→Η τελειότητα και η δύναμη είναι διεισδυτικές ψευδαισθήσεις

Της Μαριαλένας Σπυροπούλου*

Στην κυλιόμενη σκάλα του μετρό μια κυρία κάθεται στην αριστερή πλευρά εμποδίζοντας όποιον θέλει να ανέβει πιο γρήγορα. Στην πρώτη μου παράκληση για να κάτσει λίγο πιο δίπλα, με κοίταξε σχεδόν με ύφος προσβεβλημένο και προσβλητικό. «Θα σε σταματήσουν πιο πάνω», μου λέει, παραμένοντας μόνη στην αριστερή πλευρά, χωρίς να παραιτείται του στρεβλού δικαιώματός της.

Μια μάνα υπενθυμίζει συνεχώς στα δύο παιδιά της ότι τα μεγάλωσε μόνη και ότι είναι συνέχεια τόσο μα τόσο κουρασμένη γιατί έπρεπε να είναι δύο γονείς αντί για έναν. Στην ερώτηση που της έκανα, «μα πώς είναι δυνατόν να είστε δύο, αφού είστε μία», εκείνη, φανερά ενοχλημένη, μου απάντησε ότι μιλάω εκ του ασφαλούς και δεν ξέρω τι σημαίνει να είσαι μια γυναίκα μόνη.

Μια νέα γυναίκα και πολύ όμορφη είναι τα τελευταία δέκα χρόνια που τη γνωρίζω μόνη. Κανείς δεν είναι αρκετά ικανός να τη συντροφεύσει. Ο ένας είναι ταλαίπωρος, ο άλλος βγαίνει αδύναμος, ο τρίτος κρίνεται από τη μητέρα της ολωσδιόλου ακατάλληλος. Αναρτά στο facebook φωτογραφίες με τέλειους σε ομορφιά άνδρες και εκείνη συνεχίζεται να φαντασιώνεται στην τρυφερή ηλικία των 35 ετών τον πρίγκιπα. Οταν της είπα «δεν μπορεί, κάτι κάνεις και εσύ και είσαι μόνη», μου απάντησε σχεδόν αφοπλιστικά: «Δεν αντέχουν οι άνδρες τις τέλειες γυναίκες».

Γυναίκες. Τέλειες, δυναμικές, μάνες, γυναίκες που φράζουν τον δρόμο, που εύχονται να μην τα καταφέρεις, γυναίκες σκληρές, γυναίκες δειλές, γυναίκες απελπισμένες, γυναίκες όμορφες. Πολύ όμορφες. Καθημερινές, σαν της διπλανής πόρτας. Γυναίκες σαν όλες εμάς. Αλλά κυρίως γυναίκες μόνες. Κανείς δεν φαντάζεται όταν τις βλέπει τι τον περιμένει. Κανείς, ούτε και οι ίδιες φαντάζονται τι κρύβουν κάτω από τα φουστάνια τους.

Πέρασαν οι εποχές που οι γυναίκες ήταν απροστάτευτες. Που δεν είχαν λόγο, που δεν τους ανήκε τίποτα. Πέρασε η εποχή της ψευδαίσθησης της αδυναμίας. Τώρα έχει έρθει η εποχή της ψευδαίσθησης της παντοδυναμίας. Οι γυναίκες σήμερα παλεύουν να τα καταφέρουν όλα. Λες και τους ζητήθηκε να τα καταφέρουν όλα. Λες και περιμένει κανείς από αυτές την τελειότητα. Η τελειότητα και η δύναμη είναι διεισδυτικές ψευδαισθήσεις. Επιθετικές, καταστροφικές. Φαλλικές. Κάτι που από τη φύση του δεν ταιριάζει σε μια γυναίκα που στερείται ενός φαλλού. «Εάν είσαι, είμαι», λέει ένας στίχος από το νέο θεατρικό του Θ. Τριαρίδη «Μένγκελε», που παίζεται αυτές τις ημέρες στο θέατρο Faust. Και αυτή η φράση έχει βάθος. «Εάν είσαι, είμαι». Τι σημαίνει όμως αυτό για τη φαντασίωση της γυναίκας; Τι γίνεται μέσα της όταν ο άλλος δεν είναι αυτό που φαντάζεται; Ποια καταστροφή και ποια ματαίωση λαμβάνουν χώρα; Γιατί πρέπει τότε να υπενθυμίσουμε την υπεροχή μας; Μια υπεροχή με αρνητικό πρόσημο.

Η μοναξιά είναι μια συνθήκη περισσότερο φιλική προς το γυναικείο φύλο. Μόνες ήταν οι γυναίκες καπετάνιων. Μόνες ήταν οι χήρες, μόνες οι γυναίκες στρατιωτών. Σήμερα οι περισσότερες είναι μόνες από δύναμη. Μια δύναμη που μας έσταξαν στο γάλα μας το πρωινό οι δικές μας μανάδες. Που δεν ανήκαν στην εποχή της χειραφέτησης και υποδουλώθηκαν στα δεσμά ενός καλού, λιγότερο καλού ή τελικά κακού γάμου. Και τελικά κακόπεσαν.

Γιατί όμως η σχέση να είναι τόσο κακό πράγμα; Γιατί σημαίνει απαραίτητα εγκλωβισμό, στέρηση των δικαιωμάτων, των ελευθεριών; Τι είναι αυτό που φοβούνται οι γυναίκες σήμερα και παραμένουν μόνες, δυνατές μέσα στην αδυναμία του παραπόνου και της φαντασίωσης; Σήμερα περισσότερο από ποτέ λείπει η αγάπη. Και η αγάπη δεν κατοικεί εντός μας, εάν δεν μας τη σταλάξει η μάνα μας. Η αγάπη για τον άλλο, χωρίς ανταλλακτική αξία. Η κατανόηση, η αποδοχή, ο σεβασμός, η συμφιλίωση. Η αγάπη χωρίς εκπτώσεις, αριθμούς, καπιταλισμό και ελεύθερη αγορά. Χωρίς νόμους του μάρκετινγκ και μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οσο περισσότερο σκέφτονται οι γυναίκες σαν έμποροι τόσο αφυδατώνεται η αγάπη. Και ο φαλλός; Η δύναμη που επιθυμούν; Ο φαλλός είναι το σύμβολο της γονιμότητας, δεν είναι το πέος, δεν είναι η καταστροφή. Μα, θα μου πείτε, υπάρχουν και οι άνδρες σε αυτό το παιχνίδι. Οι άνδρες διδάσκονται, δεν διδάσκουν. Υποτάσσονται στο μήνυμα της αγάπης γιατί είναι περισσότερο παιδιά – αν και κακομαθημένα από μανάδες, από εμάς. Και τότε κάνουν παιδιά από αγάπη για τη γυναίκα που αγάπησε και γέννησε. Το ζήτημα είναι πάντα εμείς να αγαπήσουμε και να φιλοξενήσουμε εντός μας την αγάπη. Γιατί εμείς είμαστε οι μήτρες, εμείς και οι μητριές.

[email protected]

* Ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια