Του Πέτρου Θ. Πιζάνια*

Ως ένας από τους αναλυτές των δημόσιων πραγμάτων της χώρας μας σε αυτή τη φιλόξενη εφημερίδα, θέλω να εκφράσω από την ίδια αυτή στήλη τη διαμαρτυρία μου για το προφίλ, τα χαρακτηριστικά, των μελών της κυβερνητικής ελίτ, Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ. Ο λόγος της διαμαρτυρίας είναι ότι τα χαρακτηριστικά τους καθιστούν την ψύχραιμη ανάλυση των φαινομένων, και ιδίως των δημόσιων πολιτικών συμπεριφορών και αποφάσεων αυτών των ανθρώπων, έργο εξαιρετικά δύσκολο. Οι αιτίες που γεννούν τη δυσκολία δεν οφείλονται ούτε στην πολυπλοκότητα της σκέψης τους ούτε στην πολιτική ή οποιαδήποτε άλλη ευφυΐα τους, ούτε ακόμη στον προφανή εκφαυλισμό των διαδικασιών με τις οποίες παίρνουν τις αποφάσεις. Το αντίθετο, μάλιστα. Στην πραγματικότητα, στα έργα και στα λόγια τους είναι διαφανείς σαν επιδειξίες, στη σκέψη τους ακραία ολιγονοϊκοί και στις επιλογές τους απέραντα καιροσκόποι. Αυτά τα χαρακτηριστικά, εδραία σε όλα τα μέλη της κυβερνητικής ελίτ αν και κατανεμημένα σε ποικίλους βαθμούς ανά πρόσωπο, δυσκολεύουν πάρα πολύ την προσπάθεια να αναλύσει κανείς τα τεκταινόμενα των δημόσιων πραγμάτων μας, να πάρει δηλαδή αποστάσεις ώστε να εφαρμόσει τους πέντε τρόπους για να πει την αλήθεια, χωρίς να παρασυρθεί από τον θυμό στο επίπεδο που υπαγορεύουν τα χαρακτηριστικά τους και οι πρακτικές έτσι ώστε να γράψει τα κακά λόγια που σκέφτεται. Σε αυτή την προσπάθεια δεν βοηθάει η αξιωματική αντιπολίτευση επειδή παίρνει στα σοβαρά όχι μόνο τα σημαντικά, αλλά και κάθε γελοία δήλωση ή ενέργεια των κυβερνώντων που μόνο με χιούμορ ή έστω με πλάκα θα άξιζε να αντιμετωπιστεί. Για να μη μιλήσω για την πολύ μικροαστική, άκρως συμπλεγματική σοβαροφάνεια του ΚΚΕ που ενίοτε εκτρέπεται σε χυδαιότητα (όπως κάθε σοβαροφάνεια), για παράδειγμα εκείνο το «σκυλάκι του καναπέ» που εκστόμισε ο Γου Γου της Κ.Ε. τού εν λόγω κόμματος.

Ψάχνοντας να βρω πώς αντιδρούσαν σε ανάλογα φαινόμενα σε άλλες εποχές, θυμήθηκα μια σαρκαστική διασκευή ενός ποιήματος του Ζ. Παπαντωνίου το 1931 με τίτλο «Προσευχή του ταπεινού». Τη σαρκαστική διασκευή αυτού του ποιήματος είχε κάνει ο υπέροχος Κ. Βάρναλης υπογράφοντας με το ψευδώνυμο Καρχαρίας Παπαφαταούλας (το οποίο βρήκα χάρη στην ιστοσελίδα του Ν. Σαραντάκου). Ιδού αποσπάσματα:

Κύριε, σαν ήρθεν η βραδιά και μάτι δεν μας βλέπει

βρέχε σωρό διορισμούς στην ταπεινή μου τσέπη.

Εκείνοι που με πλήγωσαν ήσαν αγαπημένοι.

Που να μην την εβούτηξα θέση καμιά δε μένει.

Ημουνα των μικρών παιδιών και των σκυλιών ο φίλος

κι όλων εγώ των αρχηγών πιστός χαδιάρης σκύλος.

Σ’ ευχαριστώ για τα βουνά και για τους κάμπους που είδα.

Αφού το κράτος πλήρωνε, ζήτω η γλυκειά Πατρίδα!

Για την καπατσοσύνη μου οι εχθροί θα με μισήσουν.

Ευδόκησε ν’ αφανιστούν χωρίς να ξαναζήσουν.

Με τρόπο της Ποιήσεως δώσε μου, Κύριε, τώρα

τα [άφθονα] χιλιάρικα, τ’ αληθινά «θεία δώρα».

Θα μπορούσαμε να φανταστούμε σήμερα στο πνεύμα του Κ. Βάρναλη, όπως έκανε ο σπουδαίος σατιρικός Γιάννης Ιωάννου σε μια γελοιογραφία του σε κάποιες εκλογές της Μεταπολίτευσης, μια αφίσα του ΣΥΡΙΖΑ να αναπαριστά την ηγετική νομενκλατούρα της σημερινής κυβέρνησης σε πολλά καρέ, ένα άτομο σε κάθε καρέ, και το καθένα να παρουσιάζει με μια σύντομη φράση τα έργα και τις ημέρες της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ ως κυβερνητών της χώρας, κάπως έτσι:

1ος Είμαστε αντιδραστικοί

2ος Είμαστε φαύλοι

3ος Είμαστε αδίστακτοι

4ος Είμαστε καιροσκόποι

5ος Είμαστε ευλαβείς χριστιανοί ορθόδοξοι

6ος Είμαστε ψεύτες

7ος Είμαστε κουτοπόνηροι

7ος Εχουμε και Ακροδεξιά

8ος Διαλύσαμε την οικονομία

9ος Ισοπεδώσαμε την κοινωνία

Αλλά είμαστε οι σωτήρες της Ελλάδας, γι’ αυτό ΨΗΦΙΣΤΕ ΜΑΣ.

Δυστυχώς, οι εκλογές δεν συνέπεσαν με τις Απόκριες – θα έδιναν πολλές ευκαιρίες. Ωστόσο ας μην υποστούμε ξανά εκείνες τις ακραιφνείς κλάψες περί ανάστασης του λαού, και αμέσως μετά το ετησίως επαναλαμβανόμενο δράμα της Πρωτομαγιάς με το γνωστό τραγικό δίλημμα: εκδρομή και λουλούδια ή διαδήλωση;

Αντί αυτών των κενών βαρύγδουπων, θα μπορούσαμε να φανταστούμε ένα, δύο, τρία, πολλά σύντομα βίντεο και αφίσες με άφθονη πολιτική σάτιρα. Θερμή παράκληση προς τον ΣΥΡΙΖΑ για τις σχετικές προεκλογικές ενέργειες.

* Καθηγητής Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο