Του Νικόλα Μιτζάλη*

Στις 16/10/1936, εν μέσω ισπανικού εμφυλίου, ο ανταποκριτής της «Νιου Γιορκ Τάιμς», Ουίλιαμ Καρν, μεταδίδει από τη Μαδρίτη τα λόγια του στρατηγού Εμίλιο Μόλα, ο οποίος βασιζόταν σε τέσσερις φασιστικές φάλαγγες που είχαν στρατοπεδεύσει νότια και δυτικά της πρωτεύουσας, αλλά και σε επιπλέον δυνάμεις εντός της πόλης, που δεν ήταν άλλες από τους εθνικιστές ψηφοφόρους. Επρόκειτο για την «πέμπτη φάλαγγα», η οποία θα αναφερθεί ευθαρσώς ως τέτοια μια μέρα μετά στην ίδια εφημερίδα και η οποία υποτίθεται ότι θα δρούσε επικουρικά αλλά καθοριστικά κατά την εισβολή στην πόλη. Στην πραγματικότητα επρόκειτο μάλλον για μια προπαγανδιστική κίνηση χωρίς πραγματιστική βάση, που κατάφερε να προκαλέσει ανησυχία και καχυποψία στις τάξεις των δημοκρατικών. Από τότε η φράση αυτή θα γίνει όρος που διαχρονικά θα υποδηλώνει την προδοσία και τον εσωτερικό εχθρό.

Η επίκληση της συγκυβέρνησης για πέμπτη φάλαγγα κάποιων που «…για λόγους είτε ανοησίας είτε μικροκομματικής λογικής χαίρονται, ως μη όφειλαν, όταν κάποιοι αναπαράγουν αρνητικά στερεότυπα, γιατί δεν θέλουν να πειστούν ότι η Ελλάδα βγαίνει από το μνημόνιο και την κρίση» φαίνεται να φωτογραφίζει την αξιωματική αντιπολίτευση κατηγορώντας την ότι κατ’ ουσίαν η πολιτική της δρα ανασχετικά στην κυβερνητική προσπάθεια για έξοδο από το μνημόνιο. Μια προσπάθεια που ανέλυσε και ο πρωθυπουργός στο ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, παραδεχόμενος βέβαια ότι «…ο μέσος Ελληνας έχασε το 38% περίπου του βιοτικού του επιπέδου σε σύγκριση με το 2007» και η «…ανεργία από 7% ξεπέρασε το 27%» και αναγνωρίζοντας τα σημαντικά «κατασκευαστικά ελλείμματα» της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Οι καταγγελίες λοιπόν της κυβερνητικής εξουσίας ευσταθούν ή μήπως η σταθεροποίηση της πορείας της χώρας, καθορισμένη από την πολυπόθητη αναμονή του πρωτογενούς πλεονάσματος και τον τρομακτικό αντίκτυπο στα λαϊκότερα στρώματα που καλούνται να κάνουν εκ νέου υπομονή «για το μέλλον των παιδιών τους», συνηγορεί μάλλον στο αντίθετο;

Η συγκυβέρνηση, παρότι εξαγγέλλει αισιοδοξώντας «περισσότερη και καλύτερη Ευρώπη» και «τόνωση της ανάπτυξης και της απασχόλησης», μήπως μοιάζει να αποτελεί η ίδια την πέμπτη φάλαγγα μιας γενικευμένης επίθεσης προς τα συμφέροντα των οικονομικά πιο επισφαλών στρωμάτων; Η επιχειρούμενη ανατροπή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος με την υπερφορολόγηση της κατοικίας, η απορρύθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου, η πλήρης ασυδοσία των εργοδοτών, η κατακρήμνιση των μισθών και η γενικευμένη αισχροκέρδεια δεν προσομοιάζουν με όπλα στα χέρια μιας φάλαγγας, η οποία δεν είναι απλά ένα προπαγανδιστικό κόλπο, όπως εκείνο του Μόλα, αλλά μια απειλητική πραγματικότητα που σε συνδυασμό με τα ξένα συμφέροντα των υπερεθνικών οικονομικών ελίτ επιχειρεί να εξαθλιώσει ένα σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας, μετατρέποντάς το σε αναλώσιμη φτηνή εργασιακή πρώτη ύλη για τους εκμεταλλευτές;

Ποια πέμπτη φάλαγγα είναι πραγματική και ποια είναι απλή προβοκάτσια;

«Θυσιάστηκε η ελληνική οικονομία και ο ελληνικός λαός για να σωθούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες» όπως έλεγε ο Νίκος Χουντής στο ευρωκοινοβούλιο, ή η πορεία που διαγράφει ο Αντώνης Σαμαράς με σύνθημα «η Ευρώπη είναι η κοινή μας αναζήτηση» είναι ο μονόδρομος της σεπτής διαχείρισης, χάρη στην οποία η Ελλάδα «ξεπερνά τα προβλήματά της και μπαίνει στον δρόμο της εξυγίανσης και της ανάκαμψης»; Υπάρχει έλλειμμα δημοκρατίας, όπως είπε ο Νάιτζελ Φάρατζ, ή είναι η αντιπολίτευση αυτή που «οδεύει πάνω σε μια λεπτή γραμμή μεταξύ απροκάλυπτου λαϊκισμού και συγκαλυμμένου εξτρεμισμού»; Πόσοι πιστεύουν ακόμα τις προσόψεις των χωριών Ποτέμκιν που οι κυρίαρχοι στήνουν;

Ποιον θα πιστέψει ο ψηφοφόρος που θα προσέλθει στην κάλπη σε τέσσερις μήνες από τώρα;

Διλήμματα δεν υπάρχουν. Η πραγματικότητα βρίσκεται πλάι στον καθένα που ζει στους ρυθμούς της ελληνικής κοινωνίας και σε συνθήκες συνήθως απαράδεκτες για όποιον έχει αυτοσεβασμό. Εκείνος που έχει τα μάτια ανοιχτά μπορεί να δει και να κρίνει, πάντα με βάση τη δική του ηθική. Οι εξουσιαστικές πρακτικές, ο αυταρχισμός, η εκμετάλλευση, η ανεργία, η στέρηση, η εκπτώχευση είναι καθημερινά βιώματα.

Πρέπει να σημειώσω πάντως, για την ιστορία, ότι τελικά στη Μαδρίτη, οι φασίστες της καζέρμας Μοντάνια, ή αλλιώς η υποτιθέμενη «πέμπτη φάλαγγα» του Μόλα, τελικά εξουδετερώθηκαν σε λίγες μέρες το καλοκαίρι του 1936 από συνδικαλιστές, αναρχικούς (CNT) και πιστούς στο δημοκρατικό καθεστώς.

……………………………………………………………………………………………………………..

*Δρ Αρχιτεκτονικής ΕΜΠ