Το «αγαπημένο παιδί» του οργισμένου σκηνοθέτη Νίκου Νικολαΐδη, ο πρωταγωνιστής της δημοφιλούς κωμωδίας του Νίκου Περάκη «Λούφα και παραλλαγή», ακολουθεί εδώ και χρόνια, έστω και με διαλείμματα «υπνοβασίας» όπως λέει, τον δρόμο του. Ετοιμάζει επιτέλους τη δεύτερη ταινία του και παίζει στο θέατρο σε «ένα παραμύθι από την ανάποδη»

Της Νόρας Ράλλη

Ο Τάκης Σπυριδάκης είχε παθολογική αγάπη στον κινηματογράφο από μικρός, τόσο που «μπορούσα να πάω στον τότε Πειραιά, που διέθετε πάνω από 15 αίθουσες, σε τρεις προβολές την ίδια μέρα», όπως έχει δηλώσει. Αποφοίτησε από τη σχολή του Εθνικού Θεάτρου, πήγε για σπουδές σκηνοθεσίας στο Λονδίνο, αλλά οικονομικοί λόγοι τον ανάγκασαν να επιστρέψει.

Οι νεότεροι μπορεί να τον γνώρισαν μέσα από την πρόσφατη διαφήμισή του στον ρόλο ενός προέδρου ΠΑΕ με αγαπημένη του ατάκα το «Αγαπούλα, πούλα», ωστόσο έχει σκηνοθετήσει με μεγάλη επιτυχία δύο ταινίες, τη μικρού μήκους «Βέρα Κρουζ» (1989) που απέσπασε το βραβείο καλύτερης ταινίας στο αντίστοιχο φεστιβάλ και βραβεύτηκε από το Εθνικό Κέντρο Ταινιών της Γαλλίας, και τη μεγάλου μήκους «Ο κήπος του Θεού» (1994) που τιμήθηκε με 7 βραβεία στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Ο ίδιος έχει συμμετάσχει σε 14 ταινίες, μερικές από αυτές εμβληματικές του ελληνικού σινεμά: «Γλυκιά συμμορία» και «Πρωινή περίπολος» του Νίκου Νικολαΐδη, «Λούφα και παραλλαγή» του Νίκου Περάκη, «Αυτή η νύχτα μένει» του Νίκου Παναγιωτόπουλου, «Φτηνά τσιγάρα» του Ρένου Χαραλαμπίδη κ.ά. Φέτος πάντως ετοιμάζει τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του, ενώ στο θέατρο ερμηνεύει και φέτος τον Καρμάικλ, τον περίεργο και σκοτεινό ήρωα του Μάρτιν ­ΜακΝτόνα, στην παράσταση «Ο κουλοχέρης του Σποκέιν» στο θέατρο «Αργώ».

• Δεύτερη χρονιά με τον «Κουλοχέρη του Σποκέιν». Τι το ιδιαίτερο έχει αυτό το έργο;

«Πρόκειται για ένα παραμύθι από την ανάποδη. Δεν είναι ένα παραμύθι που λέει ένας μεγάλος σε ένα παιδί για να κοιμηθεί, αλλά που λέει ένα παιδί σ' έναν μεγάλο για να μείνει ξύπνιος. Αυτή είναι η γοητεία του έργου για μένα και φυσικά ο ΜακΝτόνα είναι ένας συγγραφέας που μου αρέσει πάρα πολύ. Είναι ένα έξυπνο έργο για τη μοναξιά και την αγάπη, ένα έργο τεσσάρων ρόλων και όχι ενός. Στον δικό μου ήρωα λείπει το χέρι του, το θέλει πίσω και το ψάχνει μια ζωή. Ερχεται σε επαφή με ένα σωρό παραβατικούς τύπους και τελικά αποδεικνύεται ότι σε όλους κάτι λείπει. Ο κόσμος από το ελάττωμά σου θα σε θυμάται, έχουν πει, και ίσως έτσι είναι. Ο ήρωάς μου πάντως δεν έχει χάσει μόνο το χέρι του. Το έργο έχει μια ανατροπή σ' αυτό το σημείο, που δείχνει πως η προσωπικότητά του είναι που έχει κενά και όχι το σώμα του».

