Η αντιπολίτευση επιμένει στον σχηματισμό ενός μεταβατικού κυβερνητικού σώματος, χωρίς τον Μπασάρ αλ Ασαντ, ενώ η κυβέρνηση της Δαμασκού προτάσσει ως προτεραιότητα «τον τερματισμό της βίας και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας»

Της Μαργαρίτας Βεργολιά

«Λυπούμαι πάρα πολύ και ζητώ συγγνώμη από τον συριακό λαό που δεν τους βοηθήσαμε τα μάλα». Ετσι απλά και… ταπεινά, ο ειδικός μεσολαβητής του ΟΗΕ, Λαχντάρ Μπραχίμι, ανακοίνωσε το άδοξο τέλος του δεύτερου γύρου της διεθνούς διάσκεψης «Γενεύη ΙΙ» για το Συριακό, το Σάββατο στην, κατά τα λοιπά, φιλήσυχη ελβετική πόλη. Στον «αέρα» άφησε να πλανάται, εν τω μεταξύ, την υπόσχεση ενός τρίτου διπλωματικού ραντεβού, την ώρα που περίπου 3.000 χλμ. μακρύτερα, στην ίδια τη Συρία, ο απολογισμός του τριετούς εμφυλίου άγγιζε τους 140.000 νεκρούς, οι μισοί εξ αυτών πολίτες. Τουλάχιστον 7.000 από τα θύματα είναι ανήλικα παιδιά…

«Θέλουν πράγματι οι εμπλεκόμενες πλευρές η διαδικασία αυτή να προχωρήσει;» ήταν το ρητορικό ερώτημα που έθεσε ο αλγερινής καταγωγής διπλωμάτης, καθώς οι εχθροπραξίες κλιμακώνονται και οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις δείχνουν να έχουν κολλήσει στο σημείο εκκίνησης, με τις δύο συριακές αντιπροσωπείες να κινούνται σταθερά προς αντίθετες κατευθύνσεις.

Η μεν αντιπολίτευση επιμένει στον σχηματισμό ενός μεταβατικού κυβερνητικού σώματος, χωρίς τον Μπασάρ αλ Ασαντ, που θα επιβλέψει την κατάπαυση του πυρός υπό τον έλεγχο του ΟΗΕ και θα εκδιώξει τους τζιχαντιστές που «αλωνίζουν» στη Συρία. Η δε κυβέρνηση της Δαμασκού προτιμά να αποφεύγει κάθε συζήτηση για το θέμα, προτάσσοντας ως προτεραιότητα «τον τερματισμό της βίας και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας», όπως διεμήνυσε ο Σύρος υφυπουργός Εξωτερικών, Φάισαλ Μακντάντ -θέτοντας έτσι εμμέσως πλην σαφώς ως προϋπόθεση για τις όποιες διαπραγματεύσεις την κατάθεση των όπλων από άπαντες τους αντικαθεστωτικούς.

Με αυτά και με άλλα, η προαναγγελία ενός τρίτου γύρου διαπραγματεύσεων από τον Μπραχίμι δεν συνοδεύτηκε από την οριστικοποίηση της ημερομηνίας έναρξής του. Σχεδόν ομόφωνα, δε, οι δυτικές κυβερνήσεις επέρριψαν την ευθύνη του νέου «ναυαγίου» της «Γενεύης ΙΙ» στην πλευρά της Δαμασκού, εκτοξεύοντας «φίλια πυρά» και προς τη Ρωσία. Στο παρασκήνιο, εν τω μεταξύ, εντείνονται οι ζυμώσεις για ένα νέο ψήφισμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, προκειμένου να καμφθεί η αδιάλλακτη στάση του καθεστώτος Ασαντ.

