Το όραμα μιας Ευρώπης που θα αποτολμήσει αναθεωρήσεις, ανακατατάξεις, καινοτομίες, για να οργανώσει μια νέα συντονισμένη και αλληλέγγυα Ευρωπαϊκή Ενωση, εκφράζει ο Μαρκ Σεμό, αρχισυντάκτης της ιστορικής εφημερίδας της γαλλικής αριστεράς «Liberation», σε συνέντευξή του στην «Εφημερίδα των Συντακτών». Μεγάλος ρεπόρτερ της εφημερίδας, υπεύθυνος για το τμήμα διεθνούς πολιτικής, ειδικός σε θέματα που αφορούν τη Νότια Ευρώπη, ο Σεμό διερευνά τις εξελίξεις σε ευρωπαϊκές χώρες που έχουν πληγεί από την οικονομική κρίση και διανύουν μια μεταβατική περίοδο με πολλαπλά διακυβεύματα για την επιβίωση και την ανάπτυξη.

«Η Ευρώπη δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς κοινό συντονισμό προϋπολογισμών, χωρίς κοινή πολιτική

Παρίσι Tης Ηρας Φελουκατζή

• Με ποιον τρόπο η Γαλλία υφίσταται σήμερα τις συνέπειες της κρίσης σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ε.Ε.;

Η Γαλλία δεν υφίσταται την κρίση στον ίδιο βαθμό με άλλες χώρες του Νότου. Γίνονται οικονομίες στον προϋπολογισμό, περιορισμοί δημόσιων δαπανών, υπάρχει σημαντική αύξηση φόρων. Η κυβέρνηση αρνείται να μιλήσει για λιτότητα, χρησιμοποιεί όρους όπως «αναπροσαρμογή», «καλύτερη κατανομή δαπανών». Ενώ το γαλλικό χρέος είναι μεγάλο (95% του ΑΕΠ) και το δημόσιο έλλειμμα παρέμεινε περίπου στο 3%, η Γαλλία είχε την τύχη να μην πέσει θύμα επιθέσεων των αγορών. Τα γαλλικά επιτόκια παραμένουν πολύ χαμηλά, σχεδόν όπως της Γερμανίας, ακόμα και μετά την απώλεια του τριπλού ΑΑΑ. Ο Ολάντ είναι αποφασισμένος να ασκήσει σοσιαλδημοκρατική πολιτική λιτότητας αψηφώντας τις κριτικές, γιατί εκτιμά ότι είναι αναγκαία για την αναδιάρθρωση της οικονομίας.

• Κρίση εμπιστοσύνης προς τους ηγέτες στην Ε.Ε. εκφράζεται σήμερα έντονα από τους λαούς. Ποιες θα είναι οι συνέπειες στην Ε.Ε. και στη Γαλλία;

Από τις ευρωεκλογές θα προκύψει σύνθεση του Ευρωκοινοβουλίου με μια πολύ ισχυρή εκπροσώπηση της Ακροδεξιάς και της Ακροαριστεράς. Αυτές οι δύο πολιτικές τάσεις δεν θα έχουν την πλειοψηφία. Οπότε το Ευρωκοινοβούλιο θα συνεχίσει να λειτουργεί ως συνήθως, με τους χριστιανοδημοκράτες, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα PPE, τους σοσιαλδημοκράτες και συμμαχίες σε κάθε πλευρά. Είναι καλύτερα να εκφράζεται η διαμαρτυρία στις κάλπες, παρά στον δρόμο ή με πράξεις τρομοκρατίας. Σε ό,τι αφορά τη Γαλλία, δεν θα αλλάξουν πολλά πράγματα.