• Νιώθετε κοντά σ' αυτόν τον ήρωα;

«Πάντα τον εαυτό μας παίζουμε οι ηθοποιοί. Διαφορετικά τον ίδιο ρόλο θα τον παίζαμε με τον ίδιο τρόπο όλοι. Από την άλλη, ειδικά στην Ελλάδα, έχουμε την τάση να ταυτίζουμε το άτομο με τον ρόλο. Για μένα κυκλοφορούσε, λόγω των κινηματογραφικών μου επιλογών, πως είμαι ροκεντρολάς, αντισυστημικός κ.λπ. Το δεύτερο δεν θα με πείραζε δηλαδή, αλλά εγώ πάντα με την τζαζ είμαι, όχι με τη ροκ. Μεταφορικά και κυριολεκτικά. Σ' αυτή μοιάζω μάλλον. Η τζαζ έχει τις ρίζες της, την ιστορία αλλά και την ελευθερία της, δεν έχει σιγουριά, έχει αυτοσχεδιασμό και πολλή δουλειά. Εχει και τη σκοτεινιά της. Προσωπικά είχα πάντα -και ακόμα έχω- μια συγκεκριμένη στάση απέναντι στην τέχνη μου και μόνο μέσα από αυτή εξέφραζα ό,τι ήθελα, καθώς ποτέ δεν θεώρησα ότι χρειάζεται να βγάζω μανιφέστα και λεκτικά πυροτεχνήματα. Κάποιος με μια λίγο πιο προσεκτική ματιά μπορεί να καταλάβει τι εννοώ. Μάλλον είμαι ένας τζαζ τύπος λοιπόν. Και ακόμα –στα 56 μου χρόνια- δεν ξέρω τι θα γίνω άμα μεγαλώσω».

• Και είστε εντάξει με αυτό;

«Δεν είχα ποτέ παράπονο. Το μόνο που θα μπορούσα να πω είναι πως η λεγόμενη Αριστερά ­ –που δεν ξέρει κανείς να την εντοπίσει και να την ορίσει– είναι ενάντια στον κάθε διαφορετικά σκεπτόμενο, γιατί δεν μπορεί να αντιμετωπίσει η ίδια την αστίλα της. Με ενοχλεί που κανένας άνθρωπος αριστερής ιδεολογίας δεν φρόντισε ποτέ να δει τι γίνεται στους παράδρομους. Πάντα ήταν στην κεντρική λεωφόρο, αγκαλιά με αυτά που οι ίδιοι ονόμαζαν σκουπίδια. Και αυτό είναι μια φοβερή υποκρισία, την οποία δεν ανέχτηκα ποτέ μου. Αυτό, αν θες, είναι και η μεγάλη μου πίκρα. Από τη στιγμή που δεν είσαι ενταγμένος στο δικό της μαντρί, η Αριστερά σε θεωρεί εν δυνάμει ταξικό εχθρό. Αυτό είναι μια ξεφτίλα, από αριστερή μεριά, που συνέβη σε κάθε διαφορετικά σκεπτόμενο άνθρωπο ο οποίος έδωσε τις μάχες με το έργο του».

• Τρεις λέξεις, που σχετίζονται και με το έργο, για ένα σχόλιο: αξιοπρέπεια, ασφάλεια, υποκρισία.

«Η Αριστερά έχει και τα τρία αυτά ελαττώματα. Δεν έχει ούτε αξιοπρέπεια, ούτε ασφάλεια, ούτε αξιοπιστία, μόνο υποκρισία. Είμαι βέβαιος γι' αυτό. Προσωπικά αισθάνομαι και είμαι αριστερός και δεν το χαρίζω σε κανέναν. Είναι και το ζήτημα της προσωπικής ευθύνης ξέρετε. Χρειάζεται και η κριτική αλλά και η ματιά προς τα μέσα. Ο Ελληνας είναι εξίσου συνυπεύθυνος με τους πολιτικούς του. Δεν στρώσανε οι πολιτικοί το χαλί που περπατάμε. Ολοι ξέρουμε πως τα τελευταία 30 χρόνια οικοδομήθηκε μια τερατώδης σχέση μεταξύ πολιτικών και πολιτών. Πάντα οι Ελληνες ήταν επιρρεπείς στα βαρύγδουπα ψέματα. Για παράδειγμα, πως τη χούντα την έριξε ο λαός. Ποιος λαός; Επί χούντας η πλειοψηφία του λαού έψηνε αρνιά στη σούβλα και τραγούδαγε τραγούδια για την «επανάσταση» της 21ης Απριλίου! Βέβαια σήμερα έχουμε και τους φασίστες -τους φανερούς αλλά και όσους κρύβονται στην προβιά της εξουσίας. Αυτή τη στιγμή έχουμε υπουργό φασίστα. Και δεν είναι μόνο οι βορίδηδες και οι γεωργιάδηδες. Αν ήταν μόνο αυτοί, θα είχαμε ξεμπερδέψει. Από την άλλη, βλέπω και όλους τους τύπους της επικείμενης εξουσίας και τωρινής αντιπολίτευσης να μπαινοβγαίνουν στον ράφτη για κουστουμάκι εξουσίας. Και εκεί αμβλύνονται και οι όποιες διαφορές έχουν μεταξύ τους και όλα. Αυτό ας μας προβληματίσει κάπως».

