→Πώς μπορούν να καταθέσουν αίτηση άνεργοι, ελεύθεροι επαγγελματίες που έχουν κλείσει τις επιχειρήσεις τους και έχουν χρέη προς τον ΟΑΕΕ, αλλά και δημόσιοι υπάλληλοι που βρέθηκαν ξαφνικά σε καθεστώς διαθεσιμότητας

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Τζώρτζης Ρούσσος

Τα ένσημα από την επιδοτούμενη ανεργία, η αυτασφάλιση, η προαιρετική ασφάλιση αλλά και τα πλασματικά έτη είναι οι τρόποι με τους οποίους οι άνεργοι που είναι κοντά στη σύνταξη μπορούν να εξασφαλίσουν τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων, ώστε να καταθέσουν αίτηση συνταξιοδότησης και να απαλλαγούν από τον βραχνά της αναζήτησης πόρων για την επιβίωσή τους. Οπως προκύπτει από συγκεκριμένες διατάξεις των ασφαλιστικών ταμείων, οι ρυθμίσεις αυτές ενδιαφέρουν τους ανέργους, τους ελεύθερους επαγγελματίες που έχουν κλείσει τις επιχειρήσεις τους και έχουν χρέη προς τον Οργανισμό Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών, αλλά και τους δημόσιους υπαλλήλους που βρέθηκαν ξαφνικά σε καθεστώς διαθεσιμότητας. Υπό προϋποθέσεις «αποκούμπι» για έξοδο στη σύνταξη μπορούν να βρουν και ασφαλισμένοι που ναι μεν απασχολούνται, αλλά τόσο ώστε να μην εξασφαλίζουν επαρκείς συντάξιμες ημέρες (μερική απασχόληση ολίγων ημερών τον μήνα). Αναλυτικότερα λοιπόν οι διατάξεις αυτές που δίνουν διέξοδο από το καθεστώς ανεργίας σ’ αυτό της σύνταξης είναι:

Προαιρετική ασφάλιση

■ ΙΚΑ. Ανεργοι επί 12 τουλάχιστον συνεχείς μήνες, ηλικίας 60 ετών συμπληρωμένων για τους άνδρες και 55 ετών συμπληρωμένων για τις γυναίκες, στους οποίους υπολείπονται μέχρι 5 έτη για τη θεμελίωση δικαιώματος πλήρους σύνταξης από τον κλάδο σύνταξης του ΙΚΑ, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, δικαιούνται να ζητήσουν την προαιρετική συνέχιση της ασφάλισής τους μέχρι τη συμπλήρωση του ελάχιστου αριθμού ημερών ασφάλισης για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού τους δικαιώματος, με πλήρη κάλυψη της σχετικής δαπάνης από τους πόρους του κλάδου με την επωνυμία «Λογαριασμός για την Απασχόληση και την Επαγγελματική Κατάρτιση» (ΛΑΕΚ), που τηρείται στον Οργανισμό Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ). Δικαιούχοι είναι οι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ και στα ταμεία επικουρικής ασφάλισης που ασφαλίζουν μισθωτούς, οι οποίοι για κύρια σύνταξη είναι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ, ανεξάρτητα από τον χρόνο εισόδου στην ασφάλιση και από τον χρόνο διακοπής της υποχρεωτικής ασφάλισής τους, εφόσον έχουν εγγραφεί ως άνεργοι στον ΟΑΕΔ για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 12 συνεχών μηνών πριν από την υποβολή της αίτησης για την υπαγωγή τους στις διατάξεις του παρόντος, εξακολουθούν να είναι άνεργοι και κατέχουν κάρτα ανεργίας ανανεούμενη ανά μήνα.

■ ΟΑΕΕ. Δικαίωμα για προαιρετική ασφάλιση έχουν και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, εφόσον όμως έχουν εξοφλήσει τις οφειλές τους στο Ταμείο. Σε σχέση με τους παλαιούς (πριν την 31-12-1992) ασφαλισμένους, ο ΟΑΕΕ προβλέπει πως οι παλαιοί ασφαλισμένοι δικαιούνται να συνεχίσουν την ασφάλισή τους προαιρετικά αν δεν είναι ασφαλισμένοι ή συνταξιούχοι λόγω γήρατος ή αναπηρίας άλλου φορέα κύριας ασφάλισης ή του Δημοσίου και αν κατά τον χρόνο υποβολής αίτησης δεν έχουν ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω για διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών. Επιπρόσθετα για την προαιρετική συνέχιση της ασφάλισης απαιτείται η συνδρομή μιας από τις εξής προϋποθέσεις:

- Οσοι διέκοψαν την ασφάλισή τους πρέπει να έχουν πραγματοποιήσει πέντε έτη πραγματικής ασφάλισης σε οποιονδήποτε φορέα, από τα οποία τουλάχιστον ένα έτος στον ΟΑΕΕ. Η αίτηση για συνέχιση της ασφάλισης προαιρετικά υποβάλλεται εντός ανατρεπτικής προθεσμίας ενός έτους από τη διακοπή της υποχρεωτικής ασφάλισης.

- Οι ασφαλισμένοι που έχουν συνταξιοδοτηθεί λόγω αναπηρίας, όταν διακοπεί η συνταξιοδότηση. Η αίτηση υποβάλλεται μέσα σε προθεσμία δύο ετών, που αρχίζει από τη λήξη της συνταξιοδότησής τους ή μέσα σε προθεσμία ενός έτους που αρχίζει από την κοινοποίηση της απόφασης.

- Οι ασφαλισμένοι να έχουν πραγματοποιήσει δέκα έτη πραγματικής ασφάλισης στο Ταμείο ή με συνυπολογισμό χρόνου σε οποιοδήποτε άλλο Ταμείο, εφόσον ο ΟΑΕΕ είναι ο τελευταίος φορέας ασφάλισης.

Αυτασφάλιση

Αφορά κυρίως μισθωτούς, αλλά είναι μία ακριβή λύση, αφού χρειάζονται αρκετά χρήματα για να εξαγοραστούν οι ημέρες ασφάλισης που υπολείπονται για τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης. Στο ΙΚΑ δικαίωμα υπαγωγής στην ασφάλιση του Λογαριασμού έχουν οι «Ελληνες ή ομογενείς ή διαμένοντες στην Ελλάδα, εφόσον δεν ασφαλίζονται υποχρεωτικά ή προαιρετικά στον κλάδο συντάξεων του ΙΚΑ ή άλλου φορέα κύριας ασφάλισης ή δεν παρέχουν εργασία λογιζόμενη συντάξιμη στο Δημόσιο ή δεν έχουν τις προϋποθέσεις υπαγωγής στην προαιρετική ασφάλιση οποιουδήποτε ασφαλιστικού οργανισμού με άλλες διατάξεις ή δεν είναι ήδη συνταξιούχοι φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης οι οποίοι χορηγούν σύνταξη σε υποκατάσταση κύριας ασφάλισης». Η ασφάλιση καλύπτει τους κινδύνους γήρατος, αναπηρίας και θανάτου και μπορούν να προσχωρήσουν σε αυτήν πρόσωπα από τη συμπλήρωση του 16ου έτους μέχρι του 63ου έτους ηλικίας οι άνδρες και του 58ου οι γυναίκες και ειδικά για τον κίνδυνο της αναπηρίας μέχρι τη συμπλήρωση του 55ου έτους ηλικίας. Για να δικαιούσαι σύνταξη με το καθεστώς της αυτασφάλισης τα ασφαλιζόμενα πρόσωπα έχουν δικαίωμα για σύνταξη γήρατος εφόσον συμπληρώνουν το 65ο έτος ηλικίας και προκειμένου περί γυναικών το 60ό και έχουν πραγματοποιήσει 6.000 ημέρες εργασίας.

Πλασματικά έτη

Ακόμη και αν κάποιος δεν έχει τα χρήματα για να καταβάλει εφάπαξ το ποσό της εξαγοράς, μπορεί να ζητήσει να καταβληθούν σε δόσεις ή ακόμη και να γίνεται παρακράτηση από τη σύνταξη. Μεταξύ άλλων, να αναγνωριστούν οι σπουδές, ο στρατός, ο χρόνος για τα τέκνα κ.ά. Στο σημείο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διευκρινιστεί ότι οι σχετικές αιτήσεις εξαγορών ή αναγνώρισης πλασματικών χρόνων με σκοπό τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος για συνταξιοδότηση μετά το 2011 μπορούν να υποβληθούν είτε άμεσα είτε με την αίτηση συνταξιοδότησης, ανεξάρτητα από το έτος με τις διατάξεις του οποίου επιθυμεί ο ασφαλισμένος να θεμελιώσει δικαίωμα.