• Τι θα μπορούσαν να κάνουν οι ηγέτες ώστε η Ευρώπη να γίνει ξανά ελκυστική για τους λαούς;

Είναι πολύπλοκο θέμα. Ο Κον Μπεντίτ πρότεινε να ξαναγίνει μια απλοποιημένη μικρή ευρωπαϊκή συνθήκη, η οποία θα επαναπροσδιορίζει ό,τι μας ενώνει, και να διεξαχθεί δημοψήφισμα συγχρόνως σε όλες τις χώρες με ερωτήματα απλά, που θα συνοψίζουν τα ουσιώδη θέματα και με κύριο ερώτημα «θέλετε ή όχι να συμμετάσχετε σε αυτό το σχέδιο;». Πιστεύω ότι θα υπήρχε πλειοψηφία τού «ναι» παντού. Η Ευρώπη δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς κοινό συντονισμό προϋπολογισμών, χωρίς κοινή πολιτική. Με τη σημερινή κατάσταση υπάρχουν δύο λύσεις: ή προχωρούμε με το ευρώ, που λειτουργεί με μια πολύ συγκροτημένη δομή, σε επίπεδο πιο ολοκληρωμένης δημοσιονομικής διάρθρωσης η οποία σύντομα θα πάρει ομοσπονδιακό χαρακτήρα για τις χώρες της ευρωζώνης ή δεν γίνεται κάτι τέτοιο και το ευρώ θα καταρρεύσει σταδιακά. Οι ευρωπαϊκοί λαοί γνωρίζουν ότι η Ευρώπη ζητάει θυσίες, αλλά ότι ως νόμισμα, ως κοινή δομή, η Ε.Ε. προσφέρει προστασία. Αν σήμερα έθεταν το ερώτημα στους Γάλλους ή στους Ελληνες «θέλετε να βγείτε από το ευρώ;» η απάντηση θα ήταν «όχι», γιατί όλοι γνωρίζουν ότι αν σήμερα είχαμε τα εθνικά νομίσματα, θα ήμασταν πιο εκτεθειμένοι στις αγορές. Θα μπορούσαμε να κάνουμε ανταγωνιστικές υποτιμήσεις, αλλά το χρέος θα εκτοξευόταν, επειδή θα παρέμενε σε νόμισμα ευρώ και οι εισαγωγές θα είχαν τρομακτικό κόστος.

• Πώς βλέπετε τη σημερινή συγκυρία της κρίσης στην Ελλάδα;

Υπάρχει μια παράδοξη κατάσταση. Η πραγματική παραγωγή στην Ελλάδα είναι πολύ αδύνατη, αυτό είναι το πρόβλημά της σήμερα με την κρίση. Στην οικονομία λειτουργεί ένα είδος φούσκας. Κυκλοφορεί το δημόσιο χρήμα και οι ευρωπαϊκοί πόροι, που χρησιμοποιούνται στο να τροφοδοτούν δραστηριότητες λίγο-πολύ παρασιτικές, την ιδιοκτησία, τη στέγαση, την κατανάλωση. Η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι πολύ πιο παραγωγική. Εχει μια πολύ καλή γεωγραφική θέση και πολλά ατού που δεν τα αξιοποιεί. Πιστεύω ότι στο θέμα αυτό υπάρχει ευθύνη της άρχουσας τάξης, η οποία οφείλει να κάνει αυτοκριτική. Καταλαβαίνω απόλυτα την εξέγερση του ελληνικού λαού, που αγαπώ πολύ, σε σχέση με τις θυσίες που επιβάλλονται από τις Βρυξέλλες. Καταλαβαίνω ότι οι θυσίες ήταν άδικες και δεν κατανεμήθηκαν σωστά. Συμφωνούμε ότι ήταν τερατώδης η κατάσταση που η Ε.Ε. επέβαλε στους Ελληνες. Αλλά σχεδόν κανείς στην Ελλάδα δεν έθεσε το ερώτημα «πού σφάλαμε; τι κάναμε λάθος»; Στην Ιρλανδία έγινε ανοιχτή δημόσια συζήτηση. Στην Ελλάδα μειοψηφεί η αυτοκριτική, το λάθος το χρεώνουν στους άλλους. Πρέπει όμως κάποια στιγμή η Ελλάδα να αναρωτηθεί γιατί δεν αναπτύσσει παραγωγικότητα, ανταγωνιστικότητα; Γιατί έχει λιγοστούς δραστήριους μεγαλοεπιχειρηματίες εκτός από τους εφοπλιστές και από αυτή τη διεφθαρμένη ολιγαρχία; Γιατί η άρχουσα τάξη στάθηκε ανίκανη να αναλάβει τις ευθύνες της; Οι Ελληνες της διασποράς διαπρέπουν στο εξωτερικό, κάνουν εμπόριο, κάνουν μπίζνες. Οι ίδιοι όταν βρίσκονται στην Ελλάδα δεν καταφέρνουν να πραγματοποιήσουν στη χώρα τους ό,τι πέτυχαν να δημιουργήσουν στο εξωτερικό.

