Τον τελευταίο χρόνο, όλο και περισσότεροι τουρίστες γράφουν στις διεθνείς ταξιδιωτικές ιστοσελίδες ρωτώντας αν είναι ασφαλές να μας επισκεφτούν, τη στιγμή που γνωρίζει έξαρση η ρατσιστική βία. Κάποιοι μάλιστα αναρωτιούνται αν πρέπει να ακυρώσουν εισιτήρια και κρατήσεις

Των Δημήτρη Αγγελίδη – Νίκου Μιχαλόπουλου

^[1]Το Σάββατο, δύο μέρες μετά την άγρια ρατσιστική δολοφονία του Πακιστανού Σαχτζάτ Λουκμάν στα Πετράλωνα, μια Καναδέζα τουρίστρια ρωτούσε τους χρήστες του tripadvisor.com, του μεγαλύτερου τουριστικού φόρουμ στον κόσμο με 56 εκατομμύρια επισκέπτες τον μήνα: «Είναι ασφαλής η Ελλάδα για μη λευκές γυναίκες;».

Είχε προγραμματίσει να έρθει τον Ιούλιο με την παρέα της στην Αθήνα και τα νησιά, αλλά προβληματιζόταν. «Μ' όλα όσα γίνονται στην Ελλάδα και αυτά που διαβάζω στις εφημερίδες, ανησυχώ λίγο για την ασφάλειά μας, ιδίως από τη στιγμή που υπάρχει αύξηση στις επιθέσεις στους μη λευκούς τουρίστες. Την παρέα μας αποτελούν δύο μαύρες, μια Κινέζα και μια Καυκάσια. Ξέρει κανείς ποια είναι η πραγματική κατάσταση στην Ελλάδα;».

Πήρε τέσσερις απαντήσεις, όλες καθησυχαστικές. Ομως το πρόβλημα παραμένει. Τον τελευταίο χρόνο, όλο και περισσότεροι τουρίστες γράφουν στις διεθνείς τουριστικές ιστοσελίδες ρωτώντας αν είναι ασφαλές να μας επισκεφτούν, τη στιγμή που γνωρίζει έξαρση η ρατσιστική βία στη χώρα μας. Κάποιοι μάλιστα αναρωτιούνται αν πρέπει να ακυρώσουν εισιτήρια και κρατήσεις.

Μείωση επισκέψεων από ΗΠΑ

Οσο κι αν ο τουρισμός δεν μπορεί να αποτελεί το βασικό κριτήριο για ζητήματα που αφορούν την καρδιά της δημοκρατίας, δεν μπορεί να αγνοήσει κάποιος το γεγονός πως στους «παραδοσιακούς» φόβους τουριστικών πρακτόρων και τουριστών, φόβους που έχουν να κάνουν με την τουριστική υποδομή, τις τιμές, το κυκλοφοριακό κομφούζιο της Αθήνας ή την τρομοκρατία, προστίθεται ο φόβος για τις ρατσιστικές επιθέσεις. Μάλιστα, στο φως των τελευταίων στοιχείων της ΕΛ.ΣΤΑΤ. που δείχνουν, για παράδειγμα, μείωση 23,3% των επισκέψεων από τις ΗΠΑ πέρσι σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά και συνολική πτώση του τουρισμού 5%, η επαναλαμβανόμενη έκφραση ανησυχίας των τουριστών για τον ρατσισμό αποκτά νέα διάσταση.

Το πρόβλημα το έχουν επισημάνει μελετητές και άνθρωποι της τουριστικής βιομηχανίας.

Ο Κώστας Παναγιωτάκης, αν. καθηγητής Κοινωνιολογίας στο City University of New York, επισημαίνει σε άρθρο του στην «Αυγή» (18/8/2012): «Είναι προφανές ότι πρακτικές που υποδαυλίζουν τη ρατσιστική βία παράλληλα κάνουν τη χώρα μας λιγότερο ελκυστική στο ανερχόμενο και πιο δυναμικό κομμάτι της τουριστικής αγοράς. [...] Με φίλους του ελληνικού τουρισμού, όπως οι κύριοι Δένδιας και Σαμαράς, τι τους θέλουμε τους εχθρούς…».

Ας μη βιαστεί κανείς να αποδώσει κομματική σκοπιμότητα στην ανάλυση. Τους ίδιους φόβους εκφράζει σε συνέντευξή του στην ομογενειακή εφημερίδα της Νέας Υόρκης «Greek News» (17/6/2012) ο Ελληνοαμερικανός Πήτερ Βλήτας, αντιπρόεδρος αεροπορικών πωλήσεων και μάρκετινγκ της Protravel International, μιας από τις δέκα μεγαλύτερες αμερικανικές εταιρείες τουριστικής διαχείρισης: «Εχω αναφέρει και πάλι το θέμα Χρυσή Αυγή. Οι έγχρωμοι δεν θέλουν να πάνε στην Ελλάδα. Φοβούνται ότι θα τους μπερδεύουν με παράνομους μετανάστες και θα πέσουν θύματα κακοποίησης της Χρυσής Αυγής».

