Καθώς αξιωματούχοι τόσο της ΕΚΤ όσο και του ΔΝΤ παίρνουν σαφείς αποστάσεις από τις δηλώσεις για την αποδοτικότητα του ελληνικού προγράμματος, η κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας επιβαρύνεται από το σκάνδαλο του Τ.Τ.

→Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις που δείχνουν να κινούνται πολύ χαμηλά τα ποσοστά του ΠΑΣΟΚ προκαλούν τρόμο στη Ν.Δ. αφού ο κυβερνητικός της εταίρος κινδυνεύει να μπει σε φάση κλυδωνισμών και ενδεχομένως σε αναζήτηση νέας πολιτικής στρατηγικής

Του Μπάμπη Αγρολάμπου

^[1]Οπως κι αν έχει δοκιμάσει τις τελευταίες ημέρες η κυβέρνηση να ανασυνθέσει τους άξονες της πολιτικής της με ορίζοντα τις εκλογές του Μαΐου, ευρωεκλογές και αυτοδιοικητικές εκλογές, ο σχεδιασμός δεν βγαίνει. Ο Αντ. Σαμαράς μετά το διήμερο που πέρασε ως προεδρεύων της Ε.Ε. στο Στρασβούργο, επέστρεψε στην Αθήνα διπλά προβληματισμένος και ανήσυχος. Στην Ευρώπη διαφαίνεται πλέον ότι, εκτός από την απερχόμενη γραφειοκρατία της Κομισιόν, η οποία είναι αναγκασμένη να επικροτεί τις επιλογές του πρωθυπουργού, οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ, του ESM και των άλλων μηχανισμών παίρνουν ξεκάθαρες αποστάσεις. Και στο εσωτερικό, μετά το σκάνδαλο του Τ.Τ., η ατμόσφαιρα με μετεωρολογικούς όρους χαρακτηρίζεται βαρομετρικό χαμηλό.

Την ώρα που η ελληνική αντιπροσωπεία υπό τον κ. Σαμαρά βρισκόταν ακόμη στο Στρασβούργο, και στην Αθήνα οι πηγές του υπουργείου Οικονομικών προσδιόριζαν την άφιξη της τρόικας στις 22 με 23 Ιανουαρίου, ο εκπρόσωπος της Ε.Ε. Μ. Μπαγί ανακοίνωνε ότι οι συνομιλίες θα ξεκινήσουν στα τέλη του μήνα. Ο υπουργός Οικονομικών Γ. Στουρνάρας θα μεταβεί στο Eurogroup στις 27 Ιανουαρίου, χωρίς αξιολόγηση, και η εκταμίευση της δόσης που εκκρεμεί από το 2013, ύψους 4,9 δισ. ευρώ, μετατίθεται για τον Φεβρουάριο, στην καλύτερη περίπτωση.

Τα αρνητικά μηνύματα

Δεν ήταν όμως το μόνο αρνητικό μήνυμα για την κυβέρνηση, ως προς τις προθέσεις των δανειστών, καθώς και από την πλευρά του ΔΝΤ φαίνεται πως υπάρχει δυσφορία αναφορικά με την πορεία του προγράμματος και το πάγωμα της συμμετοχής του μέχρι τη συνεδρίαση του Δ.Σ. – τέλη Φεβρουαρίου με αρχές Μαρτίου θεωρείται οριστικό. Η κυβέρνηση είναι πλέον αναγκασμένη να κινείται και πάλι στους ρυθμούς της τρόικας, ενώ μέχρι πρότινος ο κ. Στουρνάρας εξέφραζε την εκτίμηση ότι αυτή η επίσκεψη της τρόικας θα είναι η τελευταία μέχρι το καλοκαίρι. Οι προβλέψεις του υπουργού και η διάψευσή τους από όλες τις πλευρές έχουν φέρει σε δύσκολη θέση και τον πρωθυπουργό, ο οποίος θεωρούσε ότι θα μπορούσε να επιτύχει το moratorium που είχε ανάγκη η κυβέρνηση ενόψει των ευρωεκλογών. Στο πλαίσιο αυτό, μάλιστα, είχε σπεύσει να προαναγγείλει έξοδο στις αγορές, έναρξη των συνομιλιών για την ελάφρυνση του χρέους και το τέλος του Μνημονίου. Παράλληλα, ετοίμαζε το έδαφος για παροχές με τη διάθεση μέρους του πρωτογενούς πλεονάσματος.

Για δεύτερη φορά

Ο επικεφαλής του ESM, Κλ. Ρέγκλινγκ, επανήλθε για δεύτερη φορά μέσα σε λίγες ημέρες για να δηλώσει ότι δεν υπάρχει θέμα ελάφρυνσης, αφού έχει δοθεί περίοδος δεκαετούς χάριτος, ενώ τα επιτόκια των δανείων που έχει πάρει η Ελλάδα είναι πολύ χαμηλά. Οσο δε για την τρόικα, είπε ότι οι παρεμβάσεις της είναι αναγκαίες και παρέπεμψε την αντικατάστασή της από άλλον ευρωπαϊκό μηχανισμό σε μεταγενέστερο χρόνο. Πιο ευθύς ο υφυπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Μιχ. Μάιστερ τόνισε ότι «η τρόικα έχει δοκιμαστεί με επιτυχία και δεν υπάρχει καμία ανάγκη για να αλλάξει κάτι σε αυτό».

Αν και ο πρωθυπουργός είχε αποφύγει να κάνει και την παραμικρή νύξη στο πρόβλημα του χρέους, τόσο στην ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και στη συνέντευξη που ακολούθησε, ενώ στο ίδιο μήκος και ο Ευάγγ. Βενιζέλος επιχείρησε να μαζέψει με συνεντεύξεις του στο France 24 και στη «Figaro», ότι η ελληνική κυβέρνηση προτίθεται να ζητήσει μείωση του χρέους (δεν έχει τέτοια πρόθεση, όπως είπε), η συζήτηση έχει ανοίξει και φέρνει την Αθήνα αντιμέτωπη με τις άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που είχαν διαμηνύσει ότι δεν θέλουν στην πορεία για τις ευρωεκλογές ένα τέτοιο ζήτημα.

Η ανάληψη της ευρωπαϊκής προεδρίας έχει στρέψει εκ νέου όλα τα φώτα της δημοσιότητας στην πορεία του ελληνικού προγράμματος και τείνει να μετατρέψει σε θύελλα τον ευρωπαϊκό αέρα που επιζητούσε η κυβέρνηση Σαμαρά. Μετά τις επιφυλάξεις που διατυπώθηκαν από ινστιτούτα και ευρωπαϊκές τράπεζες, ως προς τη δυνατότητα να επιστρέψει η χώρα στις αγορές μέσα στο 2014, χθες οι «Financial Times» με ένα άρθρο δηλητηριώδες αναφέρουν ότι «η επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές είναι σαν να δίνει κανείς ένα μπουκάλι ούζο σε αλκοολικό».

Το πρόβλημα του χρηματοδοτικού κενού του 2014 ήδη έχει γίνει αισθητό στο οικονομικό επιτελείο, που είναι αναγκασμένο να ανακυκλώνει το χρέος με εκδόσεις εντόκων γραμματίων εξάμηνης και τρίμηνης διάρκειας. Εάν δεν απελευθερωθούν οι δύο δόσεις της τρόικας (4,9 δισ. ευρώ του 2013 και άλλα 4 του α΄ τριμήνου του 2014), η κυβέρνηση δεν έχει άλλη επιλογή από το να ακολουθεί κατά γράμμα τις επιταγές των δανειστών.

Το μαξιλάρι που θεωρούσε ότι έχει ο κ. Στουρνάρας από την προηγούμενη φάση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, περίπου 10 δισ., που θα μπορούσε να καλύψει το κενό που υπολογίζεται σε 11 δισ., όπως έγινε σαφές, χθες, από τον διοικητή της ΤτΕ Γ. Προβόπουλο ανέρχεται σε 8 με 9 δισ. και θα μείνει ως έχει για την κάλυψη των μελλοντικών αναγκών των τραπεζών μέχρι και το 2015.

Ο προβληματισμός στην κυβέρνηση αρχίζει από τις υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις του Γ. Στουρνάρα, που αποδείχθηκαν εσφαλμένες, και φθάνει μέχρι την αμφισβήτηση της στρατηγικής για τις εκλογές τον Μάιο. Μέσα σε αυτό το ευρωπαϊκό περιβάλλον, με την τρόικα να έρχεται τελικά και ίσως να εγκατασταθεί επί μακρόν στην Αθήνα, κυβερνητικά στελέχη βλέπουν ότι «η κυβέρνηση θα συρθεί στις κάλπες δίχως την παραμικρή ελπίδα ότι θα κερδίσει».

Η επόμενη ημέρα όπως είναι φυσικό επανέρχεται στις συζητήσεις των κυβερνητικών στελεχών αλλά κίνηση φυγής προς τα εμπρός, έτσι όπως έχει η κατάσταση, δεν είναι εύκολο να βρεθεί. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, που φέρουν πολύ χαμηλά το ΠΑΣΟΚ, προκαλούν τρόμο στη Ν.Δ., αφού ακόμη και αν διασωθεί στις ευρωεκλογές και τις τοπικές εκλογές, ο κυβερνητικός της εταίρος θα μπει σε φάση έντονων κλυδωνισμών ενδεχομένως και σε αναζήτηση νέας πολιτικής στρατηγικής.

Τα σκάνδαλα

Μέχρι τότε όμως η κυβέρνηση έχει να περάσει και τις ατραπούς των σκανδάλων που έχουν φτάσει στις αυλές της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ. Οι «New York Times» σημειώνουν χαρακτηριστικά σε άρθρο τους ότι «η ελληνική ελίτ έχει αρχίσει να νιώθει τον πόνο» και εκτιμούν ότι «οι δικαστές ασκούν πλέον ανεξάρτητο ρόλο από τους πολιτικούς». Πώς θα εξελιχθεί η δικαστική έρευνα κανείς στην κυβέρνηση δεν θέλει να διακινδυνεύσει πρόβλεψη, ωστόσο το πολιτικό κόστος εκτιμάται ότι θα είναι μεγάλο και θα αποτυπωθεί ανάγλυφα στις επόμενες δημοσκοπήσεις.

Κυβερνητικά στελέχη θεωρούν ότι ο κ. Σαμαράς πρέπει να αναλάβει τώρα πρωτοβουλίες. Αυτές οι πιέσεις αναμένεται να κλιμακωθούν τις επόμενες ημέρες, καθώς η κατάσταση στις κοινοβουλευτικές ομάδες της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ είναι τεταμένη, ενώ και στα στελέχη της Συγγρού πληθαίνουν τα μηνύματα αγωνίας από τις περιφερειακές οργανώσεις. «Σε τέτοιες συνθήκες είναι πολύ δύσκολο να κινητοποιηθεί ο κομματικός μηχανισμός» τονίζουν κομματικοί παράγοντες που έχουν άμεση αντίληψη της κατάστασης.