Του Χρήστου Τσακό­πουλου*

Αφετηρία της σκέψης μου είναι η βασική εκτίμηση ότι η διεθνής κρίση έχει δομικό χαρακτήρα και ότι είναι κρίση του παγκοσμιοποιημένου, νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, με το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο και τις αγορές να αυτονομούνται απέναντι στην πραγματική παραγωγική οικονομία. Δεν ξεχνώ ότι η κρίση ξέσπασε με τα τοξικά ομόλογα και τη χρεοκοπία τής Λίμαν Μπράδερς. Το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο αποκομίζει κέρδη από την υπερχρέωση πολλών χωρών και η κατάσταση αυτή δημιουργείται από την πολιτική του νεοφιλελευθερισμού.

Η έξοδος επομένως από την κρίση θα γίνει μόνο με διαρθρωτικές ριζοσπαστικές αλλαγές στο πλαίσιο της Ε.Ε. και σε κάθε χώρα χωριστά.

Πρέπει να επιδιώξουμε τη συγκρότηση αντινεοφιλελεύθερης συμμαχίας με αδιαπραγμάτευτη θέση την παραμονή της χώρας στην Ε.Ε. και στην ευρωζώνη, στο πλαίσιο των οποίων θα λυθεί και το πρόβλημα της κρίσης χρέους, και με βασικό προγραμματικό στοιχείο την ενίσχυση των συμμετοχικών παραγωγικών σχέσεων μέσω ενός νέου αναπτυξιακού νόμου.

Εχω τη γνώμη ότι δεν υπάρχει σήμερα τμήμα του κεφαλαίου που να θέλει τη διάλυση της ευρωζώνης ή της Ε.Ε. Υπάρχουν όμως κύκλοι, ιδιαίτερα του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, που δεν θέλουν την οικονομική και πολιτική ολοκλήρωση της Ε.Ε., για να κερδοσκοπούν ελεύθερα. Την πολιτική τους υλοποιούν οι συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις και ο νεοφιλελευθερισμός.

Η νεοφιλελεύθερη πολιτική της κυβέρνησης Σαμαρά μπορεί να μειώσει μόνο δευτερογενείς αιτίες της κρίσης. Ομως η ύφεση και η ανεργία δεν πρόκειται να μειωθούν με την αναμονή από την πλευρά της κυβέρνησης ξένων επενδύσεων από τα διεθνή κερδοσκοπικά φαντ, όπως έχει αποδειχτεί από την πρόσφατη πραγματικότητα.

Ο νέος αναπτυξιακός νόμος θα ενισχύει την προώθηση στον πρωτογενή τομέα, αντί των χρεοκοπημένων αγροτικών συνεταιρισμών, συνεταιριστικών ανώνυμων εταιρειών με σκοπό την καθετοποίηση και τη διανομή της παραγωγής. Οι μετοχές των εταιρειών αυτών θα διανέμονται ανάλογα με τη συμμετοχή του κάθε παραγωγού σε είδος ή σε έκταση στη νέα εταιρεία και δεν θα μπορούν να μεταβιβάζονται, για να μην έχουμε καταστάσεις συγκεντροποίησης, αλλά θα κληρονομούνται.

Επενδυτική τράπεζα δημόσιου χαρακτήρα, θα προωθεί, ως επενδυτικός σύμβουλος, τη συγκρότηση τέτοιων εταιρειών.

Εχω στο μυαλό μου το λάδι, το κρασί διαφόρων εκλεκτών ποικιλιών, τα τυποποιημένα ελληνικά τυριά, την ελληνική μεσογειακή διατροφή, το μέλι, τα αρωματικά φυτά και τα βότανα κ.λπ.

Εννοώ την τυποποιημένη βιομηχανική ποιοτική παραγωγή, με δυνατότητα εξαγωγών.

Η Συνεταιριστική Α.Ε. στον τομέα των υπηρεσιών μπορεί να εφαρμοστεί σε τουριστικές περιοχές, με τη συνένωση μικρών μονάδων σε πρότυπες τουριστικές μονάδες, αλλά και σε άλλους τομείς.

