Πρώτα μια παράσταση για τον εθνικισμό και το εμφύλιο μίσος. Και στη συνέχεια ένα χάπενινγκ οικολογικών ανησυχιών, που απαιτεί τραπέζια εστιατορίου και περιέργεια για τις γεύσεις. Τα εγκαίνια των εκδηλώσεων γίνονται σήμερα (πολύ έξυπνα) με ένα σοκ

Ηρθε η ώρα να γνωρίσουμε τη σύγχρονη, τολμηρή αλλά και σαφώς πολιτική νέα καλλιτεχνική σκηνή των Βαλκανίων. Αρκετά με την αναπτυγμένη δυτική Ευρώπη. Κάπως τη μάθαμε τα τελευταία χρόνια. Ηταν ένα κενό που φρόντισε να καλύψει με εκλεκτικότητα η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στο Φεστιβάλ Transitions 1. Balkans με την καλλιτεχνική διεύθυνση της Κάτιας Αρφαρά, που «ψαρεύει» συνήθως τα καλύτερα.

Οι εκδηλώσεις, πολλές και ποικίλες, ξεκινάνε απόψε με δύο θεάματα (ας τα πούμε έτσι) που σε προκαλούν και σου ανοίγουν την όρεξη και για το υπόλοιπα.

 Το σλοβενικό θέατρο Mladinsko παρουσιάζει την παράσταση-σοκ «Damned be the traitor of his homeland» (Καταραμένος να είναι ο προδότης της πατρίδας του). Είναι -ή μάλλον ήταν- ο τελευταίος στίχος του εθνικού ύμνου της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Διότι ο σκηνοθέτης που την υπογράφει, ο 37χρονος Ολιβερ Φραλίτς, γεννημένος στη Βοσνία από Σερβο-Κροάτες γονείς, ηγετική μορφή του σύγχρονου πρωτοποριακού θεάτρου των Βαλκανίων, με συχνές συμμετοχές σε σπουδαία ευρωπαϊκά φεστιβάλ (Kunstenfestivaldesarts των Βρυξελλών, Festwochen της Βιέννης κ.ά.) έχει αναπτύξει τη δική του ιδιαίτερη γλώσσα, ένα αναρχικό θέατρο, που ξεκίνησε από παραστάσεις δρόμου για να φτάσει ακόμα και σε μεγάλες κρατικές σκηνές. Εχει ανεβάσει «Βάκχες» του Ευριπίδη, το αυτοβιογραφικό θέαμα «I Hate the Truth», ακόμα και την κλασική ταινία του Κουστουρίτσα «Ο μπαμπάς λείπει ταξίδι για δουλειές».

Στο «Καταραμένος να είναι ο προδότης της πατρίδας του» ο Φραλίτς ξεκινά από τον εμφύλιο στη Γιουγκοσλαβία και τον διαμελισμό της, ένα τραύμα που δεν έχει επουλωθεί. Με αυτή την ιστορική αφορμή εξερευνά τα πολιτισμικά μίση στα Βαλκάνια και επιτίθεται χωρίς φραγμούς σε μια σειρά από επικίνδυνα ταμπού (όπως τον εθνικισμό). Αναγκάζει ηθοποιούς και θεατές να αναρωτηθούν πάνω σε θέματα όπως πολιτική και καλλιτεχνική ελευθερία, ατομική και συλλογική ευθύνη. Στη σκηνή, οι ηθοποιοί πεθαίνουν και ανασταίνονται σε μια διαρκή επανάληψη, που κατά τον Φραλίτς «ξεσκεπάζει την ακινησία των θεατρικών μηχανισμών αναπαράστασης, που συνήθως κρυμμένοι παράγουν τη μυθοπλασία και εκτοπίζουν περιεχόμενο και θέμα».

Οσο για το θέατρο Mladinsko (στα σλοβενικά σημαίνει Νιότη), ιδρύθηκε το 1955, ξεκίνησε με παραστάσεις για παιδιά και εφήβους και σταδιακά πέρασε σε πειραματικό, πολιτικό θέατρο.

•Η παράσταση θα δοθεί στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης (8.30 μ.μ.). Εισιτήρια 10 ευρώ και μειωμένο 5. Θα ακολουθήσει συζήτηση του κοινού με τους συντελεστές και συντονίστρια τη θεατρολόγο και κριτικό θεάτρου Ιλειάνα Δημάδη.

 Η δεύτερη εκδήλωση της βραδιάς είναι ένα χάπενινγκ για τους πολύ περίεργους και ανοιχτούς στο καινούργιο, ίσως και για τους μανιώδεις με τη γαστρονομία. Δεν είναι τυχαίο που θα φιλοξενηθεί στο εστιατόριο της Στέγης, τη «Χύτρα» του 6ου ορόφου, αφού απαιτεί φαγητό και ανοιχτά αυτιά και σκέψη. Το χάπενινγκ λέγεται «Invasive Species Dinners» (Aν δεν μπορείς να νικήσεις τον εχθρό, φάε τον εχθρό) και έχει σκοπό να μας ευαισθητοποιήσει για τα «ξενικά είδη-εισβολείς», όπως ονομάζεται στη βιολογία κάθε χλωρίδα και πανίδα που μεταφερόμενη (τυχαία ή συνειδητά) από ανθρώπους και ζώα έξω από τη φυσική της κατοικία επιφέρει στην καινούργια της οικολογική και οικονομική καταστροφή. Η μαγειρική, πάντως, δόξα τω Θεώ, συμβάλλει στη μείωση της αρνητικής επιρροής αυτών των φυτικών «εισβολέων».

Μπερδεμένα πράγματα, αλλά μην ανησυχείτε. Οι εμπνευστές του «Invasive Species Dinners» [οι Perforacije/Domino σε συνεργασία με την Populus (Κροατία) και τρεις μάγειρες - ένας από αυτούς Ελληνας] έχουν ετοιμάσει ένα εκπαιδευτικό δείπνο στη διάρκεια του οποίου θα μαθαίνουμε για την προέλευση των «ξενικών ειδών» που τρώμε και θα συμμετέχουμε σε διαφωτιστικές συζητήσεις με ειδικούς που θα μοιράζονται τα τραπέζια μας. Με λίγα λόγια, η «Χύτρα» θα αποκτήσει καλλιτεχνική και οικολογική αύρα. Η Στέγη με τη γνωστή τελειομανία της φρόντισε να συνεργαστεί όχι μόνο με τον εμπνευστή του πρότζεκτ, Ζβόνιμιρ Ντομπρόβιτς, αλλά και με τοπικές ενώσεις, πανεπιστήμια, μη κυβερνητικές οργανώσεις αφοσιωμένες στις βιολογικές και οικολογικές σπουδές.

•Το χαπένινγκ θα γίνει στις 10 μ.μ., στα αγγλικά, χωρίς μετάφραση στα ελληνικά. Τιμή 35 ευρώ. Κρατήσεις στα τηλ. 217 707 1118217 707 1118 & 210 3316767 (18.00-24.00).

Βένα Γεωργακοπούλου