Η Σέρβα καλλιτέχνις, πάνω από 40 χρόνια στην πρωτοπορία των παραστατικών τεχνών, έγινε εσχάτως ανάρπαστη από τους Αμερικανούς σταρ της σόου μπιζ, που ανακάλυψαν τη θεραπευτική αξία της «μεθόδου» της και ενισχύουν οικονομικά το Ινστιτούτο της στη Ν. Υόρκη. Την τέχνη της, όμως, δεν την εγκαταλείπει. Ετοιμάζει και φιλμ για τους «7 θανάτους της Κάλλας»

Της Νόρας Ράλλη – Φωτογρ.: Μ. Βαλασόπουλος

Τα μαύρα της ρούχα και τα μακριά, μαύρα της μαλλιά ήταν το μόνο «κοστούμι» με το οποίο έκανε την εμφάνισή της η Μαρίνα Αμπράμοβιτς την Παρασκευή το βράδυ στην κατάμεστη κεντρική σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, στο πλαίσιο αφιερώματος στη σύγχρονη, ανεξάρτητη σκηνή των Βαλκανίων. Το μόνο αξεσουάρ, ένα μικρόφωνο και μια μικρή κόκκινη καρφίτσα στο στήθος. «Είναι κουμμουνιστικό κατάλοιπο, ένα μετάλλιο το οποίο λατρεύω», εξήγησε στον Σβονιμίρ Ντομπρόβιτς, καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ της Κροατίας, με τον οποίο συνομίλησε για τη φιλοσοφία της, τη μέθοδο που έχει αναπτύξει, αλλά και το καινούργιο της πρότζεκτ, το ΜΑΙ (Ινστιτούτο Μαρίνα Αμπράμοβιτς).

«Είμαι 67 χρονών, δουλεύω πάνω από 40 χρόνια με την περφόρμανς και για πρώτη φορά στη ζωή μου νιώθω ελεύθερη» εξήγησε η Σέρβα καλλιτέχνις, πρωτοπόρος των παραστατικών τεχνών, που ξεκίνησε με τον τότε σύντροφό της Ουλάι, τη δεκαετία του ’70, να προσεγγίζει τα όρια του ανθρώπινου πόνου και των βιολογικών μας αντοχών μέσα από μακράς διαρκείας performances. «Δεχτήκαμε τότε μεγάλη κριτική, μας κορόιδευαν. Μου πήρε 40 χρόνια για να με δεχτούν ως πραγματικό καλλιτέχνη. Τώρα, όμως, νιώθω έτοιμη να εκπαιδεύσω νέους καλλιτέχνες, αλλά και το κοινό, για να μπορέσει να παρακολουθήσει μια παράσταση μεγάλης διάρκειας, πράγμα πολύ δύσκολο. Δεν θα ξεχάσω, τέλη του ’70, κάναμε με τον Ουλάι μια περφόρμανς διάρκειας 16 ωρών. Είχαμε εξαντληθεί, αλλά ζητήσαμε από το κοινό να μας ενισχύσει ενεργειακά. Ετσι, μείναμε ακόμη μία ώρα μαζί του! Ουσιαστικά, το κοινό ήταν αυτό που διερευνούσαμε και όχι τις δικές μας αντοχές. Υπάρχει μια ενότητα ενέργειας, όπως την ονομάζουμε, η οποία για να λειτουργήσει πρέπει να έχεις κερδίσει το κοινό εξ ολοκλήρου! Γι’ αυτό δεν υπάρχει μέθοδος. Μέθοδος υπάρχει για να μάθεις το σώμα σου να εργάζεται κάτω από τόσο ιδιαίτερες συνθήκες καταπόνησης, τόσο για σένα όσο και για όσους σε παρακολουθούν. Αυτή είναι η μέθοδος Αμπράμοβιτς».

Με τη βοήθεια εικόνων και παραδειγμάτων μέσα από γιγαντοοθόνη, αλλά και με τις ερωτήσεις του Ντομπρόβιτς και του κοινού, η Αμπράμοβιτς έδωσε μια σαφή εικόνα των πιστεύω και των μελλοντικών της προσδοκιών: «Ξέρω πολύ καλά πως μια καλή περφόρμανς μπορεί να σου αλλάξει τη ζωή. Αν και γενικά εμπνέομαι μόνο από τη φύση και όχι από άλλους καλλιτέχνες, θαυμάζω πραγματικά έναν Ιάπωνα που έκανε μόνο 5 παραστάσεις στη ζωή του, διάρκειας ενός χρόνου η κάθε μία. Οταν τον ρώτησα γιατί δεν συνέχισε, μου απάντησε πως αυτές ήταν αρκετές για να μεταμορφωθεί».

