Καίτοι ειπωμένες τον προ-προηγούμενο αιώνα, καθαρές και ξάστερες κουβέντες όπως αυτές, εισδύουν βαθιά στην ιδιοσυγκρασία των Ελλήνων, δεν χάνουν ίχνος από την αλήθεια τους και παραμένουν διαχρονικά επίκαιρες: «Ως οι Ινδοί εις φυλάς, ούτω και οι Ελληνες διαιρούνται εις τρεις κατηγορίας: Πρώτον, εις συμπολιτευομένους, ήτοι έχοντας κοχλιάριον να βυθίζωσιν εις την χύτραν του προϋπολογισμού, δεύτερον, εις αντιπολιτευομένους, ήτοι μη έχοντας κοχλιάριον και ζητούντας εν παντί τρόπω να λάβωσιν τοιούτον και τρίτον, εις εργαζομένους, ήτοι ούτε έχοντας κοχλιάριον ούτε ζητούντας, αλλ’ επιφορτισμένους να γεμίζωσι την χύτραν διά του ιδρώτος των».

Λογοτέχνης πρωτοπόρος στους καιρούς του, ο Εμμανουήλ Ροΐδης γράφει μυθιστορήματα, διηγήματα, κριτικές, χρονογραφήματα, σατιρικά κείμενα και μεταφράζει κορυφαίους συγγραφείς. Γεννιέται στη Σύρα στα 1836, από εύπορους γονείς χιώτικης καταγωγής και σπουδάζει φιλολογία και φιλοσοφία στο Βερολίνο. Το 1866 δημοσιεύει την «Πάπισσα Ιωάννα» που καυτηριάζει τα κακώς κείμενα του κλήρου.

Εξαιτίας του πονήματος, που αφορίζεται από το ιερατείο, καταξιώνεται διεθνώς. Σχολιάζει δηκτικά ορισμένες τεχνικές δυσκολίες της δίκης που ακολουθεί: «Ο κύριος εισαγγελεύς ουδ' απάντησιν έδωκεν και οι δικασταί απεκρίθησαν γελώντες ότι αφού το βιβλίον είναι αφορισμένον, δεν δύνανται να το αναγνώσουσιν διά να το δικάσωσιν».

Φέιγ-βολάν θα μπορούσαν να γίνουν οι ατάκες του και να μοιράζονται στις οδούς και τις πλατείες, να αντικρίζουμε μέσα τους, σαν σε καθρέφτες, τα μαύρα μας τα χάλια. «Εκαστος τόπος έχει την πληγήν του: Η Αγγλία την ομίχλην, η Αίγυπτος τας οφθαλμίας, η Βλαχία τας ακρίδας και η Ελλάς τους Ελληνας». Χύνει πολλή μελάνη προκειμένου να εξυμνήσει τις αρετές της φυλής: «Στην Ελλάδα άπαντες οι έχοντες ονύχια αγωνίζονται να σπαράξωσιν τους έχοντες πτερά».

Τα δομικά χαρακτηριστικά της σημερινής κρίσης τα έχει εντοπίσει πριν από ενάμιση αιώνα: «Ο Ελλην προτιμά συνήθως την ομαλωτέραν οδόν, έστω και άγουσαν εις βάραθρον», διαπιστώνει και θα 'λεγε κανείς πως περιγράφει με ακρίβεια ελβετικού ρολογιού την πορεία της χώρας μετά το 1981. Τους πολιτικούς μας τους ξέρει κι απ' την καλή κι απ' την ανάποδη.

Επικρίνει υπουργό των ημερών του λέγοντας ότι «γνωρίζει δώδεκα τρόπους να προσπορίζεται χρήματα εκ των οποίων ο τιμιότερος είναι η κλοπή». Το παράδειγμα του συγκεκριμένου ακολούθησαν ανενόχλητοι και οι μεταγενέστεροι με την ανοχή και τη συνενοχή του λαού. Κλεφταράδες και λωποδύτες εκλέγουμε εν γνώσει μας δεκαετίες τώρα και πέφτουμε απ' τα σύννεφα όταν το δημόσιο χρήμα κάνει φτερά.

Συννεφιασμένους ουρανούς προοιωνίζονται σήμερα τα μετέωρα, στους οποίους στοιβάζεται πλήθος Ελλήνων, πριν πέσει καταιγηδόν στα βορειοδυτικά και ανατολικά. Για την τσίπα που στερούμαστε ο οξυδερκής και προφητικός Ροΐδης έχει πει: «Οι σχολαστικοί μας ωνόμασαν, πιθανώς, το μανδύλιον «ρινόμακτρον», διότι μόνον η μύτη των συγκινείται και τρέχει, τους δε οφθαλμούς ουδέποτε ησθάνθησαν την ανάγκην ν’ απομάξωσιν».

Μετέωρος [email protected]