Η αποφασιστικότητα των Ρώσων ανησυχεί την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. «Διόρθωση ιστορικού λάθους» επικαλείται ο Πούτιν. Νεκρός από πυρά άγνωστου ελεύθερου σκοπευτή Ουκρανός στρατιωτικός στη Συμφερόπολη

Της Ελλης Πάνου

Με μια παθιασμένη ομιλία 47 λεπτών, διανθισμένη με πολλές πατριωτικές κορόνες, ο Βλαντίμιρ Πούτιν, υπό τα χειροκροτήματα, τα επιφωνήματα και τα δάκρυα χαράς της πολιτικής ελίτ της Ρωσίας, εξήγησε γιατί η παραχώρηση της Κριμαίας στην Ουκρανία ήταν «ένα ιστορικό λάθος που έγινε πριν από 60 χρόνια» κι έπρεπε να διορθωθεί.

Οπως γράφουν και οι New York Times, ήταν κάτι σαν ένα συναισθηματικό ταξίδι που ξεκίνησε από τον 10ο αιώνα και κατέληξε με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, όταν, όπως είπε ο Πούτιν, «εκατομμύρια Ρώσοι πήγαν για ύπνο σε μια χώρα και ξύπνησαν σε μια άλλη… κι έγιναν μειονότητες στις πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες».

Η μεταφορά της Κριμαίας από τη Ρωσία στην Ουκρανία το 1954 -είπε ο Πούτιν- έγινε με αντισυνταγματικό τρόπο από τον τότε ηγέτη της Σοβιετικής Ενωσης, Νικίτα Χρουστσόφ, και η χερσόνησος παραδόθηκε σαν «σακί με πατάτες». Υποστήριξε ότι δεν υπάρχει νόμιμη εξουσία στην Ουκρανία, πράγμα που αποτελεί απειλή για τους ρωσικής καταγωγής κατοίκους της περιοχής, φέρνοντας ως ιστορικό προηγούμενο το διαζύγιο του Κοσόβου με τη Σερβία. «Γιατί οι Αλβανοί μπορούν να κάνουν αυτό που θέλουν και το ίδιο πράγμα δεν δικαιούται να κάνει η Κριμαία;» αναρωτήθηκε καταχειροκροτούμενος ο Ρώσος πρόεδρος. «Πώς μπορεί, τη μια ημέρα το μαύρο να το βλέπουμε μαύρο και την άλλη, να το βλέπουμε άσπρο;».

Παρά τη μαζική παρουσία ρωσικών στρατευμάτων στα σύνορα με την Ουκρανία, ο Πούτιν υπογράμμισε ότι δεν έχει καμία πρόθεση να αποκτήσει τον έλεγχο κι άλλων εδαφών στην ανατολική Ουκρανία, δίνοντας σημαντική ώθηση στο ρούβλι και καθησυχάζοντας τις διεθνείς αγορές.

Τέλος, αψηφώντας εντελώς τις απειλές της Δύσης, υποστήριξε ότι οι κυρώσεις δεν πρόκειται να έχουν επιπτώσεις στην οικονομία της χώρας του και κατηγόρησε Ευρώπη και ΗΠΑ για υποκρισία, επειδή στηρίζουν τη νέα κυβέρνηση του Κιέβου που «κατέλαβε πραξικοπηματικά… παράνομα την εξουσία» και δεν τήρησαν τις υποσχέσεις τους. «Μας κορόιδεψαν πάλι και πάλι, πήραν αποφάσεις πίσω από την πλάτη μας και μας έφερναν προ τετελεσμένων», είπε. «Ετσι έγινε και με την επέκταση του ΝΑΤΟ στα ανατολικά, με την ανάπτυξη στρατιωτικών υποδομών στα σύνορά μας. Πάντα μας έλεγαν το ίδιο πράγμα: Αυτό δεν αφορά εσάς! Δεν είμαστε εναντίον του ΝΑΤΟ, αλλά δεν θέλουμε αυτή τη στρατιωτική συμμαχία στην αυλή μας, στα ιστορικά εδάφη μας. Δεν θέλουμε να πηγαίνουμε στη Σεβαστούπολη και να μας χαιρετάνε ΝΑΤΟϊκοί στρατιώτες!».

Σχεδιάζουν νέες κυρώσεις

Η ομιλία και η άμεση υπογραφή του προεδρικού διατάγματος προσάρτησης της χερσονήσου προκάλεσε πυρετό στη Δύση και συνοδεύτηκε από νέες απειλές. Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, από την Πολωνία χαρακτήρισε την προσάρτηση της Κριμαίας «ωμή παραβίαση των διεθνών κανόνων», ενώ ο Μπαράκ Ομπάμα κάλεσε σε έκτακτη συνάντηση του G7 στη Χάγη την ερχόμενη εβδομάδα, με τον Λευκό Οίκο να υπόσχεται νέο σετ κυρώσεων. Μεγάλα λόγια είπαν και οι Ευρωπαίοι.

Η Ανγκελα Μέρκελ, για παράδειγμα, σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αμερικανό πρόεδρο συμφώνησε μαζί του ότι η προσάρτηση της Κριμαίας είναι «απαράδεκτο πλήγμα για την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας», αλλά δήλωσε έτοιμη να συνεχίσει τον διάλογο.

