Συνέντευξη στην Αννα Ανδριτσάκη

^[1]Τα πανεπιστήμια, όπως όλο το φάσμα της εκπαίδευσης, σπρώχνονται βίαια στον βωμό της θυσίας που έχει στηθεί πάνω στην ανάγκη εθνικής σωτηρίας. Οι ζημιές πολλές. Υποχρηματοδότηση, δυσλειτουργίες, εσωτερικές εντάσεις και ενίοτε ακραίες καταστάσεις όχι άσχετες με την κοινωνική συγκυρία ή την πολιτική σκοπιμότητα. «Περιορίζουμε όσο μπορούμε τις δαπάνες μας», δηλώνει ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδόσης Πελεγρίνης. «Ομως δεν θ' αφήσουμε να αλλοτριωθεί ο δημόσιος χαρακτήρας του πανεπιστημίου», προσθέτει απορρίπτοντας λύσεις ιδιωτικοποίησης (δίδακτρα).

Εξίσου κατηγορηματικός και για τα φαινόμενα βίας που συμβαίνουν ή προσάπτονται στα ανώτατα ιδρύματα. «Αν τελούνται αξιόποινες πράξεις είναι καταδικαστέες. Ομως οι συνθήκες στα πανεπιστήμια, όσον αφορά το ζήτημα της βίας, είναι καλύτερες σε σχέση με το παρελθόν». Οσο για τις συνταγές περί εσωτερικής αστυνόμευσης, θυμίζει ότι στην Αμερική δεν έχουν βοηθήσει στις αιματηρές επιθέσεις οπλοφόρων σε πανεπιστήμια και σχολεία.

-Ερ.: Τα ΑΕΙ συνεχίζουν να δέχονται πανταχόθεν πιέσεις. Υποχρηματοδότηση, μεγάλες απώλειες ελέω Μνημονίου, προβλήματα –ακόμα- εφαρμογής του νόμου. Πώς τα βγάζετε πέρα;

-Απ.: Το μείζον πρόβλημα είναι η υποχρηματοδότηση. Το 2009 η επιχορήγηση ήταν 53 εκατ. ευρώ, το 2012 μειώθηκε στα 23 εκατ., ενώ για το 2013 μαθαίνουμε ότι θα πέσει στα 17,5 εκατ. Αυτά μετά βίας καλύπτουν τα λειτουργικά έξοδα. Θυμίζω ότι χάσαμε πάνω από 20 εκατ. με το κούρεμα, ενώ η ακίνητη περιουσία μας κινδυνεύει να περιέλθει στο ΤΑΙΠΕΔ.

Προσπαθούμε να καλύψουμε τις ανάγκες μας με όποιον τρόπο μπορούμε. Ξενοικιάζουμε κτίρια, κάνουμε οικονομίες κλίμακας, χρησιμοποιούμε εναλλακτικές μορφές ενέργειας . Το Οικονομικό Τμήμα και το ΕΜΜΕ εγκαταστάθηκαν στο Γρυπάρειο Μέγαρο (απέναντι από το παλιό Χρηματιστήριο), ενώ τα γραφεία της Νομικής θα μεταφερθούν στο παλιό Χημείο.

Συνάδελφοι από το εξωτερικό προτείνουν χορηγίες. Τις περιμένουμε. Μέχρι να έρθουν, όμως, περιορίζουμε δαπάνες. Χωρίς, βέβαια, να υποβαθμίσουμε την Παιδεία.

Υπάρχουν κι άλλα εμπόδια. Παρά την αντιμετώπιση σημαντικών ζητημάτων με την αναθεώρηση Αρβανιτόπουλου, αντιμετωπίζουμε ακόμα αρκετά προβλήματα. Στις εξελίξεις μελών ΔΕΠ, στη σίτιση, στις Εστίες (μεταβίβαση της ευθύνης σε μας, αλλά χωρίς τα απαραίτητα κονδύλια).

 -Ερ.: Τι θα κάνετε αν το Συμβούλιο ακολουθήσει λύσεις ιδιωτικοποίησης;

-Απ.: Οι ρόλοι του Συμβουλίου και του πρύτανη καθορίζονται σαφώς από τον νόμο. Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μου θα αγωνιστώ για τον δημόσιο χαρακτήρα του Πανεπιστημίου. Δεν είμαι μόνος. Είμαστε πολλοί. Ξέρετε πόσα χρόνια ακούω για ιδιωτικοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης; Στεκόμαστε, ακόμα, όμως στα πόδια μας.

-Ερ.: Ποια η στάση σας έναντι των Συμβουλίων;

-Απ.: Η διάθεσή μου είναι να συνεργαστώ σταθερά μαζί τους για την ανάπτυξη του πανεπιστημίου. Θα πρέπει, πάντως, να αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα όχι in vacuo, σε μια ιδεατή ατμόσφαιρα, αλλά σύμφωνα με τη σκληρή, πολύ σκληρή, εποχή της μεγάλης κρίσης που διερχόμαστε.

