Η Εύα Κοτανίδη συμμετέχει σε ένα θέαμα που μέσα από κείμενα, μουσική και τραγούδια παρακολουθεί την αλλαγή της θέσης της γυναίκας, αλλά και αναρωτιέται γιατί είναι ακόμα μπερδεμένη και φορτωμένη με διπλές ευθύνες

Της Εφης Μαρίνου

«Ποια είμαι; Πώς έφτασα εδώ που είμαι σήμερα; Τι έχω κερδίσει; Τι έχω χάσει; Θέλω να καταλάβω…». Είναι η Νόρα που τα λέει αυτά βροντώντας πίσω της την πόρτα του «Κουκλόσπιτου». Ετσι ξεκινά την περιπέτεια επίγνωσης του εαυτού της. Θα ενδυθεί πολλές γυναικείες φιγούρες που άφησαν το αποτύπωμά τους στην Ιστορία και θα οδηγηθεί στη σύγχρονη γυναίκα, αυτή που στέκεται τώρα στη σκηνή επιχειρώντας τη δική της αναζήτηση. Στην Εύα Κοτανίδη, στη σκηνή Φρυνίχου του Θεάτρου Τέχνης και στην παράσταση «Woman» της θεατρικής ομάδας «Σαλτιμπάγκοι», σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Αρβανιτάκη.

Η Νόρα του Στρίντμπεργκ έρχεται με τη βαλίτσα της. Με συνταξιδιώτισσες τρεις άλλες σύγχρονες «Νόρες» θα αφηγηθούν ιστορίες που παραμένουν επίκαιρες σε βάθος χρόνου, γεμάτες ρεαλισμό, χιούμορ και ανατροπές. Που ξεφεύγουν από το πλαίσιο του φύλου και αφορούν, απλώς, τον άνθρωπο. Γυναίκες γνωστές και άγνωστες που παλεύουν να καταλάβουν τον εαυτό τους, τη θέση τους, τον ρόλο τους, τον κόσμο γύρω τους.

Η παράσταση παρακολουθεί τη διαδρομή της γυναίκας μέσα στο πέρασμα των χρόνων από την αρχαιότητα, πριν ακόμα αντικατασταθεί το μητριαρχικό δίκαιο από το πατριαρχικό. Από την Κλυταιμνήστρα, την Ελένη και την Κασσάνδρα, τις μάγισσες του Μεσαίωνα, τις Αγγλίδες σουφραζέτες μέχρι τις επαναστάτριες της δεκαετίας του ’60 και του ’70 και τις Αφρικανές, που υφίστανται ακόμα και σήμερα κλειτοριδεκτομή. Και καταλήγει στη γυναίκα τού σήμερα, ελεύθερη όσο ποτέ.

«Στη διάρκεια των χρόνων η γυναίκα κατάφερε πολλά» λέει η Εύα Κοτανίδη. «Οι νόμοι άλλαξαν, η γυναίκα διεκδίκησε και κέρδισε. Μπορεί να φτιάξει τη ζωή της όπως της αρέσει. Να γίνει μητέρα ή όχι, να κάνει έκτρωση, να πάρει διαζύγιο, να επιλέξει τη σεξουαλική της συμπεριφορά, να γίνει ανύπαντρη μητέρα, να μεγαλώσει το παιδί της μόνη. Αλλά γιατί δεν την βλέπουμε ικανοποιημένη, ευτυχισμένη;».

Αλλά μήπως το ίδιο αδιέξοδο δεν παρατηρούμε και στον άντρα;

«Ο άνθρωπος, άντρας ή γυναίκα, βρίσκεται σήμερα σε σύγχυση ρόλου, προτύπου, προσανατολισμού. Μιλώντας για τη γυναίκα, δεν ακυρώνουμε τον άντρα. Αντίθετα, εξετάζουμε πώς και τα δύο φύλα αλληλοεπηρεάζονται μέσα στον ρου της ιστορίας. Η παράσταση δεν φέρει κάποιο ηθικό δίδαγμα. Αλλά επιχειρεί ένα σχόλιο που αφορά την αδυναμία της γυναίκας να διαχειριστεί την ελευθερία που κέρδισε σε όλους τους τομείς: δουλειά, καριέρα, οικογένεια, διαμόρφωση προσωπικότητας, στόχους και επιθυμίες. Μαζί με την ελευθερία της… κέρδισε μεγαλύτερες ευθύνες, υποχρεώσεις. Η δική μου αίσθηση είναι ότι μοιάζει θυμωμένη και μπερδεμένη. Κρατά πολλά καρπούζια κάτω από την ίδια μασχάλη. Αυτό το μπέρδεμα το παρατηρώ σε γυναίκες μεγαλύτερές μου, αλλά και της δικής μου γενιάς».