Ο Γάλλος πρόεδρος καταδίκασε την κίνηση του Κρεμλίνου, υπογράμμισε ότι δεν αναγνωρίζει ούτε το δημοψήφισμα ούτε την αρπαγή της χερσονήσου και ζήτησε από Ευρωπαίους ομολόγους του να «δώσουν ισχυρή, συντονισμένη απάντηση» αύριο στη σύνοδο κορυφής. Ωστόσο, αναδεικνύοντας και τις διαφωνίες στους κόλπους της Ε.Ε., δεν έδειξε τόσο έτοιμος να ακυρώσει το μεγάλο αμυντικό συμβόλαιο, ύψους 1,2 δισ. ευρώ, που είχε υπογράψει ο προκάτοχός του με τη Μόσχα.

Επικίνδυνη κλιμάκωση

Το Παρίσι, είπε χθες ο υπουργός Εξωτερικών Λοράν Φαμπιούς, θα αναστείλει την αμφιλεγόμενη συμφωνία για την πώληση δύο ελικοπτεροφόρων πλοίων τύπου Mistral -το ένα εκ των οποίων συμπτωματικά ονομάζεται «Σεβαστούπολη»- εφόσον βέβαια και άλλες χώρες κάνουν τις ίδιες θυσίες, όπως η Βρετανία, για παράδειγμα, που σύμφωνα με τον Φαμπιούς, «θα πρέπει με τη σειρά της να παγώσει περιουσιακά στοιχεία Ρώσων ολιγαρχών».

Με την μπάλα, λοιπόν, πάλι πίσω στο γήπεδο της Δύσης, στην Κριμαία οι εντάσεις κλιμακώθηκαν επικίνδυνα. Ουκρανοί στρατιώτες είπαν ότι δέχθηκαν επίθεση από ρωσικές δυνάμεις στη βάση της Συμφερόπολης κι ότι ένας δικός τους σκοτώθηκε και ένας τραυματίστηκε. Ο εκπρόσωπος του ουκρανικού στρατού στην Κριμαία δήλωσε ότι δεν είναι σαφές ποιος οργάνωσε την επίθεση, αλλά ήταν «πλήρως εξοπλισμένοι άνδρες με καλυμμένα πρόσωπα», οι οποίοι ενημέρωσαν τους Ουκρανούς στρατιώτες ότι είναι υπό κράτηση και ότι κατάσχονται τα προσωπικά τους έγγραφα. Μάλλον αμήχανο το Κίεβο, ανακοίνωσε ότι η εξέλιξη συνιστά πλέον «έγκλημα πολέμου, που δεν διαγράφεται», ενώ το υπουργείο Αμυνας έδωσε εντολή πια στους Ουκρανούς στρατιώτες στην Κριμαία να χρησιμοποιούν τα όπλα τους όταν απειλούνται.

Η Ρωσία, σύμφωνα με την Guardian, φέρεται να διοχετεύει ότι ο δράστης ήταν ελεύθερος σκοπευτής, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι πίσω από τις μάσκες κρύβονται πολλά πρόσωπα. Και βεβαίως και μισθοφόροι, με άγνωστους εντολείς. Αλλωστε άγνωστος «σνάιπερ» δολοφόνησε χτες και ένα μέλος των φιλορωσικών «ομάδων αυτοάμυνας», πάλι στη Συμφερόπολη.

Οπως έγραψε από την Κριμαία ο Γιόχαν Μπίτνερ, πολιτικός συντάκτης της γερμανικής Die Zeit, σε σημείο ελέγχου στον κεντρικό δρόμο από τη Σεβαστούπολη στη Συμφερόπολη, τον σταμάτησε ένας «πολέμαρχος» με εντυπωσιακό πυκνό μούσι, μακριά μαύρα μαλλιά, γούνινο καπέλο και μια χρυσαφί νεκροκεφαλή ως έμβλημα στο μανίκι. Στη συζήτηση του είπε ότι ονομάζεται Μπράτισλαβ, είναι Σέρβος και μέλος της εξτρεμιστικής παραστρατιωτικής οργάνωσης των Τσέτνικ, που έφτασε από το Κόσοβο μαζί με άλλους τέσσερις «συντρόφους του».

Την πρόσκληση -είπε- έστειλαν «Κοζάκοι από το Ντον» που είναι υπέρ της απόσχισης και αυτό που θέλουν είναι να προστατεύσουν «τους Ρώσους αδελφούς τους από τους φασίστες». «Δεν είμαστε σκυλιά του πολέμου. Θέλουμε ειρήνη», είπε ο 39χρονος Μπράτισλαβ, υποστηρίζοντας ότι αυτό που τον ανησυχεί περισσότεροι είναι άλλοι μισθοφόροι που φτάνουν στη χερσόνησο. Βγάζοντας την ταμπλέτα του από την τσέπη -γράφει ο Μπίτνερ- άνοιξε μια ιστοσελίδα όπου μαχητές σαν κι αυτόν ανταλλάσσουν «ταξιδιωτικές εντυπώσεις, σχέδια και πληροφορίες». Φίλοι του, λέει, από όλο τον κόσμο πιστεύουν ότι στην Ουκρανία μπορούν να «πολεμήσουν την Αμερική», που συνωμοτεί να «αρπάξει την Ουκρανία από τη Ρωσία»…