Ο κ. Βλήτας προσθέτει στους κινδύνους για τον τουρισμό την πολιτική αστάθεια και… την άνοδο του Αλέξη Τσίπρα. Ωστόσο, κανείς χρήστης του tripadvisor δεν αναφέρει τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ ως αιτία ανησυχίας. Αντιθέτως, αρκετοί ανησυχούν με την είσοδο της Χρυσής Αυγής στη Βουλή. «Η άνοδος του ελληνικού νεοναζιστικού κόμματος στις πρόσφατες εκλογές [...] είναι ζήτημα που μας αφορά. [...] Ναι, η Ελλάδα είναι ασφαλής προορισμός, αλλά η κατάσταση που διαμορφώνεται εκεί δεν μας κάθεται καλά, ούτε σε εμένα ούτε στην οικογένειά μου», έγραψε στις 13 Μαΐου, μία εβδομάδα μετά τις προτελευταίες εκλογές, ένας Αμερικανός που σχεδίαζε να επισκεφτεί οικογενειακώς την Ελλάδα το καλοκαίρι του 2013.

Πάντως, η ανησυχία των τουριστών εμφανίζεται πολύ νωρίτερα από τις εκλογές, με αφορμή την έξαρση των επιθέσεων με στόχο μετανάστες τα τελευταία χρόνια. Γράφει πέρσι τον Ιανουάριο μια Αμερικανίδα ασιατικής καταγωγής, που σχεδίαζε να έρθει στην Ελλάδα μαζί με τον μαύρο φίλο της: «Με την οικονομική κρίση, άκουσα ότι τώρα είναι πιο πιθανό οι μη λευκοί να πέσουν θύματα (εξαιτίας του ότι το φταίξιμο πέφτει στους μετανάστες και τους ξένους). Πόσο ασφαλές θα ήταν για μας να κάνουμε την επίσκεψή μας αυτή την περίοδο;»

Καθώς η ρατσιστική βία στην Ελλάδα καταγράφεται στη μία μετά την άλλη από τις εκθέσεις των διεθνών οργανισμών και γίνεται θέμα στα πιο έγκυρα διεθνή μέσα ενημέρωσης, οι σχετικές αναρτήσεις πληθαίνουν. «Διαβάσαμε πρόσφατα ένα άρθρο για την αυξανόμενη βία στην Ελλάδα και, επειδή μιλούσε για ρατσισμό, μας έκανε ν' ανησυχήσουμε. […] Είμαστε πρόθυμοι να ακυρώσουμε τις πτήσεις και να μην υπολογίσουμε το κόστος», γράφει τον περασμένο Νοέμβριο μια οικογένεια Αμερικανών που είχε προγραμματίσει ταξίδι στη Σαντορίνη με το εξάχρονο παιδί τους.

Nαζιστικές απειλές 

Η ανησυχία δεν περιορίζεται μόνο στο διαφορετικό χρώμα δέρματος. Ο Ντένι, ένας εικοσιπεντάχρονος Σκοτσέζος ομοφυλόφιλος, ζήτησε τον Σεπτέμβριο συμβουλές για το πρώτο του ταξίδι στην Ελλάδα. Ανάμεσα στις απαντήσεις, βρισκόταν και η εξής: «Πρόσεχε, γιατί το ναζιστικό κόμμα έχει απειλήσει τους ομοφυλόφιλους στην Αθήνα. Να προσέχεις αν βρεθείς μόνος σου σε στενά τη νύχτα ή νωρίς το πρωί».

Ακόμη και τουρίστες που ταξιδεύουν συχνά την Ελλάδα, φέτος το σκέφτηκαν δύο φορές. Η Σαντάλ, 50 ετών, με καταγωγή από την Αϊτή, ζει στη Γαλλία και επισκέπτεται την Ελλάδα σχεδόν κάθε χρόνο. Φέτος φοβήθηκε να περπατήσει μόνη της από το Σύνταγμα μέχρι τα γραφεία της «Εφ.Συν.» στην Κολοκοτρώνη, όπου θα συναντούσε μια φίλη της δημοσιογράφο, και ζήτησε να τη συνοδεύσει κάποιος. «Φέτος το σκέφτηκα αν θα έρθω» λέει. «Χάρηκα που το έκανα γιατί είδα ότι οι Ελληνες δεν έχουν χάσει τη διάθεσή τους για ζωή. Δεν μπορώ να κρύψω όμως πως φοβόμουν να κυκλοφορήσω στην Αθήνα».

 …………………………………………………………………………………………………………………………………….

Ταξιδιωτική οδηγία για τη ρατσιστική βία

Η ρατσιστική βία θεωρείται εξίσου επικίνδυνη για τους Αμερικανούς που ταξιδεύουν στην Ελλάδα όσο τα τρομοκρατικά χτυπήματα της 17 Νοέμβρη ή αυτό της περασμένης Κυριακής στο Mall. Η αμερικανική πρεσβεία έβγαλε τον Νοέμβριο ταξιδιωτική οδηγία που για πρώτη φορά δεν αφορούσε τρομοκρατία ή πολιτική αναταραχή (όπως η πρόσφατη ταξιδιωτική οδηγία μετά το χτύπημα στο Mall), αλλά τις ρατσιστικές επιθέσεις. Η οδηγία πληροφορούσε τους Αμερικανούς «για την αύξηση των απρόκλητων εφόδων και βίαιων επιθέσεων εναντίον ανθρώπων που, λόγω της εμφάνισής τους, μπορεί να νομίσει κανείς ότι είναι μετανάστες». Σημείωνε ότι τον μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν όσοι κατάγονται από την Αφρική, την Ασία, τη Λατινική Αμερική και τη Μέση Ανατολή και μένουν στα μεγάλα αστικά κέντρα της Ελλάδας.