ΗΠΑ Διακομματική συμφωνία-σταθμός στη Γερουσία για εκ βάθρων μεταρρύθμιση της μεταναστευτικής νομοθεσίας θα νομιμοποιήσει πολλούς που μέχρι τώρα ζούσαν… παράνομα

Της Ελλης Πάνου

^[1]Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει ευρεία συναίνεση στις ΗΠΑ όσον αφορά την ανάγκη συνολικής μεταρρύθμισης του μεταναστευτικού πλαισίου: από τον Λευκό Οίκο, τα κόμματα, το Κογκρέσο, τους ψηφοφόρους, τους επιχειρηματίες και τα συνδικάτα.

Ωστόσο, επί μία δεκαετία τουλάχιστον, η μετανάστευση ήταν «καυτή πατάτα» για όλους: για το δεξιό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα που δεν ήθελε με τίποτα να «ανταμείψει την παρανομία» παραχωρώντας υπηκοότητα στους παράνομους μετανάστες ή τους εποχικούς «επισκέπτες», για τους Δημοκρατικούς που αντιδρούσαν στην περαιτέρω αστυνόμευση των συνόρων, για τα συνδικάτα που ανησυχούσαν μήπως χαθούν θέσεις εργασίας και για τους επιχειρηματίες -από την αγροτική παραγωγή μέχρι την υψηλή τεχνολογία- που φώναζαν ότι, χωρίς τα επιπλέον φθηνά εργατικά χέρια ή τους εξειδικευμένους επιστήμονες, θα αντιμετωπίσουν αξεπέραστα προβλήματα. Για τους μεγάλους αμπελουργούς και τους γαιοκτήμονες, για παράδειγμα, η μικρή προσέλευση μεταναστών στην περσινή συγκομιδή σήμαινε μειωμένη παραγωγή με μεγαλύτερο κόστος.

Στο μεσοδιάστημα, εκατομμύρια νέοι, παιδιά παράνομων μεταναστών, εξακολουθούν να ζουν στο απόλυτο νομικό κενό, αφού, ενώ θεωρούνται καθ' όλα Αμερικανοί, δεν διαθέτουν την υπηκοότητα και αγωνίζονται για να αποκτήσουν άδεια οδήγησης, να εξασφαλίσουν μια θέση στο πανεπιστήμιο, να μπορούν να χτίσουν μια καριέρα και το μέλλον τους στη χώρα όπου γεννήθηκαν και μεγάλωσαν.

Χθες, ωστόσο, άνοιξε διάπλατα ένα παράθυρο: διακομματική επιτροπή γερουσιαστών παρουσίασε κοινό σχέδιο για τη χορήγηση υπηκοότητας σε 11 εκατομμύρια που ζουν και εργάζονται «παράνομα» στις ΗΠΑ, βεβαίως, υπό όρους.

Σύμφωνα με τις προτάσεις αυτές, οι μετανάστες «χωρίς ταυτότητα» θα μπορούν να εγγραφούν στις κρατικές λίστες και, αφού πληρώσουν ένα πρόστιμο, θα τους χορηγείται δοκιμαστικά νόμιμη άδεια άσκησης επαγγέλματος. Στο τέλος, βέβαια, πρέπει να σταθούν στο τέλος της ουράς και να υποβάλουν αίτηση για υπηκοότητα, αφού όμως έχουν αρχίσει παράλληλα να εφαρμόζονται νέα μέτρα για να περιοριστεί η αθρόα εισροή μεταναστών – μια ζωτικής σημασίας παραχώρηση προς τους Ρεπουμπλικάνους και τα μέλη του Κογκρέσου από τις παραμεθόριες Πολιτείες. Ο δρόμος για την υπηκοότητα θα εξαρτάται, ακόμα, από την ταυτόχρονη υιοθέτηση μέτρου παρακολούθησης των μεταναστών που έχουν λήξει οι βίζες τους.

Οι προτάσεις θυμίζουν παλαιότερα νομοσχέδια που έχουν σκοντάψει σε Βουλή και Γερουσία, λόγω των διαφωνιών στρατηγικής: οι μεν Δημοκρατικοί επιθυμούσαν η χορήγηση υπηκοότητας να είναι ο βασικός στόχος, οι δε Ρεπουμπλικανοί έθεταν πάνω από όλα τα θέμα της ασφάλειας των συνόρων.

Αν και το νέο πακέτο προτάσεων περιλαμβάνει στοιχεία που ικανοποιούν εν μέρει όλες τις πλευρές, η ανάπτυξη των τεσσάρων συνοπτικών σελίδων σε νόμο του κράτους πιθανότατα θα είναι πρόκληση, παρά τη διακομματική σύσταση της επιτροπής και την υποστήριξη του σχεδίου τόσο από τον ηγέτη της Γερουσίας όσο και από τον Λευκό Οίκο.