«Το κοινό είναι το ζωντανό καλλιτεχνικό μου υλικό», είπε. «Τα έργα μου είναι άυλα. Η ενέργεια είναι που μεταφέρεται, αλληλεπιδρά και μας μεταμορφώνει. Γι’ αυτό χρειάζονται υπομονή και αντοχή. Πρέπει να περάσεις μέσα από τον πόνο για να τον νικήσεις, μέσα από τη στέρηση για να νιώσεις γεμάτος εξαιρετική εγκεφαλική διαύγεια. Αυτό ακριβώς διδάσκω με συγκεκριμένες ασκήσεις».

Αυτό έγινε και στην περίπτωση της Lady Gaga, για τη συνεργασία της με την οποία (αλλά και με τον ράπερ Jay Z) έχει κατηγορηθεί; «Πολλοί είπαν πως το έκανα για τα χρήματα. Ωστόσο, η Lady Gaga ήρθε κοντά μου σαν μαθήτρια και με τη μέθοδό μου σταμάτησε τα ναρκωτικά και επηρέασε 45 εκατ. θαυμαστές της. Δεν είναι σπουδαίο αυτό;». Βέβαια, η διάσημη τραγουδίστρια έδωσε και ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό για το Ινστιτούτο Αμπράμοβιτς, που θα στεγαστεί σε παλιό θέατρο του 1920, δυο ώρες έξω από το Μανχάταν, και θα κοστίσει 20 εκατ. δολάρια.

Μαζί με το Ινστιτούτο, η Αμπράμοβιτς ετοιμάζει άλλη μία περφόρμανς διάρκειας 3 μηνών στο Λονδίνο. Εκεί θα συναντηθεί και με έναν Ελληνα σκηνοθέτη –δεν μας αποκάλυψε ποιον!– με τον οποίο θα συνεργαστεί σε ένα φιλμ για τους «7 θανάτους της Κάλλας» μαζί με άλλους 6 σκηνοθέτες. «Λατρεύω την Κάλλας. Πέθανε από ραγισμένη καρδιά. Στο φιλμ θα πεθάνει 7 φορές, όπως και οι ηρωίδες σε εφτά όπερες που ερμήνευσε, πριν τελικά «φύγει» και η ίδια».

*INFO: Το Φεστιβάλ «Balkans», τμήμα ενός μεγαλύτερου γεωπολιτικού πρότζεκτ με τίτλο «Transitions» («Μεταβάσεις»), θα διαρκέσει έως τις 16 Μαρτίου. Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών (λεωφόρος Συγγρού 107-109, 210 900 5 800). Μπορείτε να δείτε τη lady Gaga να εκτελεί τη μέθοδο Αμπράμοβιτς στο http://vimeo.com/71919803.

………………………………………………

* Είπε ακόμα

• «Κατά τη διάρκεια μιας περφόρμανς δεν με ενδιαφέρει αν είμαι ωραία ή άσχημη, αν το σώμα μου είναι λεπτό ή παχύ. Στη ζωή μου, όμως, με ενδιαφέρει, και μάλιστα πολύ!»

• «Μετά από κάθε περφόρμανς, μου παίρνει 2 με 3 χρόνια να συνέλθω»

• «Ηδη από τα 20 μου ήξερα τι θέλω να κάνω. Πάντα φοβόμουν, αλλά ρίσκαρα. Ποτέ δεν έκανα συμβιβασμούς. Εχω καθαρή τη συνείδησή μου».

• «Ως καλλιτέχνες έχουμε το απίστευτο προνόμιο να κάνουμε κάτι το μαγικό: να είμαστε ελεύθεροι!»

• «Μικρή ήθελα να γίνω σαν την Μπριζίτ Μπαρντό. Κολλούσα στο πρόσωπό μου τις φωτογραφίες της, αλλά τελικά έμεινα με τη μεγάλη, σέρβικη μύτη μου, αντί της δικής της γαλλικής!»

[email protected]