Της Μαριαλένας Σπυροπούλου*

Δίπλα στο γραφείο μου υπάρχει μια μικρή εκκλησία. Στο μικρό προαύλιο τούτες τις ημέρες συνυπάρχουν αρμονικά οι κυρίες που προσεύχονται μαζί με τα μικρά παιδιά που κάνουν κούνιες και τραμπάλες. Οι φωνές των παιδιών ανακατεύονται με τις ψαλμωδίες των παπάδων. Από κάτω υπάρχει το ρέμα και το χώμα αναδίδει τη μυρωδιά της άνοιξης. Κάποιος τέτοιες μέρες για χιλιάδες χρόνια πεθαίνει, ενώ κάτι ζωντανεύει εντός μας.

Από μικρό παιδί με συγκινούσε το δράμα του Ιησού. Ενιωθα την αγωνία του για έναν καλύτερο κόσμο, να μεταδώσει την πίστη της ψυχής του. Οταν είσαι όμως παιδί δεν κατανοείς το νόημα της προδοσίας, πόσω μάλλον της Σταύρωσης. Η θυσία είναι λέξη άγνωστη για τα παιδιά που κάνουν κούνια. Πώς να αντιληφθείς την πτώση όταν είσαι στην άνοδο…

Εκτοτε η πίστη μου στον Θεό αντικαταστάθηκε από την πίστη μου στον Ανθρωπο. Απομακρύνθηκα από το τελετουργικό, τους ναούς, την εκκλησία. Τους πιστούς και τους ιερείς. Τάχθηκα με τους άπιστους, τους αμφισβητίες, τους ανίκανους να δουν το θαύμα στον ουρανό. Αναζητούσα και αναζητώ το θαύμα εντός μας. Δίπλα μας. Η θρησκευτική πίστη έγινε επιστημονική πίστη. Εγινε πίστη στη μεταμορφωτική δύναμη του ανθρώπου. Εγινε αγάπη για την πτώση και την ανύψωση. Για τη λογική. Τις αποδείξεις. Οχι τη συμμόρφωση μέσω φόβου ή την ταπείνωση λόγω εξιδανίκευσης. Και σίγουρα ο Θεός δεν φοράει άσπρους χιτώνες και δεν έχει μακριά μούσια, όπως τον φανταζόμουν μικρή.

Τα παιδιά μεταφέρουν το παιχνίδι τους μέσα στον ναό. Ο Επιτάφιος είναι μια καλή ευκαιρία γι' αυτά να περνάνε δεκάδες φορές από κάτω σαν να είναι ένα φανταστικό λίμπο. Μαζεύονται παρέες παρέες και δίνουν ραντεβού στην περιφορά. Η ζωή ανθίζει τη στιγμή που ο θάνατος περιφέρεται μέσα στους δρόμους και στα στενά. Μερικές κυρίες τα μαλώνουν. Τους λένε να κάνουν ησυχία. Η ιερότητα του χώρου δεν σηκώνει χαχανητά. Κοιτώ το πρόσωπο του Εσταυρωμένου στον Τίμιο Σταυρό. Κυρτό, λυπημένο, ματωμένο, με το ακάνθινο στεφάνι στο κεφάλι του. Τα παιδιά τον κοιτούν απορημένα. Η εικόνα ξεπερνά τις κακές μάγισσες και τους πρίγκιπες των παραμυθιών. Αυτός ο μύθος έχει μια αληθοφάνεια. Αυτός ο θεός ήταν άνθρωπος. Και εάν ήταν άνθρωπος, με ποιον έμοιαζε;

Ξαφνικά το μυαλό μου κάνει αυτόματο κινηματογραφικό flashback. Πριν μερικά χρόνια στον 7ο μήνα της εγκυμοσύνης μου βρέθηκα στα Ιεροσόλυμα. Χωρίς να είναι θρησκευτικού ενδιαφέροντος το ταξίδι, κοντοστάθηκα αμήχανη, σαν την μπουκιά που σφηνώνεται στο λαρύγγι σου και δεν σε αφήνει να αναπνεύσεις, σε δύο σημεία. Το πρώτο ήταν η Βηθλεέμ. Το άλλο ήταν ο Κήπος της Γεθσημανής, δίπλα στο Τείχος των Δακρύων. Τη συγκίνηση για το πρώτο μέρος την απέδωσα στο προχωρημένο της εγκυμοσύνης μου. Τι είναι όμως αυτό που με συγκίνησε στον Κήπο των Ελαιών;

Τα φαινόμενα, οι θρησκείες, τα ιστορικά πρόσωπα, οι παραβολές, ο συγκλονιστικότερος μύθος του κόσμου που είναι η Παλιά Διαθήκη, δεν είναι μονοσήμαντα. Δεν είναι καν, ούτε στο ελάχιστο, αποκρυπτογραφημένα ή νοηματοδοτημένα στο παρόν κάθε ιστορικής περιόδου. Το σίγουρο είναι ότι μας αφορούν, πιστούς και άπιστους. Νιώθω ότι το μεγάλο δράμα και η μεγάλη εξιλέωση του Ιησού ταυτόχρονα είναι η αμφιβολία. Και την ίδια στιγμή η αντοχή να παραμένεις ώς το τέλος στην τροχιά της πορείας σου παρά το βάρος αυτής της αμφιβολίας, παρά την ανθρώπινα δικαιολογημένη δειλία. Ο Ιησούς, όπως και ο Σωκράτης, ήταν άνθρωποι. Καθημερινοί. Ψυχικά είχαν όλες τις προδιαγραφές για να ζήσουν μια άκοπη και ανέφελη ζωή. Η πίστη τους και η αμφιβολία τους τοποθέτησε στην τροχιά της αυτοθυσίας. Οχι για την ίδια την αυτοθυσία. Αλλά για το νόημα της ύπαρξής τους. Κάθε φορά που ένας άνθρωπος επιλέγει να ακολουθήσει τον δρόμο της εσωτερικής του πίστης και να ταχθεί σε αυτόν, άσχετα με την περιρρέουσα, γίνεται ένας μικρός Ιησούς. Για εκείνον, για τους γύρω του. Τα μεγέθη είναι πάντοτε ένα σχετικό πράγμα. Δεν ξέρω εάν παραμένω πιστή στη θρησκεία. Αμφιβάλλω. Παραμένω όμως πιστή στον άνθρωπο. Και στην αμφιβολία του. Και πάντα συγκλονίζομαι από κάθε ανθρώπινο δράμα. Και τότε οι εσωτερικές εικόνες της Μαρίας Μαγδαληνής, του Λαζάρου, του λεπρού, των συντρόφων του Ιησού ακόμα και της Παναγίας αποκτούν άλλη διάσταση. Καθημερινή. Κάθονται απέναντί μας. Ζουν αντίστοιχες ιστορίες. Υπό αυτή την έννοια πιστεύω. Αλλωστε ζωή χωρίς πίστη –κάθε είδους πίστη– είναι σαν καράβι χωρίς άγκυρα.

[email protected]

* Ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια