→Μεγάλα συμφέροντα υπάρχουν και στην αγορά των φαρμάκων αλλά, προς το παρόν, οι φαρμακοποιοί γλίτωσαν τα χειρότερα

Του Βασίλη Γεώργα

Επιχειρηματικό πόλεμο με λάφυρο το 1 δισεκατομμύριο ευρώ του τζίρου στο φρέσκο γάλα και τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα πυροδοτούν οι αλλαγές που φέρνει η εφαρμογή των συστάσεων της έκθεσης του ΟΟΣΑ στην αγορά. Στο γάλα η κατάργηση της πενθήμερης διάρκειας ζωής γκρεμίζει το απαγορευτικό τείχος των εισαγωγών και δίνει το απαιτούμενο περιθώριο να εισαχθεί και να διακινηθεί μέχρι τα σημεία πώλησης γάλα από το εξωτερικό, που θα μπορεί θεωρητικά να έχει διάρκεια ζωής μέχρι και 11 ημέρες. Παράλληλα, η απελευθέρωση εκτιμάται ότι θα αξιοποιηθεί ως ισχυρό διαπραγματευτικό όπλο για να μειώσουν τις τιμές παραγωγού οι κτηνοτρόφοι, προς όφελος της βιομηχανίας και των λιανεμπόρων. Το άνοιγμα της αγοράς γάλακτος, στην οποία ο υφιστάμενος τζίρος συνολικά φτάνει τα 650-700 εκατ. ευρώ, ωφελεί τουλάχιστον δύο κατηγορίες παικτών:

● Τα σουπερμάρκετ, που όντας ήδη ένας από τους πλέον ευνοημένους κρίκους της αλυσίδας διακίνησης λόγω των υψηλών περιθωρίων κέρδους, θα μπορούν πια να εισάγουν ποσότητες από γειτονικές χώρες και να το εμπορεύονται ως προϊόν ιδιωτικής ετικέτας.

● Τις εγχώριες βιομηχανίες που έχουν εγκαταστάσεις παραγωγής στο εξωτερικό (π.χ. η Ολυμπος έχει εργοστάσιο στη Ρουμανία) ή τις πολυεθνικές (π.χ. Friesland) οι οποίες ήδη εισάγουν γάλα αλλά δεν μπορούν να το διαθέσουν ως «φρέσκο» λόγω του περιορισμού των πέντε ημερών.

Σήμερα κυρίαρχη θέση μεταξύ των ελληνικών γαλακτοβιομηχανιών στην αγορά του φρέσκου γάλακτος κατέχει η Vivartia, με ποσοστό που υπερβαίνει το 30%, και ακολουθούν η Ολυμπος, η ΜΕΒΓΑΛ, η Δωδώνη κ.ά. Οι περισσότεροι από τους εγχώριους μεγάλους παίκτες της αγοράς γάλακτος εμφανίζονταν αντίθετοι στις αλλαγές και υπερασπίζονται τη σημερινή κατάσταση με επιχείρημα ότι προστατεύεται η διαρκώς μειούμενη παραγωγή. Σε κάθε περίπτωση η συγκεκριμένη αλλαγή θα επηρεάσει ποικιλοτρόπως όλη την αλυσίδα. Αν πιεστούν οι μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες, θα πιέσουν με τη σειρά τους κτηνοτρόφους για χαμηλότερες τιμές παραγωγού (στην Ελλάδα είναι μέχρι και 60% ακριβότερες) ή θα προσπαθήσουν να βγάλουν τα σπασμένα με περισσότερες εισαγωγές. Ηδη τουλάχιστον δύο ελληνικές γαλακτοβιομηχανίες έχουν πάρει θέση υπέρ της επιμήκυνσης της διάρκειας ζωής του γάλακτος, ώστε να μπορούν να κάνουν εισαγωγές, ενώ ανάλογη θέση έχουν και ξένες πολυεθνικές. Στελέχη των συγκεκριμένων επιχειρήσεων εκτιμούν πως τα νέα προϊόντα που θα βγουν στην αγορά ως «φρέσκο γάλα» θα έχουν διάρκεια ζωής πιθανότατα τις επτά ημέρες, που θεωρείται «χρόνος ασφαλείας» για τη διακίνηση και κατανάλωση παστεριωμένου γάλακτος κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, έναντι των δέκα-έντεκα ημερών που είναι το «όριο» κατά τους χειμερινούς μήνες.

Στα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα αλλά και τα ίδια τα φαρμακεία, τα συμφέροντα που κερδίζουν ή θίγονται από την απελευθέρωση μιας αγοράς με ετήσιο τζίρο 370 εκατ. ευρώ, είναι επίσης μεγάλα. Τα 11.000 φαρμακεία φαίνεται πως γλιτώνουν με τις μικρότερες δυνατές απώλειες τις επιπτώσεις από μια απελευθέρωση. Κέρδισαν προσωρινά τη μάχη με τα σουπερμάρκετ και θα κρατήσουν την αποκλειστικότητα διάθεσης των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων, παραχωρώντας μόνο την κατάργηση του διοικητικά καθοριζόμενου ανώτατου περιθωρίου κέρδους που φτάνει το 33%.

Μετά τις εκλογές

Ωστόσο, με τις βιταμίνες να έχουν ήδη πάρει τον δρόμο για τα σουπερμάρκετ, εκτιμάται ότι η πίεση των λιανεμπόρων, που έχουν βάλει στο μάτι τα 370 εκατ. ευρώ του ετήσιου τζίρου των ΜΗΣΥΦΑ, θα επανέλθει μετά τις εκλογές, εξ ου και το «δοκιμαστικό περιθώριο» των τριών μηνών που θα προβλέπει ο νόμος.

Στο μέτωπο της πλήρους απελευθέρωσης του επαγγέλματος των φαρμακοποιών ως προς τα γεωγραφικά κριτήρια, το ωράριο, το ιδιοκτησιακό και τη δυνατότητα δημιουργίας αλυσίδων, που σήμερα απαγορεύεται, εκεί τα πράγματα είναι σαφές ότι ευνοούν εγχώριους επιχειρηματίες αλλά και πολυεθνικές του κλάδου που επιδιώκουν την είσοδό τους στην αγορά, η οποία παραμένει μία από τις πιο προσοδοφόρες πανευρωπαϊκά με ετήσιο τζίρο άνω των 4 δισ. ευρώ. Κατά καιρούς έχουν ακουστεί ότι μεγάλες εταιρείες του φαρμακευτικού κλάδου, όπως η ισραηλινή TEVA, η αμερικανική Mylan, η βρετανική Boots, έχουν κάνει διερευνητικές επαφές στην αγορά, εν τούτοις τίποτα δεν έχει επιβεβαιωθεί. Οι περισσότερες από τις αλλαγές της έκθεσης του ΟΟΣA δεν θα προχωρήσουν, αναβάλλοντας για το μέλλον τα όποια σχέδια, πλην ίσως της δυνατότητας να δημιουργούνται συστεγαζόμενα φαρμακεία, όπου το ποσοστό των συνιδιοκτητών δεν θα είναι απαραιτήτως 50-50%, όπως ισχύει σήμερα.