Του Πέτρου Μανταίου

Διαβάζω στην «Εφ. Συν.» (3/2), σε θέμα περί φόρων και άλλων… δαιμονίων, ότι «Κλάταραν οι φορολογούμενοι, βουλιάζουν τα δημόσια έσοδα – Εκτός στόχων οι εισπράξεις της Εφορίας για καύσιμα, ακίνητα, χαράτσια καθώς κι οι έλεγχοι στις μεγάλες επιχειρήσεις – Εννιά δισ. ευρώ τα νέα ληξιπρόθεσμα του 2013». Αυτά, αποτυπωμένα, ενδεικτικά, σε τίτλους, δεν είναι… αποκυήματα νοσηρής φαντασίας του συντάκτη Κώστα Τσάβαλου. Βασίζονται σε επίσημα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του υπουργείου Οικονομικών και κάνουν… νοσηρή την ατμόσφαιρα στην οποία διάγουμε επί μνημονίων οι (περισσότεροι) Ελληνες, που κάθε τόσο καλούμαστε να αδειάζουμε τις τσέπες μας στον πίθο των Δαναΐδων των δημοσίων εσόδων, πληρώνοντας, κατά το παροιμιώδες, τα μαλλιά της κεφαλής μας…

Το οποίο δεν είναι μόνο παροιμία∙ όπως και κάθε παροιμία δεν είναι μόνο παροιμία. Συνέβαινε και αυτό. Επί οθωμανικού ζυγού οι Ελληνες (ραγιάδες τότε) πλήρωναν και (για) τα μαλλιά της κεφαλής τους! «Φόρος ωσαύτως ετίθετο επί των ραγιάδων εκείνων οίτινες έτρεφον μακράν κόμη», γράφει ο ιστορικός Χριστόφορος Αγγελος, όπως επισημαίνει η Αγλαΐα Κωνσταντινίδου-Κλουκίνα («Η καταγωγή των παροιμιών μας», εφημερίδα των Κωνσταντινουπολιτών της Αθήνας «Ο Πολίτης», Φεβρουάριος 2014).

Προδρομική μορφή –όχι αρκούντως γνωστή– του Νεοελληνικού Διαφωτισμού ο λόγιος μοναχός Χριστόφορος Αγγελος (Γαστούνη 1571/72-Οξφόρδη 1638∙ έζησε τα τελευταία τριάντα χρόνια του στην Αγγλία, όπου κατέφυγε κυνηγημένος από τους Οθωμανούς). Εκτιμώ ότι αναφέρεται στη φοροεπιδρομή των Οθωμανών εναντίον των υπόδουλων Ελλήνων («φόροι αναρίθμητοι» και «άνισοι» γράφει, και… επιτρέπονται αναγωγές και συμπεράσματα!) στο πόνημά του (κατατοπιστικό για τους Ευρωπαίους της εποχής∙ μεταφράσεις: αγγλικά, γερμανικά, λατινικά!) «Εγχειρίδιον περί της καταστάσεως των σήμερον ευρισκομένων Ελλήνων» (Οξφόρδη 1619), όπου περιλαμβάνεται πλειάδα φόρων, τακτικών και έκτακτων: ιδιοκτησίες, καπνός (θέρμανση!), γάμος, καρφοπέταλλα… Κυρίως όμως ενοχλούσε ο «τρόπος εισπράξεως», με «δυναστεία (εδώ, η βάσανος!) αποστελλομένων προς τούτο υπαλλήλων εκμισθωτών». Σήμερα ούτε οι… φαλακροί γλιτώνουμε!