Μήπως επειδή ακόμα πρέπει να αποδεικνύει ότι μπορεί να τα καταφέρει;

«Μια άποψη ισχυρίζεται ότι επειδή η φύση προίκισε με τόση δύναμη τη γυναίκα, ο νόμος -σοφά- της έδωσε τόσο λίγη… Πιστεύω ότι πλέον δεν χρειάζεται να αποδείξει, αλλά να επιλέξει. Ας αποφασίσουμε αν θα ακολουθήσουμε τα κοινωνικά πρότυπα ή θα μπούμε στη διαδικασία να καταλάβουμε τη φύση μας. Ας αναρωτηθούμε γύρω από το περιβόητο ταμπού της μητρότητας. Πρέπει όλες να γίνουμε μάνες; Στην παράσταση δείχνουμε πως για άλλες γυναίκες η μητρότητα είναι χαρά και για άλλες άρνηση. Δεν είναι λίγες εκείνες που παθαίνουν επιλόχεια κατάθλιψη ή εκείνες που υφίστανται την ταλαιπωρία και τον κίνδυνο άπειρων εξωσωματικών προκειμένου να συλλάβουν. Τι σημαίνει «θέλω παιδί» και τι σημαίνει «θέλω να είμαι ανεξάρτητη»; Ποιος πρέπει να επιλέξει για όλα αυτά αν όχι εγώ;».

Η παράσταση τρέχει με χιούμορ, γρήγορες εναλλαγές. Σε video wall προβάλλονται οι πληροφορίες που η πρόζα επέλεξε να αποσιωπήσει. Σκηνικό δεν υπάρχει – οι ηθοποιοί αλλάζουν συνεχώς ρόλους και κώδικες προκειμένου να συνδυάσουν θεατρικά κείμενα, μουσική, τραγούδια, αλλά και ποίηση. Η Εύα Κοτανίδη δούλευε το υλικό της παράστασης για δύο χρόνια και μετά, μαζί με τους Γιώργο Κοτανίδη και Μάνο Καρατζογιάννη διάλεξαν και δραματοποίησαν τα κείμενα.

Ενα γυναικείο οδοιπορικό στο φόντο της ελληνικής κρίσης.

«Η ψυχαγωγία δεν είναι πια προτεραιότητα. Οι καλλιτέχνες έχουν πληγεί, ειδικά η δική μας η γενιά. Στο παρελθόν έχω εργαστεί και σε άλλους χώρους προς βιοπορισμό κι έτσι μπορώ να το ξανακάνω όταν χρειάζεται. Τα πράγματα είναι ζόρικα. Οταν ήμουν μικρή ένιωθα ευτυχισμένη γιατί είχα απλά πράγματα. Αυτό που χρειαζόμασταν ήταν ένας δρόμος και μια μπάλα. Αργότερα… εφευρέθηκαν κι άλλες ανάγκες. Επεσα κι εγώ στην παγίδα. Και τώρα, θέλοντας και μη, θυμήθηκα τι έχει πραγματικά αξία. Τα πολλά δεν σε κάνουν ευτυχισμένο. Ας δεχτούμε την κρίση και ως ένα χρήσιμο ταρακούνημα».

* IΝFO: Θέατρο Τέχνης (Φρυνίχου 14, Πλάκα, τηλ.: 210 3222464-3236732). «Woman» από τη θεατρική ομάδα «Σαλτιμπάγκοι». Αρχικό κείμενο: Μάνος Καρατζογιάννης, Εύα Κοτανίδη, Γιώργος Κοτανίδης. Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης. Σκηνικό-κοστούμια: Κλερ Μπρέισγουελ. Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα. Χορογραφίες-κίνηση: Pauline Huguet. Video art : Kλεοπάτρα Κοραή. Ηθοποιοί – μουσικοί: Εύα Κοτανίδη (τραγούδι), Κατερίνα Μαούτσου (ακορντεόν), Γιάννης Παπαγιάννης (πιάνο), Θεοδοσία Σαββάκη (σαξόφωνο), Γιώργος Τζαβάρας (μπάσο), Ευαγγελία Τσιάρα (κιθάρα). Ερευνητική ομάδα: Δήμητρα Κονδυλάκη, Μαρινέτα Κρητικού, Εύα Κοτανίδη, Γιώργος Κοτανίδης.

[email protected]