Του Κώστα Ζώρα*

Ιστορικά η πέμπτη φάλαγγα αναφέρεται στους κρυπτόμενους συμμάχους των φασιστικών στρατευμάτων του Φράνκο στην πολιορκούμενη δημοκρατική Μαδρίτη κατά τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο (1936-1939).

Επομένως: Ιστορικά αβάσιμη η πρόσφατη αναφορά του Ευάγγελου Βενιζέλου σε εσωτερική πέμπτη φάλαγγα, αφού με συγκαλυμμένο τρόπο έδειξε τη δημοκρατική και ριζοσπαστική Αριστερά, δηλαδή πολιτικό χώρο παραδοσιακών δημοκρατικών αγώνων, ο οποίος, σύμφωνα με όλες τις σχετικές μετρήσεις, ενδέχεται να κληθεί από το εκλογικό σώμα στη διακυβέρνηση της χώρας.

Σε προγενέστερο χρόνο ο πειθαρχικά διωκόμενος γενναίος πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδόσης Πελεγρίνης, χαρακτήρισε ως «πέμπτη φάλαγγα» το συμβούλιο του ιδρύματός του. Εδώ τα πράγματα όμως διαφέρουν και προτρέπουν οπωσδήποτε στη διατύπωση σχετικών επιχειρημάτων ιστορικής βασιμότητας.

Τα συμβούλια των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, κατ’ έμπνευση του νόμου Διαμαντοπούλου και καλλωπισθέντα από τον νόμο Αρβανιτόπουλου-Παπαθεοδώρου, συγκροτούν ένα νέο συλλογικό όργανο διοίκησης στα πανεπιστήμια με συγκεκριμένους στόχους. Και εξηγούμαι:

● Την αντικατάσταση της συνταγματικής αυτοδιοίκησης και δημοκρατίας στα πανεπιστήμια με σύστημα ολιγαρχικής διοίκησης. Επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, η προέγκριση από τα συμβούλια των επιθυμούντων να εκτεθούν ως υποψήφιοι πρυτάνεις ή κοσμήτορες. Κάποιοι λίγοι αποφασίζουν πριν από τους πολλούς γι’ αυτούς. Πρότυπο του νομοθέτη προφανώς η λειτουργία του θεοκρατικού πολιτικού συστήματος στο Ιράν. Λίαν προσφάτως το συμβούλιο του Πανεπιστημίου Αθηνών δεν ενέκρινε την εξαίρετη συνάδελφο Ελένη Καραμαλέγκου ως υποψήφια για τη θέση της κοσμήτορος της Φιλοσοφικής Σχολής. Αρνήθηκε η καθηγήτρια δίκην δήλωσης μετανοίας να αποκηρύξει την αγωνιστική δράση της για την υπεράσπιση του δημόσιου πανεπιστημίου («Αυγή»,14.1.2014).

● Την ιδιωτικοποίηση των δημόσιων πανεπιστημίων προς όφελος επιχειρηματικών, εφοπλιστικών και χρηματιστηριακών συμφερόντων. Μοχλός των συμφερόντων αυτών τα συμβούλια.

● Την ανάγκη επιβολής της αυταρχικής κυβερνητικής εξουσίας στα ιδρύματα ή άλλως το μακρύ χέρι του εξουσιαστή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οταν συγκρούστηκαν εσχάτως οι πρυτανικές αρχές με το υπουργείο Παιδείας, όλως τυχαίως τα συμβούλια στάθηκαν πάντοτε στο πλευρό του εκτελεστικού ανώτατου άρχοντα.

Τα συμβούλια των ιδρυμάτων «εκλέχθηκαν» ως γνωστόν με μια άκρως αμφιλεγόμενη ηλεκτρονική διαδικασία. Και αυτό το θέμα θα κριθεί όμως κατά την ιστορική δίκη της 7ης Φεβρουαρίου 2014 ενώπιον της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Η αγωνιζόμενη ακαδημαϊκή κοινότητα πάντα παρούσα.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

* Καθηγητής της Πολιτικής Κοινωνιολογίας, πρώην αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου