Υπερψηφίστηκε η πρόταση που συνενώνει δύο λύσεις: η μία να δημιουργηθεί ειδικό μπαλκόνι γύρω από την οροφή, η άλλη να τοποθετηθούν σε ανεξάρτητο χώρο μέσα στον σταθμό. Και στις δύο περιπτώσεις πρώτα θα αποσπαστούν και μετά θα επανατοποθετηθούν

Της Βασιλικής Τζεβελέκου

Με οριακή πλειοψηφία και μετά από αλλεπάλληλες ψηφοφορίες, τα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου αποφάσισαν υπέρ της λύσης της κατ’ αρχάς απόσπασης και εν συνεχεία επανατοποθέτησης του μεγαλύτερου ποσοστού των αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου στο μετρό Θεσσαλονίκης. Η εντεκάωρη συνεδρίαση ολοκληρώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της Τετάρτης σε κλίμα όξυνσης, έντασης και αντιπαράθεσης απόψεων. Μετά από εξαντλητική συζήτηση κι αφού εξετάστηκαν έξι προτάσεις, υπερψηφίστηκε (8 υπέρ, 7 κατά) η εισήγηση που κατατέθηκε από τους προϊστάμενους των αρμόδιων διευθύνσεων του υπουργείου Πολιτισμού, η οποία συνενώνει δύο προτάσεις: η μία εκπονήθηκε από το Τμήμα Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ και τους Παπακώστα – Αλεξοπούλου (λύση IV) και η άλλη (λύση VI) σχεδιάστηκε από την Αττικό Μετρό κατόπιν πρότασης της Κεντρικής Υπηρεσίας του υπουργείου Πολιτισμού.

Και οι δύο προτάσεις διατηρούν ανέπαφο τον αρχαιολογικό χώρο στο επίπεδο -1. Η πρόταση Παπακώστα -Αλεξοπούλου προβλέπει τη συνύπαρξη (όπως και όλες οι υπόλοιπες εξάλλου) των αρχαιοτήτων με το μετρό, με τη δημιουργία ενός ειδικού μπαλκονιού, που θα βρίσκεται σε ανάρτηση γύρω από την οροφή. Εχει υιοθετηθεί ως η καταλληλότερη μέχρι σήμερα από την αρμόδια 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης και από τον Δήμο. Η δεύτερη πρόταση διατηρεί τις αρχαιότητες σε ποσοστό 85% και προτείνει να βρίσκονται μέσα σε ανεξάρτητο αρχαιολογικό χώρο εντός του σταθμού.

Παράλληλα μπήκε σε ψηφοφορία και η αυτοψία, καθώς τα βυζαντινά έχουν επισκεφτεί κατά μόνας μέλη του ΚΑΣ αλλά ποτέ ολόκληρο το Κεντρικό Συμβούλιο ως ανώτατο θεσμικό όργανο. Επίσης, τέθηκε η αναζήτηση πραγματογνωμοσύνης από ανεξάρτητο φορέα για τη δυνατότητα in situ διατήρησης των αρχαίων (όπως προβλέπει και η απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ) χωρίς να κινδυνεύσουν από την απόσπαση. Η λύση κρίθηκε, όμως, ανέφικτη από την Αττικό Μετρό. Οι εκπρόσωποί της είπαν ότι η υλοποίηση θα διαρκέσει 13 χρόνια και το κόστος θα αγγίξει τα 60 εκατομμύρια ευρώ. Δεν έπεισαν ορισμένα μέλη του ΚΑΣ αλλά ούτε και τον Γιάννη Μπουτάρη που βρέθηκε στη συνεδρίαση.

