→Το σκάνδαλο και οι προκλήσεις του προέδρου της Ν. Αφρικής με την «αναβάθμιση των εγκαταστάσεων ασφαλείας» που κόστισε 23 εκατ. δολάρια

Της Χριστίνας Πάντζου

«Ασφάλεια εν τη ανέσει». Δεν θα μπορούσε να είναι πιο ειρωνικός ο τίτλος της έκθεσης της επικεφαλής της Αρχής Καταπολέμησης της Διαφθοράς της Νότιας Αφρικής και συνηγόρου του Δημοσίου, Τούλι Μαντονσέλα, για την υπόθεση της «αναβάθμισης» της ασφάλειας ενός εκ των σπιτιών του προέδρου Τζέικομπ Ζούμα. Σύμφωνα με το πόρισμα των 444 σελίδων, οι εγκαταστάσεις ασφαλείας στην έπαυλη του ηγέτη του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου (ANC) στη γενέτειρά του Νκντάλα όχι μόνο στοίχισαν στο Δημόσιο 23 εκατ. δολάρια (τετραπλάσια από τον αρχικό τους προϋπολογισμό), αλλά και περιέλαβαν άσχετες δαπάνες, όπως στάβλο, κοτέτσι, αμφιθέατρο, ακόμη και μία πισίνα που δηλώθηκε ως «αντιπυρικό σύστημα».

Κατηγορώντας τον ότι παραπλάνησε το Κοινοβούλιο όταν το 2011 διαβεβαίωνε ότι η ανακαίνιση του σπιτιού έγινε με δικά του χρήματα, η συνήγορος απαίτησε την επιστροφή των ποσών (άγνωστου προς στιγμήν ύψους) όσων δαπανών δεν σχετίζονται με την ασφάλειά του ως προέδρου και τόνισε πως πρόκειται για συμπεριφορά που δεν συνάδει με το αξίωμά του: «Ο φύλακας των δημόσιων πόρων καταχράται των προνομίων όσο η πλειονότητα των Νοτιοαφρικανών αγωνίζεται να επιβιώσει εν μέσω φτώχειας».

Το πόρισμα δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία, καθώς η υπόθεση ήταν γνωστή από το 2009, ερευνάται εδώ και δύο χρόνια και ήδη από τον Νοέμβριο είχαν διαρρεύσει στον Τύπο πολλές λεπτομέρειες. Η κυβέρνηση μάλιστα είχε προσφύγει -μάταια- στη Δικαιοσύνη επιχειρώντας να αποτρέψει τη δημοσιοποίησή του. Ο Ζούμα, που διεκδικεί τον Μάιο τη δεύτερη θητεία του, έχει περιθώριο 14 ημερών για να απαντήσει στις κατηγορίες στο Κοινοβούλιο, ενώ η αντιπολίτευση, που διαθέτει μόλις το 33% των εδρών, σχεδιάζει μια απέλπιδα πρόταση μομφής.

«Μαχητής των φτωχών»

Το βλέμμα των αναλυτών στρέφεται πλέον στον αντίκτυπο που μπορεί να έχουν οι αποκαλύψεις στο εκλογικό αποτέλεσμα, με τους περισσότερους να θεωρούν ότι ελάχιστα θα επηρεάσει τα ποσοστά του ANC. Το κόμμα κυβερνά τη χώρα από την πτώση του καθεστώτος απαρτχάιντ το 1994 και φέρεται πρώτο στην πρόθεση ψήφου σε όλες τις δημοσκοπήσεις. Ο Ζούμα, παρά τις πολλές και στο παρελθόν κατηγορίες εναντίον του (από σκάνδαλα ξεπλύματος βρόμικου χρήματος έως και βιασμού), διατηρεί το προφίλ του «μαχητή των φτωχών και αδικημένων».

Αλλά, είκοσι χρόνια μετά το τέλος του απαρτχάιντ, οι υποσχέσεις για ένα έθνος για όλους και για ευημερία αθετήθηκαν από τους πολιτικούς επιγόνους του Νέλσον Μαντέλα και είναι αυτή η πραγματικότητα που μπορεί να οδηγήσει στην αποδυνάμωση του ANC. Το 2011 λιγότερα από ένα στα έξι νοικοκυριά είχαν επαρκή πρόσβαση σε τρόφιμα, λιγότεροι από ένας στους έξι πολίτες καλύπτονταν από κάποιο πρόγραμμα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και η ανεργία έφτανε στο 25%, οδηγώντας αυτούς που έζησαν στο πετσί τους τον ρατσισμό να οργανώνουν επιθέσεις κατά μεταναστών εργατών από άλλες αφρικανικές χώρες. Η αναδιανομή της γης δεν έχει προχωρήσει και ακόμη και σήμερα η πλειονότητα των εδαφών ανήκει στη λευκή μειονότητα.

Ολο και πληθαίνουν οι διαδηλώσεις και η καταστολή που αφήνει πίσω της νεκρούς, με πιο εμβληματικό -αλλά όχι και μοναδικό- παράδειγμα την απεργία των εργατών στο ορυχείο Μαρικάνα το 2012, όταν η αστυνομία σκότωσε 34 μεταλλωρύχους. Και ενώ συνεχίζει να έχει τη στήριξη του Κομμουνιστικού Κόμματος, αντιμετωπίζει τη ρωγμή της συμμαχίας του με το συνδικαλιστικό κίνημα, ιδίως με το ισχυρότερο συνδικάτο της χώρας, την Εθνική Ενωση Εργατών Μετάλλου (NUMSA).

Οσο χθες η έκθεση για τις «ατασθαλίες του προέδρου» επισκιαζόταν από την καθημερινή, σε απευθείας τηλεοπτική μετάδοση των κυριότερων στιγμιότυπων της δίκης του παραολυμπιονίκη Πιστόριους, που έχει παθιάσει τη χώρα, η NUMSA είχε κηρύξει απεργία και κατέβασε χιλιάδες διαδηλωτές σε διάφορες πόλεις για να διαμαρτυρηθούν για την ανεργία, την υποαπασχόληση, τη φτώχεια.