ΕΛΒΕΤΙΑ – Η έγκριση της πρότασης του λαϊκιστικού, δεξιού Λαϊκού Κόμματος, να οριστεί πάλι αυστηρό πλαφόν στην εισροή Ευρωπαίων μεταναστών, θέτει σε δοκιμασία τις σχέσεις της χώρας με την Ευρώπη και αναμένεται να δημιουργήσει προβλήματα στις πολυεθνικές που φιλοξενεί

Της Ελλης Πάνου

Οριακά μεν, αλλά οι Ελβετοί το έκαναν το θαύμα τους, διακινδυνεύοντας τη ρήξη με την Ευρωπαϊκή Ενωση, με αφορμή ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα, αυτό της μετανάστευσης. Στο χθεσινό δημοψήφισμα- πρωτοβουλία του λαϊκιστικού, δεξιού Λαϊκού Κόμματος 17 από τα 26 καντόνια είπαν «ναι» σε πρόταση να οριστεί πάλι αυστηρό πλαφόν στην εισροή Ευρωπαίων μεταναστών, εγκρίνοντάς την με ποσοστό 50,3%, έναντι 49,7% που τάχθηκε κατά.

Αυτό σημαίνει κατά μέτωπο σύγκρουση με τις Βρυξέλλες, αφού τίθενται εν αμφιβόλω όχι μία, αλλά και οι 7 δεσμευτικές διμερείς συμφωνίες που έχουν συναφθεί με μια κοινή αγορά 500 εκατομμυρίων επίδοξων πελατών, προς την οποία η Ελβετία εξάγει το 60% των προϊόντων και των υπηρεσιών της.

«Oλα ή τίποτα»

Ηδη η Ε.Ε. έχει προειδοποιήσει τους Ελβετούς ότι η συμφωνία τους είναι «ή όλα ή τίποτα», αφού δεν μπορούν να επιλέγουν κατά το δοκούν τι θα ισχύσει και τι όχι.

Επιπλέον θα δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στις πολυεθνικές -όπως η Roche, η Novartis, η τράπεζα UBS, η Nestle- που έχουν την έδρα τους στην Ελβετία και βασίζονται πολύ στα εξειδικευμένα χέρια από γειτονικές χώρες της Ε.Ε. Παρ’ ότι η Ελβετία δεν είναι μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας, η μεταναστευτική της πολιτική βασίζεται στην ελεύθερη μετακίνηση των Ευρωπαίων (και για περιορισμένο αριθμό μη Ευρωπαίων) από και προς τις χώρες της Ε.Ε. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, όσο οριακό κι αν είναι, υποχρεώνει την κυβέρνηση να το κάνει νόμο.

Το επιχείρημα του συντηρητικού συνασπισμού ήταν ότι με 80.000 αφίξεις μέσα σε ένα χρόνο, σε μια χώρα 8 εκατομμυρίων, ασκούνται πλέον μεγάλες «πιέσεις» στη στέγαση, την περίθαλψη, την παιδεία και τις μεταφορές, εκτός του ότι η άφιξη τόσο πολλών «ξένων» πιέζει τους μισθούς προς τα κάτω.

Το Λαϊκό Κόμμα υπολόγισε ότι με αυτούς τους ρυθμούς άφιξης νέων κατοίκων, η χώρα θα χρειάζεται 300 νέες σχολικές τάξεις και 34.500 νέα σπίτια και διαμερίσματα κάθε χρόνο, ενώ οι δρόμοι θα επιβαρυνθούν με την κυκλοφορία 42.000 νέων αυτοκινήτων.

Για μια μεγάλη πλειοψηφία Ελβετών, η χώρα τους έχει γεμίσει πλέον ασφυκτικά. «Ξεκινήσαμε αυτή την πρωτοβουλία διότι η κατάσταση έχει ξεφύγει», δικαιολογήθηκε ο επικεφαλής του Λαϊκού Κόμματος (SVP)Τόνι Μπρούνερ. «Εχουμε πολλούς μετανάστες. Τώρα θα μπορούμε και να ελέγχουμε και να περιορίζουμε και να επιλέγουμε τους κατάλληλους για την αγορά εργασίας».

Σύμφωνα με τον ιδεολόγο του SVP και αντιπρόεδρό του, Κρίστοφερ Μπλόχερ, η Ελβετία θα είναι πολύ καλύτερα χωρίς το μεγάλο ποσοστό του 23% του ξένου πληθυσμού της. «Ολα τα προβλήματά μας από εκεί ξεκινούν» είπε ο Μπλόχερ, «έλλειψη χώρου, έλλειψη στέγασης, μείωση μισθών, προβλήματα στα σχολεία. Η χώρα ξεχειλίζει λόγω των μεταναστών». Ολα τα υπόλοιπα κόμματα αντέδρασαν, ανήσυχα για το σφράγισμα των συνόρων από την υπόλοιπη Ευρώπη, και κατηγόρησαν το SVP για κινδυνολογία με στόχο τον εκφοβισμό του πληθυσμού.

Η αλήθεια, ωστόσο, είναι ότι δεν είναι μόνον ο πολιτικός λαϊκισμός που έχει βρει πεδίο δόξης λαμπρόν στο θέμα της μετανάστευσης, είναι και ο λαός. Και πολλοί από τους Ελβετούς δεν καλοδέχονται τους ξένους.

«Υπάρχει πλέον πολύ συνωστισμός… Στους δρόμους, στα τρένα, ειδικά στις πόλεις», λέει ο Μάρτιν Χάαμπ, μέλος του Λαϊκού Κόμματος, που έχει φάρμα έξω από τη Ζυρίχη και ανησυχεί για το μέλλον του γιου και των εγγονών του. «Εάν δεχόμαστε 80.000 τον χρόνο», υποστηρίζει κάνοντας τον λογαριασμό, «τότε σε 20 χρόνια θα έχουμε 10 εκατομμύρια και σε 40, 12 με 13 εκατομμύρια. Κι αυτό σημαίνει ότι όλες οι βορειοδυτικές περιοχές της χώρας θα γίνουν, στο τέλος, μια μεγάλη πόλη». «Πολλοί από εμάς έχουν ρατσιστικές τάσεις» παραδέχτηκε ο βουλευτής του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SP) Αντρέας Γκρος σε συνέντευξή του στο γερμανικό ραδιόφωνο Deutschelandfunk. «Πολλοί Ελβετοί ανησυχούν. Κι όσο καλύτερα τα πηγαίνουν, τόσο περισσότερο ανησυχούν. Αλλά εάν η Ελβετία βρίσκεται σε καλύτερη θέση σήμερα παρά ποτέ, αυτό το οφείλει στους ανθρώπους που δουλεύουν εδώ».

Αυτή την άποψη συμμερίζονται Ελβετοί εργοδότες, σαν τον Στέφαν Κάμεντζιντ, που έχει μία από τις πλέον επιτυχημένες αρχιτεκτονικές εταιρείες στη Ζυρίχη και έχει αναλάβει σχέδια για μεγάλους πελάτες, όπως τα γραφεία της Google στην Ευρώπη.

Από τους 20 υπαλλήλους του, μόνο το ένα τρίτο είναι Ελβετοί. Οι υπόλοιποι είναι από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. «Εξαρτιόμαστε από προσωπικό με υψηλή ειδίκευση και εκπαίδευση και αυτό το δυναμικό δεν μπορούμε να το βρούμε στην Ελβετία», λέει, κι όταν ψηφιστεί ο νόμος «θα αναγκαστούμε να συρρικνωθούμε ως επιχείρηση, αφού θα χάσουμε τους ανθρώπους εκείνους που μας επιτρέπουν να σταθούμε στον διεθνή ανταγωνισμό… Επομένως δεν θα υπάρχει πλέον επιχείρηση».

Πλήγμα στην οικονομία

Αναμένοντας την οργισμένη αντίδραση των Βρυξελλών, η Ενωση Ελβετικών Τραπεζών ζήτησε να αρχίσουν «επειγόντως επεξηγηματικές, εποικοδομητικές συνομιλίες» με τους Ευρωπαίους. Ενώ η Ενωση Εργοδοτών, η Ομοσπονδία των Αγροτών και το μεγαλύτερο συνδικάτο εργαζομένων της χώρας, που είχαν ταχθεί εξ αρχής κατά της πρότασης, υποστήριξαν ότι το πλήγμα θα είναι μεγάλο για την οικονομία της χώρας σε όλους τους τομείς, αφού εκτός από την κάλυψη κρίσιμων θέσεων εργασίας, οι μετανάστες συνεισφέρουν και στα συνταξιοδοτικά ταμεία της χώρας.

Αλλωστε, σύμφωνα πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου της Βασιλείας, στα ταμεία της ελβετικής εφορίας μπαίνουν κάθε χρόνο περίπου 15.000 φράγκα (12.200 ευρώ) από μια τυπική οικογένεια μεταναστών, που προέρχεται από χώρα της Ε.Ε.