Ισως είναι το μόνο πρόσωπο της σύγχρονης Ελλάδας που δεν έχει ανάγκη από εκδηλώσεις για να το θυμόμαστε, να το νοσταλγούμε και να το λατρεύουμε. Η φετινή επέτειος (6 Μαρτίου 2014), όμως, έχει το δικό της ειδικό βάρος

Τη Μελίνα του κινηματογράφου και του θεάτρου, της μουσικής και της πολιτικής, αυτό το αδάμαστο γυναικείο κομψό «θηρίο», που καθήλωνε με την ομορφιά και τη γοητεία της, αλλά κατάφερε να είναι και η πιο δραστήρια υπουργός Πολιτισμού των τελευταίων δεκαετιών έχοντας σαν μότο «η βαριά βιομηχανία της χώρας είναι ο πολιτισμός», θα θυμηθούμε τις επόμενες ημέρες. Αφορμή, η συμπλήρωση των είκοσι χρόνων από τον θάνατό της, στις 6 Μαρτίου του 1994, κι ένας κύκλος εκδηλώσεων που θα συνοδεύσει την επέτειο.

«…Πρέπει να καταλάβετε τι σημαίνουν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα για μας. Είναι το καμάρι μας. Είναι οι θυσίες μας. Είναι το υπέρτατο σύμβολο ευγένειας. Είναι φόρος τιμής στη δημοκρατική φιλοσοφία. Είναι η φιλοδοξία και το όνομά μας. Είναι η ουσία της ελληνικότητάς μας…» έλεγε η Μελίνα και όχι απλώς γοήτευε, αλλά και έπειθε. Η πρώτη που άνοιξε το θέμα στη διεθνή κοινότητα με τη μεγάλη εκστρατεία για την επιστροφή των Μαρμάρων το 1982, δήλωνε ότι δεν θα ησύχαζε αν δεν τα έβλεπε πίσω. «Ελπίζω να δω τα Μάρμαρα στην Αθήνα προτού πεθάνω. Αν όμως έρθουν αργότερα, εγώ θα ξαναγεννηθώ». Είκοσι χρόνια μετά τον θάνατό της, τα Μάρμαρα εξακολουθούν να βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο και η επιστροφή τους, όπως είδαμε πρόσφατα, εγείρει θέμα διεθνώς, αποδεικνύοντας τη σημαντικότητα και τη διαχρονικότητα του ελληνικού αιτήματος.

Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος, σε συνεργασία με φορείς, διοργανώνει το αφιέρωμα «Μελίνα» από τις 6 έως τις 12 Μαρτίου με την προβολή δέκα ταινιών από τις πιο διάσημες ώς τις λιγότερο γνωστές και προβεβλημένες, όπως «Η βασίλισσα του Σικάγο» (1969) του Νόρμαν Τζούισον και τα «Μηχανικά πιάνα» του Ισπανού Χουάν Αντόνιο Μπαρδέμ, γυρισμένη το 1965. Αυτή η ταινία θα ανοίξει και τις προβολές. Ενας νεαρός άνδρας από το Παρίσι φτάνει σ' ένα μικρό ισπανικό χωριό και μένει στο σπίτι ενός φίλου, αλλά σύντομα αναμειγνύεται σε ερωτικό τρίγωνο με τον φίλο του και μια ντόπια γυναίκα…

Θα προβληθούν ακόμα οι ταινίες: «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» Ζυλ Ντασσέν (1957), «Ποτέ την Κυριακή» Ζυλ Ντασσέν (1960), «Φαίδρα» Ζυλ Ντασσέν (1962), «Οι νικητές» Καρλ Φόρμαν (1963), «10.30 καλοκαίρι βράδυ» Ζυλ Ντασσέν (1966), «Η βασίλισσα του Σικάγο» Νόρμαν Τζούισον (1969), «Η δοκιμή» Ζυλ Ντασσέν (1974), «Κραυγή γυναικών» Ζυλ Ντασσέν (1978) και η «Η ιστορία της Λίλυ» Ροβήρος Μανθούλης (2002). Το εισιτήριο είναι 5 ευρώ ανά προβολή ταινίας, ενώ θα κυκλοφορήσει και κάρτα διαρκείας με κόστος 20 ευρώ και 10 ευρώ η μειωμένη [για φοιτητές, μαθητές, ανέργους, άνω των 65, νέους 18 έως 26 ετών, Ατομα με Αναπηρία (ΑμεΑ), δασκάλους-καθηγητές, ατέλειες].

Τις προβολές θα συνοδεύσουν παράλληλες εκδηλώσεις και συζητήσεις με τα θέματα «Μελίνα: ο πολιτισμός στην πρώτη σελίδα» (6 Μαρτίου) και «Η Γαλλία της Μελίνας» (Σάββατο 8/3) με τη συμμετοχή γνωστών προσώπων, που ακόμα δεν ανακοινώθηκαν από τους διοργανωτές. Την εκδήλωση έχουν θέσει υπό την αιγίδα τους ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς.

* Με τη σειρά του και το Μουσείο Μπενάκη στην Πειραιώς διοργανώνει την έκθεση φωτογραφίας «Οδός Μελίνας Μερκούρη» (4 Μαρτίου – 25 Μαΐου) και παρουσιάζει την έκδοση ομώνυμου λευκώματος. Εκθεση και λεύκωμα αναδεικνύουν τη λαμπερή της προσωπικότητα και το διεθνούς εμβέλειας έργο της, μέσα από πλούσιο φωτογραφικό υλικό και κείμενα.

Στις παράλληλες δράσεις της έκθεσης εντάσσονται προβολές ντοκιμαντέρ, ενώ θα παρουσιαστεί το «καμαρίνι της ηθοποιού Μελίνας Μερκούρη», το οποίο ανήκει στις συλλογές του Θεατρικού Μουσείου, η θεατρική παράσταση «2013/Melina M» (4 Μαρτίου) και άλλες εκδηλώσεις. Την επιμέλεια της έκθεσης έχει η Μανουέλλα Παυλίδου, ο σχεδιασμός είναι της Λίλης Πεζανού, τα κείμενα του λευκώματος επιμελήθηκε ο δημοσιογράφος Φώτης Απέργης.

Βασιλική Τζεβελέκου