Φωτογράφος, δάσκαλος, θεωρητικός. Το βρήκε πιο τίμιο να παρουσιάσει ο ίδιος τον εαυτό του με έναν κυβιστικό τρόπο. Από όλες τις πλευρές. Ξεκινώντας από την παιδική του ηλικία και φτάνοντας στην τέχνη

Της Βασιλικής Τζεβελέκου

«Στους μαθητές μου», αφιερώνει ο Πλάτων Ριβέλλης τη μονογραφία που φέρει το όνομά του και κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Φωτοχώρος». Σύνθετη και δραστήρια προσωπικότητα με πολλές προεκτάσεις κι ενασχολήσεις, δικηγόρος, φωτογράφος, δάσκαλος και θεωρητικός της φωτογραφίας, επιχειρεί ο ίδιος να παρουσιάσει και να προσδιορίσει την ταυτότητά του.

Τι από όλα είναι; Πώς διαμορφώθηκε η προσωπικότητά του και από πού εμπνέεται για τη διδασκαλία του; Με ποιον τρόπο επιλέγει τι και πώς θα φωτογραφήσει; Δίνει τις απαντήσεις μέσα από εκτενή κείμενα, που παραπέμπουν σε προσωπικές απόψεις, αναμνήσεις και φυσικά ένα πλήθος φωτογραφιών, που καλύπτουν όλη την περίοδο της φωτογραφικής του ζωής και δίνουν εύγλωττες πληροφορίες για τον άνθρωπο και τον καλλιτέχνη. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι «οι τοποθετήσεις του Ριβέλλη για τη φωτογραφία και την τέχνη δημοσιεύτηκαν επιτέλους σε μια έκδοση», όπως σωστά επισημαίνει η επιμελήτριά της Ελισάβετ Πλέσσα.

«Αναρωτιέμαι μονίμως τι από όλα είμαι μέσα από τη σύνθετη εικόνα του φωτογράφου, του δασκάλου, του θεωρητικού. Το βρήκα πιο τίμιο και ενδιαφέρον να παρουσιάσω ο ίδιος τον εαυτό μου με έναν κυβιστικό τρόπο, δηλαδή από όλες τις πλευρές μου. Ξεκινάω από την παιδική μου ηλικία γιατί εκεί βρίσκονται όλα όσα έχουν επηρεάσει τη διδασκαλία και τις φωτογραφίες μου», μας λέει ο Πλάτων Ριβέλλης. «Η σειρά από τα συμπυκνωμένα κείμενα παρουσιάζουν τις πεποιθήσεις και τη ζωή μου. Οι αναμνηστικές φωτογραφίες που επέλεξα, είναι κυρίως για να δείξω τη μεγάλη σημασία που έχει για μένα η αναμνηστική φωτογραφία. Δεν είναι πολλές, αλλά ενδεικτικές, καθώς θεωρώ ότι η φωτογραφία ξεκίνησε από την αναμνηστική λειτουργία. Μέσα από τις διαφορετικές φωτογραφικές περιόδους της ζωής μου και με έμφαση εκείνες που με ενδιαφέρουν, αναλύω και προσεγγίζω τη φωτογραφία. Αυτός είναι ο λόγος που δίνω στην έκδοση το όνομά μου. Είναι μια αυτοπαρουσίαση. Ο ίδιος παρουσιάζω τον εαυτό μου και μπορώ να πω ότι ένα πράγμα που με ευχαρίστησε είναι ότι οι μαθητές μου βρήκαν πολύ ειλικρινή αυτά που γράφω. Τους έπεισαν. Χάρηκα γιατί σε αυτούς αφιερώνω την έκδοση», καταλήγει.

Σε μεγάλο σχήμα, αλλά εύχρηστη, η δίγλωσση έκδοση περιλαμβάνει κείμενα πιο προσωπικά, όπως τα «Ζήτημα ταυτότητας», «Παιδική ηλικία και θάνατος», οι «Γονείς». Ο συγγραφέας γράφει για θέματα που τον απασχόλησαν, όπως «Εθνική ταυτότητα και τέχνη», «Ο φόβος και η θρησκεία» και για τις «Σημαντικές αποφάσεις» που πήρε. Επίσης αναλύει ζητήματα όπως «Η φωτογραφία», «Ο κινηματογράφος», «Η μουσική», «Οι άλλες τέχνες», «Η μόρφωση», «Οι δάσκαλοι», «Το όραμα και οι σπουδές» και βέβαια «Η διδασκαλία», «Τα σεμινάρια» κ.ά. Ακόμα θέτει καλλιτεχνικά ερωτήματα, δίνει «Συμβουλές προς φωτογράφους», αλλά και θυμάται τις «Συμβουλές από τους καλλιτέχνες δασκάλους μου». Τα θεωρητικά κείμενα κλείνουν με ένα «Μικρό Μανιφέστο ή Στοιχεία της Καλλιτεχνικής Ταυτότητας των μελών του Φωτογραφικού Κύκλου».

Σχεδόν 170 φωτογραφίες ασπρόμαυρες και έγχρωμες από τη δεκαετία του ’50 έως τις μέρες μας ταξιδεύουν το βλέμμα και πληροφορίες για τον Πλάτωνα Ριβέλλη δίνουν 48 ασπρόμαυρες αυτοβιογραφικές.

«Πιστεύω ότι η μονογραφία αυτή κατόρθωσε να ενώσει με επιτυχία τα κομμάτια που αποτελούν το σύνθετο πορτρέτο του Πλάτωνα Ριβέλλη: τις αναμνήσεις, τη φωτογραφία, τη διδασκαλία. Η λιτή, αλλά δυνατή αισθητική της έκδοσης, η οποία θεωρώ πως αναδεικνύει διακριτικά την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του Ριβέλλη ως ανθρώπου, ως φωτογράφου και ως δασκάλου, οφείλεται στον εμπνευσμένο σχεδιασμό της Βάσως Αβραμοπούλου. Και θεωρώ επίσης μια ιδιαίτερα ευτυχή συγκυρία για τη φωτογραφία -και όχι μόνο την ελληνική- το γεγονός ότι οι, κατά τη γνώμη μου, σημαντικότατες τοποθετήσεις του Ριβέλλη για τη φωτογραφία, αλλά και την τέχνη γενικότερα δημοσιεύτηκαν επιτέλους σε μια έκδοση δίγλωσση», μας λέει η Ελισάβετ Πλέσσα, ιστορικός της τέχνης και επιμελήτρια της έκδοσης.

[email protected]