Αυτή η προοπτική συζητήθηκε διεξοδικά στη συνάντηση του Αμερικανού προέδρου Ομπάμα με τον Ιορδανό βασιλιά Αμπντάλα, την Παρασκευή στην Καλιφόρνια. «Θα γίνουν ενδιάμεσες κινήσεις προς αυτήν την κατεύθυνση και θα συνεχίσουμε τη συνεργασία μας με όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές για την προώθηση μιας διπλωματικής λύσης», διαμήνυσε με αινιγματική διάθεση ο Μπαράκ Ομπάμα. Πηγές του Λευκού Οίκου ανέφεραν ότι, πέραν ενός νέου ψηφίσματος, οι δύο ηγέτες εξέτασαν τα περιθώρια «ενός νομικού προηγούμενου για διασυνοριακές επιχειρήσεις», προφανώς στη μεθόριο μεταξύ Ιορδανίας και Συρίας…

Ιράκ – Διευρύνεται το ρήγμα

Ο χρόνος εξάλλου μετρά εκ νέου αντίστροφα για τον κίνδυνο ανάφλεξης μιας περιφερειακής κρίσης, με τη διεύρυνση του ρήγματος μεταξύ σιιτών και σουνιτών πέραν των συνόρων της Συρίας. Ηδη, το φάσμα του εμφυλίου πλανάται και πάλι στο Ιράκ, με τους σαλαφιστές του «Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και του Λεβάντε (ISIL)» -που παίρνουν σταδιακά το πάνω χέρι στα βόρεια συριακά εδάφη- να έχουν εγκαθιδρύσει το δικό τους κράτος εν κράτει στη δυτική σουνιτική επαρχία αλ Ανμπάρ, στα σύνορα με τη Συρία.

Η περιοχή αποτελεί εδώ και εβδομάδες θέατρο σφοδρών συγκρούσεων μεταξύ σαλαφιστών και κυβερνητικών δυνάμεων, πλην όμως πλέον με εμφανή τα σημάδια εξάπλωσης της αναταραχής στη χώρα. Μόνον χθες, 17 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε ένα μπαράζ βομβιστικών και ένοπλων επιθέσεων. Ενώ από τα μέσα της περασμένης εβδομάδας η μαύρη σημαία του ISIL κυματίζει στη βόρεια πόλη Σουλαϊμάν Πεκ, σε απόσταση 160 χλμ. από τη Βαγδάτη.

Θορυβημένος από τις εξελίξεις -που πυροδοτούνται λίγο-πολύ από την πολιτική περιθωριοποίηση του σουνιτικού στοιχείου και εν πολλοίς θα κρίνουν το αποτέλεσμα των κρίσιμων βουλευτικών εκλογών του Απριλίου- ο Ιρακινός, σιίτης πρωθυπουργός αλ Μάλικι έσπευσε το Σάββατο στην πρωτεύουσα της αλ Ανμπάρ, το μαρτυρικό πλέον Ραμάντι, μοιράζοντας υποσχέσεις στις τοπικές, σουνιτικές φυλές για άμεση οικονομική και στρατιωτική βοήθεια, καθώς και έναν οργασμό κατασκευαστικών έργων στην περιοχή, συνολικού ύψους 100 εκατομμυρίων δολαρίων.

Το εάν κινήσεις σαν κι αυτήν αρκούν για να εξουδετερώσουν τις φυγόκεντρες τάσεις στο Ιράκ -με ισχυρότερες αυτές των Κούρδων- θα φανεί σύντομα μέσα από την κάλπη του Απριλίου. Μέσα στη ρευστή αυτή πάντως συγκυρία, ήλθε σαν μάννα εξ ουρανού για τον Ιρακινό πρωθυπουργό η ανακοίνωση του ισχυρότερου αντιπάλου του στο «στρατόπεδο» των ίδιων των σιιτών, του κληρικού Μοκτάντα αλ Σαντρ, ότι αποσύρεται από την πολιτική ζωή της χώρας.

«Σας ανακοινώνω ότι δεν θα παρεμβαίνω πλέον στις πολιτικές υποθέσεις και ότι δεν υπάρχει πια κάποια ομάδα που να μας εκπροσωπεί στην κυβέρνηση ή στο Κοινοβούλιο», ανέφερε σε ανακοίνωση στον προσωπικό ιστότοπό του, χωρίς να δώσει εξηγήσεις. Συνεργάτες του αφήνουν τώρα κάποια περιθώρια αναθεώρησης της αιφνιδιαστικής αυτής απόφασης, που μένει τώρα να φανεί πώς θα επηρεάσει τις προοπτικές επανεκλογής του «ενοποιητικού» αλ Μάλικι.