Το πρόβλημα κυρίως «εντοπίζεται»… στα δεξιά. Η συμμετοχή στην επιτροπή τού κουβανέζικης καταγωγής γερουσιαστή της Φλόριντα Μάρκο Ρούμπιο -από τα ανερχόμενα αστέρια του κόμματος και πιθανού υποψήφιου στις επόμενες προεδρικές εκλογές- είναι πιθανό να πείσει μερίδα των Ρεπουμπλικανών. Ωστόσο, οι Συντηρητικοί δεν πρόκειται να πουν εύκολα το «ναι», παρόλο που το θέμα της μετανάστευσης αποδείχθηκε ότι ήταν η «αχίλλειος πτέρνα» τους στις εκλογές του Νοεμβρίου.Ο προεδρικός τους υποψήφιος, Μιτ Ρόμνεϊ, κατάφερε να κερδίσει μόνο το 27% αυτής της κατηγορίας των ψηφοφόρων, σε σχέση με το 71% που απέσπασε ο Μπαράκ Ομπάμα.

Η επιθετική, εχθρική προεκλογική τους εκστρατεία κατά των μεταναστών, λοιπόν, τους στέρησε πολύτιμες ψήφους, υποχρεώνοντάς τους να κολυμπήσουν ενάντια στο δημογραφικό ρεύμα: οι Ισπανόφωνοι, για παράδειγμα, είναι η πιο γρήγορα αυξανόμενη ομάδα του αμερικανικού πληθυσμού και ο αριθμός τους αναμένεται να τριπλασιαστεί μέχρι το 2050. Ηδη, εκτιμάται ότι κάθε μήνα, στις ΗΠΑ, ενηλικιώνονται περίπου 60.000 νεαροί Λατίνος. «Πώς μπορούμε να λέμε ότι είμαστε το κόμμα της ανάπτυξης, των ευκαιριών, της ευημερίας, χωρίς να είμαστε το κόμμα της μετανάστευσης;» αναρωτήθηκε πρόσφατα ο Ρεπουμπλικανός πρώην υπουργός Εμπορίου Κάρλος Γκουτιέρες, με το κόμμα του πλέον να αναγνωρίζει ότι δεν έχει τα περιθώρια να αποξενώσει ένα τόσο μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού.

Τώρα μια μεγάλη μερίδα Ρεπουμπλικανών έχει δείξει προθυμία να αλλάξει το σύστημα, αν και, προσπαθώντας να παρουσιάσουν μια εναλλακτική στις γενναιόδωρες προτάσεις του Λευκού Οίκου, εξακολουθούν να αντιδρούν στη χορήγηση υπηκοότητας, προτιμώντας μια πιο περιορισμένη μεταρρύθμιση. Σε κάθε περίπτωση, τα άστρα αυτή τη φορά συνηγορούν υπέρ της αλλαγής.

Κατ' αρχάς, ο αριθμός αυτών που περνούν λαθραία τα σύνορα με το Μεξικό βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1972, όταν το θέμα της μετανάστευσης δεν βρισκόταν καν στην πολιτική ατζέντα. Η επιβολή αυστηρότερων μέτρων και η αδύναμη οικονομία είχαν ως αποτέλεσμα οι συλληφθέντες και απελαθέντες «λαθραίοι», από 1.000.000 που ήταν το 2007 να μειωθούν στους 340.000 πέρσι.

Επειτα, έχει συγκροτηθεί μια περίεργη συμμαχία μεταξύ εχθρών και φίλων που πιέζουν για συνολική μεταρρύθμιση του συστήματος: με την ενθάρρυνση του Δημοκρατικού γερουσιαστή Τσακ Σούμερ και του Ρεπουμπλικανού Λίντσεϊ Γκράχαμ, εκπρόσωποι του αμερικανικού εμπορικού επιμελητηρίου και της μεγαλύτερης ομοσπονδίας των συνδικάτων, συναντιούνται τακτικά τον τελευταίο χρόνο για να πετύχουν έναν συμβιβασμό.

Και οι δυο πλευρές έχουν ήδη συμφωνήσει ότι ο δρόμος για τους μετανάστες πρέπει να οδηγεί σε χορήγηση υπηκοότητας, σε έναν μηχανισμό που θα τιμωρεί την εκμετάλλευση από τους εργοδότες καθώς και σε αυστηρούς ελέγχους των συνόρων.