Δέκα χρόνια μετά από τη μεγαλύτερη τρομοκρατική επίθεση σε ευρωπαϊκό έδαφος, η Ισπανία παραμένει σε επιφυλακή, καθώς οι υπηρεσίες ασφαλείας εκτιμούν ότι ο κίνδυνος ισλαμικής επίθεσης στη χώρα παραμένει «υψηλός»

Της Χριστίνας Πάντζου

Ενώ η Ισπανία τιμά τους 191 νεκρούς της 11ης Μαρτίου του 2004, της μεγαλύτερης τρομοκρατικής επίθεσης που γνώρισε ευρωπαϊκό κράτος μετά την αεροπειρατεία στο Λόκερμπι της Σκοτίας το 1988, οι θεωρίες συνωμοσίας συνεχίζουν να διαδίδονται από στελέχη του κυβερνώντος (τότε και τώρα) Λαϊκού Κόμματος, την ίδια στιγμή που αναλυτές αποκαλύπτουν πως ο κίνδυνος ισλαμικής επίθεσης στη χώρα παραμένει «υψηλός».

Σε όσους της φώναζαν «Δεν θέλεις να μάθεις την αλήθεια;», η Πιλάρ Μανχόν απαντούσε: «Ποιος έθαψε το φέρετρο, εσείς ή εγώ;». Η 55χρονη πρόεδρος της Ενωσης «11Μ – θύματα τρομοκρατίας», που έχασε τον γιο της στην επίθεση με εκρηκτικά κατά των τεσσάρων τρένων της Μαδρίτης, δεν έπαψε στιγμή να κατηγορεί την κυβέρνηση του Λαϊκού Κόμματος του τότε πρωθυπουργού Αθνάρ ως υπεύθυνη λόγω της συμμετοχής της στην εισβολή στο Ιράκ. Δέκα χρόνια μετά, συνεχίζει να δέχεται επικρίσεις από τους οπαδούς της συνωμοσιολογίας που τότε είχαν σπεύσει να κατηγορήσουν τους αυτονομιστές της ΕΤΑ γι’ αυτές τις επιθέσεις, οι οποίες κατ’ αυτούς «είχαν στόχο να αποτρέψουν νέα νίκη των συντηρητικών επηρεάζοντας το αποτέλεσμα των εκλογών που διεξάγονταν τρεις ημέρες μετά υπέρ των σοσιαλιστών».

Ακόμη και χθες -παρά τον δικαστικό φάκελο των 100.000 σελίδων που απορρίπτει όλες τις φήμες των συνωμοσιολόγων και μολονότι 21 άτομα έχουν καταδικαστεί γι’ αυτό το μακελειό- η γ.γ. του Λ.Κ., Μαρία Ντολόρες ντε Κοσπεδάλ, επανέλαβε ότι «είναι καλύτερα να γνωρίσουμε όλη την αλήθεια γι’ αυτή την υπόθεση», διαιωνίζοντας έτσι την τακτική που θέλει να δικαιολογεί την αδράνεια των μηχανισμών ασφαλείας και την αδιαφορία της κυβέρνησης απέναντι στις εκθέσεις μυστικών υπηρεσιών που από το 2003, μετά από σειρά τρομοκρατικών χτυπημάτων στην Καζαμπλάνκα, προειδοποιούσαν για πιθανή επίθεση τζιχαντιστών στην Ισπανία.

Προειδοποιήσεις

Δέκα χρόνια μετά, αυτός ο κίνδυνος παραμένει «υψηλός», σύμφωνα με έκθεση του Εθνικού Κέντρου Αντιτρομοκρατικού Συντονισμού του υπουργείου Εσωτερικών, γεγονός που έχει αναγκάσει την κυβέρνηση να ενεργοποιήσει το δεύτερο από τα τρία επίπεδα συναγερμού ασφαλείας. Η χώρα παραμένει σε επιφυλακή, κατέχοντας ξεχωριστή θέση στον χάρτη των τζιχαντιστών όχι μόνο ως δυνητικός στόχος, αλλά και ως τόπος προσηλυτισμού μελλοντικών τρομοκρατών, με τις ισπανικές πόλεις της Θέουτα και της Μελίγια στη Βόρεια Αφρική να αποτελούν πλέον βασικό κέντρο στρατολόγησης ισλαμιστών μαχητών. Ηδη εκτιμώνται σε περισσότερους από 20 οι Ισπανοί ή οι κάτοικοι Ισπανίας που πολεμούν με την Αλ Κάιντα στη Συρία, ενώ άλλοι μετέχουν σε επιχειρήσεις του Μετώπου Αλ Νούσρα ή του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και το Λεβάντε.

Σύμφωνα με την έκθεση, οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι προέρχονται από αυτόνομους τοπικούς πυρήνες ή από τους αποκαλούμενους «μοναχικούς λύκους» που εμπνέονται από την Αλ Κάιντα αλλά δεν διατηρούν οργανωτικούς δεσμούς με τρομοκρατικές ομάδες και αναλαμβάνουν μόνοι τους δράση, όπως έγινε στην Τουλούζη, το Λονδίνο ή τη Βοστόνη. Η απειλή αυξάνει με την επιστροφή μαχητών στη χώρα μετά τη συμμετοχή τους σε πεδία μαχών στον μουσουλμανικό κόσμο αλλά και με την αποφυλάκιση τρομοκρατών (τέσσερις από τους καταδικασθέντες για την επίθεση της 11ης Μαρτίου απελευθερώθηκαν ενώ άλλος ένας αποφυλακίζεται σε λίγες μέρες).

Εν μέσω αυτών των βάσιμων ανησυχιών, η Ισπανία τιμά τα θύματα, με την κοινωνία να γνωρίζει περισσότερα για τις θεωρίες γύρω από την επίθεση παρά για το ανθρώπινο δράμα των οικογενειών των νεκρών και των σχεδόν 1.900 τραυματιών. Εκείνων που στερήθηκαν όχι μόνο τους αγαπημένους τους αλλά και τον σεβασμό μιας πολιτικής τάξης η οποία συνεχίζει να διαπληκτίζεται για το ποιος ωφελήθηκε από την επίθεση, ακόμη και πάνω στους τάφους των νεκρών τους.