Αντί των αποτυχημένων δημοτικών επιχειρήσεων να δημιουργηθούν, με πρωτοβουλία της περιφερειακής και της τοπικής αυτοδιοίκησης ή και άλλων φορέων, αυτοδιαχειριστικές ανώνυμες εταιρείες οι οποίες θα συγκροτούνται κατά προτεραιότητα από άνεργους, με ισόποση κατανομή των μετοχών που δεν θα μπορούν να μεταβιβάζονται και να κληρονομούνται.

Η γενική συνέλευση των παραπάνω εταιρειών θα αποφασίζει για τη διανομή των κερδών, το ύψος των επιδομάτων θέσης ευθύνης και πτυχίου, ως ποσοστά επί των κερδών, τις προσλήψεις και τις απολύσεις, την εκλογή των διευθυντικών στελεχών, το επενδυτικό πλάνο στους τομείς της παραγωγής και των υπηρεσιών ανάλογα με τις τοπικές δυνατότητες κ.ά.

Ο νέος αναπτυξιακός νόμος θα θεσμοθετήσει τις παραπάνω εταιρείες και θα επιδοτεί προνομιακά τις επενδυτικές προτάσεις τους, οι επενδύσεις των οποίων θα μειώνουν άμεσα τους δείκτες της ύφεσης και της ανεργίας και θα δημιουργούν ανάπτυξη.

Ο αναπτυξιακός αυτός νόμος είναι αντίθετος με τους μέχρι τώρα ισχύοντες, που χαρακτηριστικό τους είναι η διαπλοκή, οι πελατειακές σχέσεις, οι υπερτιμολογήσεις και η χρησιμοποίησή τους για καταναλωτικές, προσωπικές δαπάνες, αντί για παραγωγικές επενδύσεις.

Οι παραπάνω συμμετοχικές εταιρείες είναι αντίθετες με τις καπιταλιστικές παραγωγικές σχέσεις και τον κρατισμό, θα δρουν ανταγωνιστικά με αυτές και θα είναι στην κατεύθυνση της λεγόμενης κοινωνικής οικονομίας.

Ο Μαρξ σε μια επιστολή του προς τον Ενγκελς είχε γράψει για τις ανώνυμες εταιρείες που είχαν εμφανιστεί, ότι μπορούν να αποτελέσουν μορφή σοσιαλιστικών παραγωγικών σχέσεων.

Στο τελευταίο του έργο, που δημοσιεύτηκε μετά τον θάνατό του, γράφει ότι νεκροθάφτης του καπιταλισμού θα είναι ο συμμετοχικός, συλλογικός, συνεταιρισμένος εργαζόμενος, από τον χειρώνακτα εργάτη μέχρι τον διευθυντή της επιχείρησης.

Η θέση αυτή οδηγεί ευθέως στη λογική της αυτοδιαχείρισης και υποδηλώνει το κοινωνικό υποκείμενο της σοσιαλιστικής αλλαγής.

Οι παραπάνω προτάσεις δεν μπορούν να θεωρηθούν αντίθετες με τις κατευθύνσεις της Ε.Ε., γιατί στο πλαίσιο αυτής υπάρχουν συνεταιριστικές παραγωγικές σχέσεις και δημοτικές επιχειρήσεις, απλώς με άλλη μορφή και περιεχόμενο από αυτές που εγώ προτείνω.

Είναι σημαντικό μεγάλοι συνδικαλιστικοί φορείς να κατακτήσουν την ενότητα και να υιοθετήσουν σοσιαλιστικού χαρακτήρα θέσεις, όπως είναι η αυτοδιαχείριση.

Ολες οι πολιτικές δυνάμεις πρέπει να πάρουν σαφή θέση όσον αφορά την πρότασή τους για την αναπτυξιακή στρατηγική, εν όψει μάλιστα των επικείμενων εκλογικών αναμετρήσεων.

……………………………………………………

* Πολιτικός μηχανικός