• Τις γενιές τις ξεχωρίζετε; Εχετε δύο κορίτσια στην εφηβεία και παίζετε και με νέα παιδιά στο θέατρο. Βλέπετε διαφορές;

«Η δική μου γενιά είναι δεδομένο πως όπου χρειάστηκε να πράξει, τα έκανε μαντάρα. Είτε σε πολιτικό είτε σε διαπροσωπικό επίπεδο. Η πλειονότητά της μεγάλωσε τα παιδιά της μεγαλώνοντας τον αυριανό τσόγλανο και χαμπάρι δεν πήρε. Δεν έχω δει χειρότερους γονείς από ανθρώπους της ηλικίας μου. Ευτυχώς όμως οι νέοι σήμερα, όπως πάντα, προσπαθούν να βρουν τον δικό τους δρόμο, να απεγκλωβιστούν από αυτό που τους έχει επιβληθεί από τους γονείς τους. Αλλοι τα καταφέρνουν, άλλοι όχι. Το βλέπω και από τους συμμαθητές της κόρης μου. Κάθε παιδί ψάχνει να βρει τον δικό του δρόμο και τρόπο. Αυτό έχει και για μένα σημασία, το να μην εξυπηρετήσουν το όνειρο κανενός άλλου! Είναι ό,τι καλύτερο μπορεί να κάνει ένας νέος άνθρωπος.Το ίδιο ισχύει και στο θέατρο. Ταξιδεύω μαζί τους –και με τα παιδιά μου και με τους νεότερους συνεργάτες μου. Δεν κάνεις τον πονηρό και τον έξυπνο και θέτεις την εμπειρία σου ως κανόνα. Γι' αυτό και εγώ αφέθηκα στο ταξίδι αυτό και νομίζω είναι μια έντιμη στάση απέναντι και στον εαυτό μου και σ' αυτά τα παιδιά, που κάτι θα πήραν από εμένα όπως και εγώ από κείνα. Είναι ένα πολύ ωραίο παιχνίδι που κάνει την τέχνη ομορφιά. Και πάντα στη ζωή μου με αυτούς τους όρους συνεργάστηκα».

• Ετοιμάζετε μια νέα ταινία καιρό τώρα. Πλέον σε τι στάδιο είστε;

«Καθώς είμαι κάπως απείθαρχος και το μυαλό μου είναι άναρχο και σπάει σε διάφορα κομμάτια, η ταινία ενώ προχωρούσε καλά, στο κεφάλι μου ήταν σαν να έχει ήδη γίνει και πήγαινα για την επόμενη. Βλέπετε για κάποιο λόγο, με προσωπική μου ευθύνη απολύτως, έζησα για κάποια χρόνια σαν υπνοβάτης, αγκαλιά με το τίποτα. Πλέον χωρίς να βιάζομαι –γιατί και αυτό είναι μια παγίδα– θέλω ό,τι άφησα τότε, αν έχει κάποιο νόημα ακόμα, να το ξαναπιάσω. Τώρα λοιπόν που… μεγάλωσα και είπα να σοβαρέψω, έκλεισα το ζήτημα του σεναρίου της ταινίας και πάει να κλείσει και το οικονομικό. Πρόκειται για μια μαύρη κωμωδία σχετικά με τον ανθρώπινο πόνο».

* INFO: «Ο Κουλοχέρης του Σποκέιν», θέατρο Αργώ (Ελευσινίων 15, Μεταξουργείο, 2105201684) κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00 και Κυριακή στις 18.30. Μετάφραση-Σκηνοθεσία: Νίκος Χανιωτάκης. Παίζουν: Τάκης Σπυριδάκης, Ντάνυ Γιαννακοπούλου, Γεράσιμος Σκαφίδας (εναλλάξ με τον Νίκο Χανιωτάκη), Σαμουήλ Ακίνολα.

[email protected]