Αποκαλούν τη Μαρίνα Αμπράμοβιτς γιαγιά της τέχνης τής περφόρμανς. Ηδη από το 1973, με την πρώτη της δουλειά «Rythm 10» μέχρι την αναδρομική «Η καλλιτέχνις είναι εδώ» στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, το 2010, δεν παύει να προκαλεί, να σοκάρει, να συγκινεί, να ιντριγκάρει τους θεατές, διευρύνοντας τα ανθρώπινα όρια με τις ακραίες περφόρμανς της, που συχνά σπάνε ρεκόρ Γκίνες σε διάρκεια.

Η σερβικής καταγωγής εικαστικός σταρ έλκει τους άλλους σταρ, οι οποίοι σπεύδουν στο νεοσύστατο Ινστιτούτο Μαρίνα Αμπράμοβιτς (ΜΑΙ) για να μάθουν τα μυστικά της σύζευξης σώματος και ψυχής. Ετσι η Lady Gaga ανέβασε στο διαδίκτυο ένα βίντεο δυόμισι λεπτών όπου εκτελεί… τσίτσιδη στη φύση ασκήσεις ισορροπίας της περίφημης μεθόδου Αμπράμοβιτς, ο Jay-Z με ανάλογη έφεση πραγματοποιεί πολύωρη περφόρμανς με το τραγούδι του «Picasso Baby», η Τίλντα Σουίντον κλείνεται σε ένα γυάλινο κουτί στο ΜοΜΑ.

Η εκκεντρική Αμπράμοβιτς έρχεται ακόμη μια φορά στην Αθήνα, αυτή τη φορά στη Στέγη, όχι για να μας δείξει, αλλά για να μιλήσει για τη δουλειά της. Θα εξηγήσει πως με τη μέθοδό της ο καθένας, ανεξαρτήτως ηλικίας, εθνικότητας, φύλου, σεξουαλικής προτίμησης, κοινωνικής τάξης, σωματικής ικανότητας, μπορεί να είναι «πιο ενεργά παρών ανά οποιαδήποτε στιγμή».

Γεννημένη στο Βελιγράδι πριν από 68 χρόνια, η Αμπράμοβιτς μεγάλωσε με γονείς ήρωες του πατριωτικού στρατού του Τίτο, σε ένα αυστηρό οικογενειακό περιβάλλον, μετά τις σπουδές της όμως έκανε την επανάστασή της ενάντια στις κομμουνιστικές ιδέες, την οικογένεια και την παραδοσιακή τέχνη. Εγινε η ίδια έργο τέχνης, το σώμα της μέσον και αντικείμενο για την εξευρεύνηση του εαυτού και την επικοινωνία με τους άλλους.

Με τις δοκιμασίες στις οποίες υποβάλλεται, απελευθερώνεται. Δεν δίστασε να χτυπήσει με μαχαίρι τα δάχτυλά της, να αυτομαστιγωθεί, να πάρει ψυχοφάρμακα, να ξαπλώσει ανάμεσα σε φλόγες ή να γυμνωθεί πάνω σε πάγο. Εχει αφήσει τον κόσμο να τη χαϊδέψει με πούπουλα, αλλά και να την απειλήσει με πιστόλι. Βούρτσισε τα μαλλιά της επίμονα μέχρι να πέσουν, έξυσε επί ώρες αιματοβαμμένα κόκαλα καταγγέλλοντας τη φρίκη του πολέμου. Για το συγκεκριμένο έργο «Balkan Baroque» βραβεύτηκε με Χρυσό Λιοντάρι στην Μπιενάλε της Βενετίας το 1997.

Επί δέκα χρόνια με τον σύντροφό της, επίσης εικαστικό, Ουλάι έδρασαν σαν «ένα σώμα, μια ψυχή» και χώρισαν τελετουργικά: ξεκινώντας από τις δυο αντίθετες πλευρές του Σινικού Τείχους, διένυσαν 2.500 χλμ. ο καθένας, συναντήθηκαν στη μέση, αγκαλιάστηκαν με συγκίνηση και συνέχισαν τον δρόμο τους.

Οπως τονίζει η Αμπράμοβιτς: «Ο πόνος, η δυσκολία, το εμπόδιο σε μεταβάλλει, σε διδάσκει ποιος είσαι, ενδεχομένως σε δυναμώνει ή σε κάνει και καλύτερο. Κυρίως σου δίνει να καταλάβεις τη φοβερή αξία τού «εδώ» και του «τώρα»».

* INFO: Αύριο στη Στέγη (19.00) η Μαρίνα Αμπράμοβιτς συζητά με τον Ζβόνιμιρ Ντομπρόβιτς για το Ινστιτούτο και τη μέθοδό της, στο πλαίσιο του φεστιβάλ Transitions 1.Balkans. Την Τρίτη 11/3 παρουσιάζεται στο Polis Art Cafe (Πεσμαζόγλου 5), στις 19.30, το νέο βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Μαρίνα Αμπράμοβιτς: Η καλλιτέχνις είναι εδώ» (εκδ. Τόπος).

Επιμ.: Π. Σπίνου