«Η μη λειτουργία του μετρό είναι μεγάλο πρόβλημα για τη Θεσσαλονίκη», είπε. «Ο λόγος καθυστέρησης του μετρό, που έπρεπε να έχει τελειώσει το 2012, δεν είναι τα αρχαία αλλά η έλλειψη οικονομικών πόρων». Και συνέχισε ο άρχοντας της πόλης: «Η διάθεσή μας είναι να συνεργαστούμε, να γίνουμε δούλοι σας για να γίνουν τα πράγματα σωστά. Δεν μπορώ να πω στο Δημοτικό Συμβούλιο ότι το μετρό θα καθυστερήσει 13 χρόνια, μου φαίνεται εξωπραγματικό. Αλλά, από την άλλη, εμείς επισήμως δεν ξέρουμε αυτή τη μελέτη». Και ο κ. Μπουτάρης αναρωτήθηκε γιατί η Αττικό Μετρό δεν την έδειξε τόσο καιρό στον δήμο. «Πρώτη φορά την ακούω… Θέλω να τελειώσει αυτό το ζήτημα. Με νοιάζει τα αρχαία να διασωθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Κι αν πειστώ, θα βάλω πρώτος την υπογραφή μου».

Αν και πριν από ακριβώς ένα χρόνο στην ίδια αίθουσα, στο αμφιθέατρο του υπουργείου Πολιτισμού, η Αττικό Μετρό ήταν απόλυτα σαφής ότι συνύπαρξη αρχαιοτήτων – μετρό στον σταθμό Βενιζέλου είναι αδύνατη, με αποτέλεσμα τα μέλη του ΚΑΣ να ταχθούν υπέρ της απόσπασης και της έκθεσής τους σε άλλο σημείο, τα δεδομένα άλλαξαν. Η αλλαγή επιτεύχθηκε μετά την έκταση που πήρε το ζήτημα εντός κι εκτός Ελλάδος, τον δημόσιο διάλογο, τις κινητοποιήσεις του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, το μέγιστο ενδιαφέρον των κατοίκων για ένα τόσο σοβαρό θέμα που αφορά την πόλη τους και, φυσικά, του Δήμου Θεσσαλονίκης και προσωπικά του Γιάννη Μπουτάρη.

Υπήρξαν, πάντως, και πιο μετριοπαθείς φωνές. Ο έφορος αρχαιοτήτων Δημήτρης Αθανασούλης είπε: «Μετά από ένα χρόνο τα δεδομένα έχουν αλλάξει 100%. Επισκέφτηκα τέσσερις φορές τα αρχαία κι έμεινα άπειρες ώρες. Αυτό που βρέθηκε είναι ένα παλίμψηστο από τον 5ο έως τον 9ο αιώνα, ένα εύρημα παγκοσμίου διάστασης, ένα σύνθετο έργο που δεν ξέρω αν χάσει την αυθεντικότητά του αν μεταφερθεί». Ενώ τόνισε και ότι η «in situ παραμονή δεν εξετάστηκε επαρκώς». Aπό την πλευρά της η Αρτεμις Παπαδημητρίου είπε: «Η κρίση μας θα ήταν διαφορετική αν δεν υπήρχε η προηγούμενη απόφαση, που μας κάνει ενοχικούς. Δεν μπορώ να πιστέψω την Αττικό Μετρό, θα ήθελα και μια δεύτερη γνώμη».

Μέσα σε κλίμα πρωτοφανούς έντασης και συνθήκες ιδιαίτερης φόρτισης, ακόμα και από την προεδρεύουσα γενική γραμματέα Λίνα Μενδώνη, πραγματοποιήθηκε τελικά η ψηφοφορία. Κατ’ αρχάς υπερψηφίστηκε η λύση της αυτοψίας με 8 ψήφους υπέρ έναντι 7. Ωστόσο η απόφαση άλλαξε μετά την παρέμβαση του διευθυντή της Αττικό Μετρό Θεσσαλονίκης Γιώργου Κωνσταντινίδη. Διάβασε έγγραφο της Επιθεώρησης Εργασίας, σύμφωνα με το οποίο χρειάζεται ειδική άδεια για την είσοδο στο εργοτάξιο καθώς έχει βρεθεί υδράργυρος, γεγονός που ενέχει κινδύνους για τους επισκέπτες. Τα τελευταία χρόνια -ξεκίνησε επί υπουργίας Παύλου Γερουλάνου- είναι πάγια τακτική όταν μια απόφαση λαμβάνεται με οριακή πλειοψηφία το θέμα να αναπέμπεται από τον υπουργό και πάλι για συζήτηση στο ΚΑΣ. Θα συμβεί το ίδιο και τώρα;

[email protected]