-Ερ.: Ποια είναι η θέση σας για τα φαινόμενα βίας στα ΑΕΙ; Πώς κρίνετε τη στάση της πολιτείας και την εικόνα που διαμορφώνεται στην κοινωνία;

-Απ.: Αν τελούνται στους πανεπιστημιακούς χώρους αξιόποινες πράξεις είναι καταδικαστέες και θα πρέπει να φροντίζουμε να μην τελούνται τέτοιες ανομίες. Οταν ανέλαβα (Ιούνιο 2010), στην Πανεπιστημιούπολη βρίσκονταν τρία κοντέινερ. Υπήρχε η υποψία ότι θα μπορούσαν ν' αποτελούν εστίες παρανομίας. Και τα τρία μέχρι τα τέλη Αυγούστου 2011 αποσύρθηκαν.

Συνάδελφοι που έρχονται από ιδρύματα εξωτερικού προτείνουν τη λύση της πανεπιστημιακής αστυνομίας. Στη χώρα μας μετά τη Μεταπολίτευση, πράγματι, έχουν σημειωθεί κρούσματα βίας, αλλά δεν έχουμε περιπτώσεις να μπαίνουν οπλοφόροι και να σκοτώνουν, εν ψυχρώ, μαθητές και φοιτητές. Εκεί το πρόβλημα γιατί δεν αντιμετωπίζεται με την εσωτερική αστυνόμευση; Η αντιμετώπιση της βίας θέλει υπομονή, προσπάθεια μεγάλη.

Οπως και να έχει, πάντως, οι συνθήκες στα Πανεπιστήμια όσον αφορά το ζήτημα της βίας είναι απείρως καλύτερες από εκείνες του παρελθόντος. Η συμπεριφορά, η νοοτροπία των φοιτητών έχει αλλάξει ριζικά. Ενδεικτικό παράδειγμα, η δημιουργία κοινωνικού καφενείου στο ίδρυμά μας από φοιτητές διαφορετικής ιδεολογικής στάσης. Διοργανώνουν διαλέξεις, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις και πλήθος άλλων δράσεων.

Χρειάζεται όμως και κάτι άλλο. Να σταματήσουν να πυροβολούν τα πανεπιστήμια, τους πρυτάνεις, τους καθηγητές, τους φοιτητές. Αν χαθεί η εκτίμηση που πρέπει να τρέφει η κοινωνία προς τα πανεπιστήμια, τα οποία, είτε το θέλουμε είτε όχι, είναι οι πνεύμονες τροφοδότησής της, τότε δεν θα μπορέσουμε να πάμε μπροστά.

-Ερ.: Η αστυνομική επιχείρηση εκκένωσης της κατάληψης «Λέλας Καραγιάννη» επανέφερε το θέμα των καταλήψεων σε χώρους ΑΕΙ. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει πλούσιο ιστορικό. Πώς το διαχειρίζεστε;

-Απ.: Τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί κρούσματα καταλήψεων στο πανεπιστήμιο για τα οποία υπεύθυνη είναι η πολιτεία. Πέρυσι, δε, στην κατάληψη της Νομικής, διατυπώθηκε η κατηγορία ότι αυτοί που έκαιγαν την Αθήνα είχαν ως ορμητήριο τη σχολή. Ψευδές.

Η στάση «καταδικάζουμε τη βία απ' όπου κι αν προέρχεται» είναι λάθος προσέγγιση. Πρόκειται για γενίκευση που συμπαρασύρει δικαίους και αδίκους. Αλλο να προβαίνεις σε ενέργειες εναντίον της κοινωνίας κι άλλο να προσπαθείς να προστατευτείς από φτώχεια, έκθεση και άλλους κινδύνους. Στην κατάληψη του κτιρίου Μεταξάτου (όπως λέγεται) η Αστυνομία δεν βρήκε τίποτα παράνομο.

Για να αξιοποιηθεί διαφορετικά το κτίριο, χρειάζονται αρκετά εκατομμύρια. Οι δε όροι διάθεσης του κληροδοτήματος είναι δεσμευτικοί. Αφορούν τη στέγαση άπορων φοιτητών από Κεφαλονιά και Κωνσταντινούπολη. Η κατάληψη, πριν από 25 χρόνια, έγινε ακριβώς επειδή δεν υπήρχαν φοιτητές από αυτές τις περιοχές.

Σε ευρωπαϊκές πόλεις, όπως Βερολίνο και Λονδίνο, όταν υπάρχουν τέτοιες καταλήψεις η πολιτεία φροντίζει να διασφαλίσει τις καλύτερες δυνατές συνθήκες. Δεν λέω ότι θα πρέπει να προτρέπουμε σε καταλήψεις, αλλά είναι αναγκαίο να γίνεται διάκριση ανάμεσα στις καταλήψεις που γίνονται με σκοπό να στραφούν κάποιοι κατά της κοινωνίας και σ' αυτές που πραγματικά βοηθούν τις κοινωνίες.