ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ – Λίγο πριν από τις εκλογές και με τους Σοσιαλιστές να προηγούνται, η δεξιά κυβέρνηση Κοέλιο κάνει ηρωική έξοδο στις αγορές, παρ’ ότι εκεί το Μνημόνιο τελειώνει στ’ αλήθεια στις 17 Μαΐου

Της Μαργαρίτας Βεργολιά

Η συγκυρία δεν θα μπορούσε -από επικοινωνιακής πλευράς τουλάχιστον- να είναι πιο συμβολική για το πορτογαλικό «success story». Δύο ημέρες πριν από τους επίσημους εορτασμούς για την 40ή επέτειο από την «Επανάσταση των Γαριφάλων», η Πορτογαλία ετοιμάζεται να πανηγυρίσει πρόωρα τη σύγχρονη απελευθέρωσή της από τα «δεσμά» του Μνημονίου, με τη σημερινή… ηρωική έξοδό της στις αγορές, πρώτη φορά εδώ και τρία χρόνια.

Τυπικά, η Λισαβόνα στοχεύει με τη σημερινή δημοπράτηση στην άντληση 500-750 εκατομμυρίων ευρώ. Το πραγματικό ζητούμενο, ωστόσο, είναι να διερευνήσει τα περιθώρια που θα της αφήσει η αγορά για την οριστική έξοδο από το Μνημόνιο, που επισήμως λήγει τη 17η Μαΐου.

Ζητείται αλεξίπτωτο

Το βασικό ερώτημα για την Πορτογαλία και τους δανειστές της είναι ο τρόπος. Θα χρειαστεί η χώρα «αλεξίπτωτο» -ένα προληπτικό δάνειο από την Ε.Ε. δηλαδή, από το οποίο θα μπορεί η Λισαβόνα να αντλεί ρευστότητα σε περίπτωση ανάγκης; Ή αντίθετα θα καταφέρει να βγει οριστικά στις αγορές α λα ιρλανδικά, χωρίς «δίχτυ ασφαλείας», όπως δείχνει να προτιμά η Γερμανία;

Το δίλημμα θα απαντηθεί εν μέρει μέσα από τους όρους του σημερινού δανεισμού, που έχει καλό «οιωνό» το χαμηλό επιτόκιο των πορτογαλικών δεκαετών ομολόγων, στο 3,73%.

Διατηρώντας πάντως το… σασπένς, η κεντροδεξιά κυβέρνηση Κοέλιο θα ανακοινώσει τις τελικές αποφάσεις της στις 5 Μαΐου, ανήμερα της επόμενης συνόδου του Eurogroup. Μέχρι τότε θα έχει εξάλλου ολοκληρωθεί και η αξιολόγηση της τρόικας.

Η επίσκεψη του κλιμακίου άρχισε χθες, θα ολοκληρωθεί στα τέλη Απριλίου και θα είναι η τελευταία που γίνεται στο πλαίσιο ελέγχου, εν καιρώ Μνημονίου, του πορτογαλικού προγράμματος λιτότητας. Αυτό βέβαια θα συνεχιστεί από την κυβέρνηση Κοέλιο, που ήδη ανακοίνωσε ως «εχέγγυο» νέα μέτρα για την εξοικονόμηση 1,4 δισ. ευρώ έως το 2015…

Μπροστά οι Σοσιαλιστές

Ομως αυτή θα είναι χρονιά γενικών εκλογών στην Πορτογαλία. Στις δημοσκοπήσεις, οι αντιπολιτευόμενοι Σοσιαλιστές διατηρούν ήδη σταθερό προβάδισμα. Προχθές, το ΔΝΤ προειδοποίησε ότι απαιτείται «διευρυμένη δέσμευση υπέρ της δημοσιονομικής πειθαρχίας για να εξασφαλιστεί ότι το χρέος θα παραμείνει βιώσιμο».

Με αυτήν ακριβώς τη λογική, το κλιμάκιο της τρόικας έσπευσε χθες να συμπεριλάβει στις πρώτες επαφές που είχε στη Λισαβόνα και συνάντηση με τους Σοσιαλιστές, που αναγνωρίζουν μεν την ανάγκη συνέχισης της δημοσιονομικής προσαρμογής, διαφωνούν όμως με τη «συνταγή» του Ταμείου: ήτοι πρόσθετη λιτότητα και πλήρης απορρύθμιση της εγχώριας αγοράς εργασίας.

Ακόμη και στα συνδικάτα πάντως η απαισιοδοξία περισσεύει. «Η πολιτική λιτότητας θα συνεχιστεί. Είναι πάντα οι ίδιοι που πληρώνουν τον λογαριασμό», λέει ο Αρμένιο Κάρλος, γενικός γραμματέας της CGTP, της κύριας συνδικαλιστικής συνομοσπονδίας της Πορτογαλίας. Επειτα όμως από τρία χρόνια ύφεσης και σκληρής λιτότητας -έγραφαν χθες οι «Finacial Times» σε ανταπόκριση από τη Λισαβόνα- οι βαθιές ρωγμές στον κοινωνικό ιστό της Πορτογαλίας είναι πια ορατές, όπως και τα μικρά περιθώρια αντοχής του.

Η ανεργία έχει αυξηθεί στο 16,5%, την ώρα που τα επιδόματα ανεργίας περικόπτονται και μειώνονται ολοένα οι δικαιούχοι. Η κατώτατη εγγυημένη σύνταξη έχει κατρακυλήσει στα 260 ευρώ. Και οι ουρές νεόπτωχων μεγαλώνουν καθημερινά μπροστά από στις «τράπεζες τροφίμων».

Καταστροφική κρίση

«Το μεγάλο κοινωνικό κόστος της κρίσης έχει καταστροφικά αποτελέσματα», επισημαίνει ο Μιγκέλ Γκλάτσερ, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο La Salle. «Οι κοινωνικές δαπάνες περικόπηκαν την ίδια περίοδο που υπήρξε κλιμάκωση των κοινωνικών αναγκών. Κι αυτό είχε δραματικές συνέπειες στις ευπαθείς ομάδες».

Στις πληγές υπάρχουν βέβαια κι άλλες πολλές που έχουν προστεθεί, όπως το κράτος πρόνοιας, το σύστημα υγείας και εκπαίδευσης, που αποτέλεσαν από τα μεγάλα κέρδη της «Επανάστασης των Γαριφάλων» και τώρα βρίσκονται σε σημείο κατάρρευσης. Γεγονός που γεννά εύλογα ερωτήματα για το σε τι τελικά συνίσταται (και) το πορτογαλικό «success story»…