη φορά που οι προηγούμενες ζωές ενός ανθρώπου αποτελούν αντικείμενο ενδιαφέροντος, ίσως και εμπορίου. Πολλοί είναι αυτοί που κατά καιρούς έχουν πιστέψει ότι αυτή η ζωή δεν είναι η μοναδική μας ευκαιρία και ότι αυτό που ζούμε σήμερα σχετίζεται με κάτι που συνέβη στο βάθος του χρόνου, χωρίς να έχουμε τη δυνατότητα να το ελέγξουμε, να το αλλάξουμε, να το γνωρίσουμε.

Τις προάλλες μια γνωστή μού εξηγούσε την τραυματική ιστορία ενός νεαρού άνδρα, ο οποίος εγκαταλείφθηκε από τη μητέρα του και τώρα βρίσκεται στην εξαιρετικά τραγική θέση της χρήσης ναρκωτικών ουσιών, χωρίς αύριο.

Μια άλλη γυναίκα με ρωτούσε γιατί νιώθει πάντα την ανάγκη να αποτελεί σεξουαλικό αντικείμενο του πόθου για τους άνδρες, ενώ πολύ συχνά νιώθει να την καταπιέζει αυτός ο ρόλος. Ο πατέρας της αλλά και η μητέρα της ήταν αρκούντως καταπιεσμένοι σεξουαλικά, ενώ έκαναν τα πάντα για να υπενθυμίζουν στην κόρη τους πόσο «εύκολη» είναι.

Ενας άλλος άνδρας, ομοφυλόφιλος, με μια πολύ αυταρχική και απρόσιτη μητέρα έχασε νωρίς τον πατέρα του, τον οποίο είχε εξιδανικεύσει, και από τότε τα τελευταία 25 χρόνια τον πενθεί μέσα του.

Δεν γνωρίζουμε σε βάθος εάν αυτές οι επιλογές ζωής ορίστηκαν ασυνείδητα ή συνειδητά εξαιτίας της οικογενειακής τους ιστορίας. Κανένας δεν μπορεί να το πει με βεβαιότητα. Οι βεβαιότητες άλλωστε σε μια ρευστή κατάσταση, όπως είναι η ανθρώπινη ζωή, είναι για να καταρρίπτονται. Αυτό δείχνει και το σκηνικό του πάγου στις «Παραλλαγές Θανάτου» του Γ. Χουβαρδά στο θέατρο «Πορεία». Η ανθρώπινη ζωή από την πρώτη στιγμή της ύπαρξής της κυλά, γλιστρά, ρέπει, κατρακυλά ή ρέει προς μια μη στέρεη κατάσταση. Από τη ζωή προς τον θάνατο και ό,τι αυτό συμπεριλαμβάνει. Το παρελθόν της δίνεται ως παρακαταθήκη, κληρονομιά, τραύμα, κλειστό γράμμα, φορτίο προς παράδοση ή επιταγή προς εξαργύρωση. Σ' αυτήν τη ζωή δεν έχει τόση σημασία εάν υπήρξαν προηγούμενες ζωές του ίδιου του ανθρώπου, εάν υπήρξε στο παρελθόν Καίσαρ, πόρνη ή σκλάβος, όσο τι ζωή έζησαν οι οικείοι του. Αυτοί έχουν χαράξει ανεπανόρθωτα το ίχνος της πατημασιάς του. Και πολλές φορές ο σημερινός άνθρωπος με λίγο διαφορετικά μαλλιά, μάτια ή χέρια, αλλά με το ίδιο παράστημα, φωνή ή σχήμα αυτιού, καλείται ασυνείδητα να ξεπληρώσει κάτι για το οποίο δεν έφταιξε. Και δεν είναι μόνο η αστοχία του νου, ένα διαζύγιο, ένας ιδιότροπος χαρακτήρας ή μια στραβοτιμονιά της τύχης. Είναι και η βία, η ψυχική ένδεια, η εγκατάλειψη, η απερήμωση, η τρέλα. Και αυτά περνούν πολλές φορές από άνθρωπο σε άνθρωπο, από οικογένεια σε οικογένεια χωρίς φίλτρο. Και κάνουν τους ανθρώπους μαριονέτες ενός στημένου θεατρικού παιχνιδιού που όλα είναι εις βάρος τους. Και η ατομική ευθύνη; Και η απαγκίστρωση από καθετί που μας ορίζει έξω από εμάς; Και η εξατομίκευση;

Δυστυχώς, η ζωή για κάποιους είναι άδικη. Μερικές φορές ο ιστός είναι τόσο πυκνός που δεν μπορείς να ξεφύγεις από την αράχνη της μοίρας σου. Αλλά δεν ισχύει για όλους αυτό. Ευτυχώς υπάρχει η δυνατότητα να δεις τον εαυτό σου, τη ζωή σου, το παρελθόν ολιστικά και να κατορθώσεις να ξαναζήσεις, χωρίς τα βαρίδια της οικογενειακής σου ιστορίας, χωρίς συνεχώς να πρέπει να δίνεις τη «δεκάτη» για κάτι που δεν αγόρασες.

Αυτό όμως απαιτεί επαγρύπνηση. Και βούληση. Και συνεχή προσπάθεια. Και μόνο έτσι θα κατορθώσεις να βρεις τις άλλες σου ζωές, όχι στον πυθμένα των ιστορικών εποχών, αλλά στον πυθμένα τού σήμερα και στις δυνατότητες που δίνει η ρευστή επιφάνεια της μίας ζωής του καθενός από εμάς, που εμπεριέχει όμως και όλες αυτές τις σκιές των ανθρώπων που μας καθόρισαν.

[email protected]