• Ποια είναι η άποψή σας για μια ενδεχόμενη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ενωσης;

Το πρόβλημα είναι ποια Ευρώπη θέλουμε; Με ποια σύνορα; Υπάρχει μια συγκεκριμένη οντότητα, η ευρωζώνη, στην οποία συνδέονται χώρες με κοινό νόμισμα και συνεπώς οφείλουν να έχουν κοινές πολιτικές. Η προοπτική είναι να προχωρήσει αυτό που ήδη ξεκίνησε, η διαμόρφωση μιας Ευρώπης με 2 ή 3 ταχύτητες κάτω από κοινή στέγη, μιας Ευρώπης σχεδόν ομοσπονδιακής. Θα υπάρχει η ομοσπονδιακή Ευρώπη από τη μια πλευρά και μια μεγάλη ευρωπαϊκή αγορά από την άλλη, στην οποία είναι δυνατόν να ενταχθούν άλλες χώρες, με διαφοροποιημένες πολιτικές.

• Πώς μπορεί να υπάρξει έξοδος από την κρίση;

Η Ευρώπη έχει πολλά χαρτιά στα χέρια της, μπορεί να προοδεύσει αν οι κοινωνίες χρησιμοποιήσουν την κρίση για αναθεωρήσεις, ώστε να υπερβούν την παρακμή, τις εμπλοκές. Να βγουν από την πολιτική δειλία και τη δημαγωγία των ιθυνόντων για να εκσυγχρονιστούν, να ανανεωθούν, να δημιουργήσουν νέες ευκαιρίες ανάπτυξης. Η Ευρώπη πρέπει να αποφασίσει τι θέλει, να πάψει να ζει με την αρχή της αυτοπροστασίας και να ριψοκινδυνεύσει για να μπορέσει να οργανώσει ένα νέο οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό σύστημα.

• Η εφημερίδα «Liberation» διέρχεται κρίση. Ποια είναι η κατάσταση και οι προοπτικές σήμερα;

Πρόκειται για ένα γενικό πρόβλημα που αφορά αυτούς που δεν ανήκουν σε μεγάλα εκδοτικά συγκροτήματα και είναι εύθραυστοι. Τα δύο τελευταία χρόνια η «Liberation» ήταν από τις λίγες εφημερίδες στην Ευρώπη που είχε αύξηση πωλήσεων και ήταν κερδοφόρα. Σήμερα έχουμε μείωση πωλήσεων, βρισκόμαστε σε έλλειμμα. Είναι ένα γενικό φαινόμενο η κρίση στον έντυπο Τύπο. Ολοένα και περισσότερο οι αναγνώστες διαβάζουν στα τάμπλετ και δεν υπάρχουν αντισταθμίσματα για τον γραπτό Τύπο. Επίσης είμαστε εφημερίδα της Αριστεράς και διανύουμε εποχή κρίσης για την Αριστερά. Οι ψηφοφόροι της είναι βαθιά απογοητευμένοι, γιατί έζησαν με το όνειρο της αριστερής ιδεολογίας και δεν θέλουν να διαβάζουν εφημερίδες γιατί εκνευρίζονται. Στη «Liberation» ο σημερινός στόχος μας είναι η οικονομική ενίσχυση με τη συμβολή νέων μετόχων.