Της Αρχοντίας Κάτσουρα

Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές, χωρίς αμφιβολία, μπορούν να έχουν σημαντική επίδραση στη διαμόρφωση ενός παιδιού, μέσω της καλλιέργειας του πνεύματος, της μετάδοσης της γνώσης, αλλά και του τρόπου ζωής και συμπεριφοράς. Θυμάμαι κι εγώ έναν καθηγητή, αλλά όχι ακριβώς με αυτόν τον τρόπο.

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, την Παρασκευή πριν από την Καθαρά Δευτέρα, στα σχολεία διοργανώνονται αποκριάτικα πάρτι, όπου τα παιδιά μασκαρεύονται, με αγοραστές στολές ή αυτοσχέδιες –που συνήθως είναι και οι πιο αστείες– και γλεντούν. Στην τρυφερή ηλικία των πρώτων γυμνασιακών χρόνων, στο μάθημα των θρησκευτικών, μια συμμαθήτρια –γιατί συνήθως τα κορίτσια τολμούν τέτοιες ερωτήσεις προς τους δασκάλους- εν όψει του αποκριάτικου πάρτι του σχολείου, τόλμησε να ρωτήσει τον πολύ νέο τότε καθηγητή αν θα ντυνόταν κι εκείνος κάτι για να έρθει στη γιορτή. Η απάντησή του, για μένα τουλάχιστον, ήταν κατά έναν τρόπο σοκαριστική και για αρκετό διάστημα μετά ντρεπόμουν για λογαριασμό της συμμαθήτριας που είχε αποτολμήσει να τον προσβάλει με αυτή την τόσο θρασεία ερώτηση. Ούτε λίγο-ούτε πολύ, ο καθηγητής τής είπε ότι δεν θα μπορούσε να συμμετάσχει σε μια παγανιστική γιορτή, θα ήταν παρών βέβαια γιατί το επέβαλλε το καθήκον του, αλλά όλοι οι καλοί χριστιανοί θα όφειλαν, αντί να γλεντούν κατ’ αυτόν τον τρόπο, να προετοιμάζονται σωματικά και πνευματικά για τη Σαρακοστή που ερχόταν, ανοίγοντας τον δρόμο για το μαρτύριο και, στη συνέχεια, την Ανάσταση του Κυρίου. Μη φανταστείτε πάντως ότι πηγαίναμε σε κάποιο αυστηρό σχολείο καλογραιών – ένα κανονικό δημόσιο σχολείο ήταν.

Φυσικά, κανείς από τους συμμαθητές ή τις συμμαθήτριες δεν συμμορφώθηκε στην παραίνεση του καθηγητή για τη σωτηρία πνεύματος και σώματος –ούτε καν εγώ που είχα ντραπεί για λογαριασμό άλλης– και το αποκριάτικο πάρτι είχε την αναμενόμενη επιτυχία, με μουσικές, σερπαντίνες, κομφετί, αναψυκτικά κ.λπ. Μάλιστα, αρκετοί από τους καθηγητές μας χόρεψαν και διασκέδασαν μαζί μας, όπως κάθε χρόνο.

Παρ’ όλα αυτά, τα λόγια του μού είχαν προκαλέσει τέτοια εντύπωση που τα έφερνα τακτικά στη μνήμη μου. Μάλιστα, επειδή μεγάλωσα σε μια οικογένεια με μικρασιάτικη καταγωγή, είχα μάθει από τα οικογενειακά και φιλικά γλέντια να βλέπω ως απολύτως φυσιολογικά τον χορό, το τραγούδι και τα μασκαρέματα. Επιπλέον, όταν μαζευόμασταν για γλέντι στο πάντα φιλόξενο σπίτι των θείων μου, πλάι στα ρεμπέτικα, λαϊκά και παραδοσιακά τραγούδια, και αποκριάτικα «προκλητικά» τραγούδια ακούγαμε και οι θείοι και ο πατέρας μου «ντύνονταν», ακόμη και με γυναικεία ρούχα, και έκαναν αιφνιδιαστικές επισκέψεις σε άλλους συγγενείς και φίλους. Και οι γιαγιάδες μου, γυναίκες θρήσκες, όχι μόνο συμμετείχαν στα γλέντια, αλλά αυτό δεν τις εμπόδιζε να ακολουθούν πιστά και τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Με την έναρξη της Σαρακοστής, νήστευαν, παρακολουθούσαν ανελλιπώς τις λειτουργίες των Χαιρετισμών και τις αντίστοιχες της Μεγάλης Εβδομάδας.

Μόνο μεγαλώνοντας και διδασκόμενη να «διαβάζω» διαφορετικά τα βιβλία, έμαθα και κατανόησα πως αυτά δεν είναι απλώς κατάλοιπα των διονυσιακών γιορτών, αλλά έχουν συμβολισμούς αναγέννησης, βλάστησης, ανθοφορίας και αναπαραγωγής και ότι κάθε λαός, σε κάθε γωνιά του πλανήτη, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, γιορτάζει τις ίδιες αυτές ιδέες-αξίες, για να εκφράσει τη ζωτική δύναμη που κινεί τα πάντα: τη χαρά της ζωής.

Ετσι, λοιπόν, και φέτος θα γιορταστεί η Αποκριά. Από τους μαθητές στις σχολικές γιορτές, από αυτούς που θα παρελάσουν στα καρναβάλια ανά την επικράτεια, από αγόρια που θα ντυθούν κορίτσια και κορίτσια που θα φορέσουν τα κοστούμια των μπαμπάδων τους, από εκείνους που θα κάνουν μικρές γιορτές στα σπίτια τους ή τους άλλους που απλώς θα περάσουν έστω για μια βόλτα από τα στενά της Πλάκας ή θα πιουν ένα κρασί με φίλους σε μια ταβέρνα. Και αν τίποτα από αυτά δεν συμβεί, θα τραγουδήσουν, έστω και ακούγοντας ραδιόφωνο, τα παλιά λαϊκά και ρεμπέτικα ή δημοτικά τραγούδια, αλλά, κυρίως, θα θυμηθούν για ακόμη μία χρονιά πώς το τρίβουν το πιπέρι του διαβόλου οι καλογέροι. Εύχομαι, κάποια χρονιά, να επέτρεψε στον εαυτό του αυτήν την «αμαρτία» και ο καθηγητής των θρησκευτικών.

[email protected]